Türkiye'deki göller ve oluşumları

Göller, sularının tatlı, acı ve tuzlu olması bakımından farklılık gösterirler. Bu durum;

a) Gölün genişliği ve derinliği

b) Gölün dışarıyla bağlantısı olup olmadığına

c) Bulunduğu yerin, iklim özelliklerine bağlıdır.

GÖL ÇEŞİTLERİ:

1) Doğal Göller

a) Tektonik Göller: Bu göller tektonik çukurların suyla dolması sunucu oluşmuştur.

Van gölü: Ülkemizi en büyük ve en derin gölüdür. Nemrut Dağı'nın oluşturduğu volkanik set gölüdür. Suları sodalıdır. Ulaşım Tatvan ve Van arasında yapılır. Balık avlanır.

Hazar gölü: Suyu az sodalı ve tuzludur. Bazı balık türleri yaşar. Gölün suları Hazar 1ve 2 tünelleriyle hidroelektrik santrallerini çalıştırır.

Eğirdir-Kovada: Antalya körfezinin kuzeyinde bir kırık üzerinde. yer alır.Bu oluğun kuzeyinde Eğirdir, güneyinde Kovada bulunur. Eğirdir 'S' şeklindedir.

Eğridir'in suları önce Kovada'ya yeraltından geçer.

Büyükşehir ve Suğla: Sultan ve Dedegöl dağları arasındaki oluk içinde yer alırlar. Bu oluğun kuzeyinde Beyşehir yer alır. Suları tatlı olup, Türkiye'nin 3. büyük gölüdür.Çarşamba suyu ile Konya ovasını sular. Beyşehir'in kuzeydoğusunda, kastlaşma ile oluşan Suğla bulunur.

Akşehir: Sultan ve Emir dağları arasında bulunur. Kapalı havza olduğundan suları tuzludur.

Karamuk: Sultan dağlarının batısında bulunur. Suyunu yeraltından Eğirdir gölüne boşaltır.

Eber: Akşehir gölünün yanındadır. Fazla sularını Akşehir'e boşaltır. Tatlı suludur.

Burdur: Kapalı havzada bulunduğundan suları kullanılmaz.

Acığöl: Tektonik kökenlidir. Sığ kısımları yazın kurur ve ince bir tuzla kaplanır.

Çıldır: Sularını Arpaçay ile boşaltır. Suları tatlıdır. Balıkçılık yapılır.

Aktaş: Kapalı bir göl olup, suları acıdır.

Sapanca: İzmit körfezinin doğusunda yer alır.suları tatlı olup, genelde yöredeki sanayi tesislerinde kullanılır.

İznik gölü: Gemlik, körfezinin doğusunda yer alır. Suları tatlıdır.

b) Karstik-Teknolojik göller: Bu göllerin oluşumunda hem kireç taşlarının çözünmesi hem de çökme etkili olmuştur. Örnek: Eğirdir, Kovada, Beyşehir, Suğla ve Yarışlı gölleri. Bunlar genelde tatlı su gölleridir. Balık avlanır. Doğu Anadolu ayrıca Adıyaman'da Gölbaşı örnektir.

c) Karstik göller: bunlar sadece kireç taşlarının çözünmesiyle oluşan çukurlardaki göllerdir. Örnek: Kestel ve Salda

d) Volkanik Göller: Bu göller krater, maar ve kalderalar da oluşan göllerdir. Isparta'daki Gölcük gölü
Krater, Nemrut Gölü, Kaldera'ya, Meke Tuzlası ve Acığöl maar'lara örnektir.

e) Heyelan set gölleri: Heyalandan kopan parçaların bir akarsu vadiisinin önünü kapatması sonucu oluşan göllerdir. Bunlar Tortum, Sera, Zinav Yedigöller ve Sülüklü Gölleri.

f) Set gölleri:

1) Kıyı set gölleri: Kıyı oklarının bir koy veya körfezin önünü kapatması sonucu oluşan gölledir. Örnek: B. Ve K. Çekmece gölleri ile Çukurova'daki Akyatan gölü.

2) Alüvyal set gölleri: Akarsuyun taşıdığı alüvyonların akarsuyun önünü kapatması sonucu oluşurlar.

Köyceğiz: Dalaman çayının Köyceğiz körfezinin önünü kapatmasıyla oluşur.

Çamiçi: Aynı şekilde oluşmuştur.

Eymir ve Mogan: Elmadağ'dan gelen derelerin oluşturduğu birikinti konilerinin vadiyi tıkaması ile oluşmuştur.

Abant: Abant suyunun getirdiği, alüvyonun vadiyi tıkaması ile oluşmuştur. Önemli turizm merkezlerindendir.

Uzungöl: Uzundere vadisine açılan yan derenin meydana getirdiği birikinti konisinin gerisinde oluşmuştur.

g) Buzul gölleri: Buzulların oluşturduğu sirklerde eriyen bazı suların birikmesiyle oluşur. Bu göller Kaçkar, Cilo,Aladağlar ve Bolkar dağlarında bulunur.

h) Baraj göllleri: Günümüzde 200'ü aşkın baraj yapılmıştır. En büyük baraj göllerimiz Atatürk, Keban, Karakaya'dır.

ÖNEMLİ BARAJLARIMIZ:

Fırat: Atatürk, Keban, Karakaya

Sakarya: Hasan, Polatkan, Gökçekaya

Yeşilırmak: Suat Uğurlu, Hasan Uğurlu

Kızılırmak: Hirfanlı, Altınkaya

Manavgat: Manavgat, Oymapınar

Ceyhan: Aslantaş

Seyhan: Seyhan

B. Menderes: Adıgüzel, Kemer

Gediz: Demirköprü

Aksu: Karacaören