Vergi suçu ve cezaları nedir?

Pozitif hukuk açısından suç; isnat kabiliyetine sahip bir şahsın kusurlu iradesinin yarattığı icrai ve ihmali bir hareketin meydana getirdiği, kanunda yazılı tipe uygun, hukuka aykırı ve yaptırım olarak bir cezanın uygulanmasını gerektiren eylem (fiil) dir.

Bu tanımdan anlaşılacağı üzere; (etken veya edilgen-aktif veya pasif icrai veya ihmali) bir eylemin suç sayılabilmesi için eylem sahibinin kusurlu iradesinin ürünü olması, kanunda yazılı tipe uygun bulunması ve nihayet bir yaptırımın (cezanın) uygulanmasını gerektirmesi gereklidir.
Öğretide vergi suçunun tanımı, suçun tanımı kadar çeşitlidir. Vergi suçu, Devletin veya amme idaresinin gelir kaynaklarına zarar veren veya vermesi melhuz fiiller olarak tanımlayanlar bulunduğu gibi Devlet Hazinesine karşı işlenen ekonomik suç olarak yapılan tanımlar da vardır. Eski bir idari metinde ise, vergi suçunun, vergi kanunlarının koyduğu görev ve ödev hükümlerine, yükümlüler ve sorumlular tarafından cezayı gerektirecek şekilde aykırı hareket edilmesi olduğu belirtilmiştir.

Bu tanımlardan ilk ikisi, vergi suçunun yarattığı veya yaratması olası sonuçlara göre yapılmıştır. Üçüncü tanım ise yalnızca faili vergi mükellefi veya sorumlusu olan vergi suçları ile sınırlıdır.

Oysa; Vergi Usul Kanununda öngörülen vergi suçlarının bir bölümünün faili, vergi mükellefi veya sorumlusu sıfatını taşımamaktadır. Vergi suçunun yarattığı sonuç ise, esasen vergi kanunlarının ihlal edilen, aykırı davranılan hükümlerinin yaratılmasını istemediği bir sonuçtur. Bu sonuç ya vergi ziyaıdır ya da belge düzeninin ihlalidir. Dolayısıyla; vergilendirmeye öngörülen matrahın hesaplanmasına, verginin beyan ve ödenmesine ilişkin hükümler ile vergi kaçakçılığının önlenmesine, verginin matrahının ve miktarının gerçeğe uygun biçimde hesaplanarak beyan edilmesinin sağlanmasına yönelik hükümlerin ihlali, kendiliğinden bu sonuçları doğurabilecek niteliktedir. Ayrıca, Devletin ve kamu idaresinin gelir kaynakları yalnızca geniş anlamda vergiler değildir. Vergi niteliğinde olmayan örneğin taşınmazın kirası, iç ve dış borçlanma gibi gelir kaynakları da vardır. Bu gelir kaynaklarına zarar verici nitelikteki eylemlerin vergi suçu sayılmaları olanaklı değildir.

Vergi suçu; vergi mükellef ve sorumlularıyla bunlarla hukuki ilişkide bulunan üçüncü kişilerin Vergi Usul Kanununda tanımı yapılan davranış biçimiyle vergi kanunlarının hükümlerini ihlal etmeleridir.
Vergi suçları, vergi kanunlarına aykırı davranışın sonucuna göre idari vergi suçları ve kamusal vergi suçlarıdır.