Verimli online eğitimin şifreleri

Pandemi ile birlikte tüm dünyada eğitim kurumlarının çoğu online eğitime geçmek zorunda kaldı. Özellikle Türkiye'de online eğitime hazır olan üniversiteler sorunsuz bir şekilde süreci yönetmeye çalışırken, hazır olmayanlar 2-3 hafta gecikmeli de olsa online eğitime geçmeye çalıştı. Uzaktan eğitim artık yükseköğretimin vazgeçilmez bir parçası olacak. Tercih yaparken üniversitelerin uzaktan eğitimle ilgili deneyimlerini de mutlaka araştırın. Bu anlamda Türkiye'deki en deneyimli üniversitelerden biri olan MEF Üniversitesi'nin Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin online eğitimle ilgili önerilerini ve yeni dönem planlamalarını şöyle anlattı:
AKADEMİSYENLERİN ÖNEMİ: Online eğitime geçmeden önce ilk yapılması gereken ders verecek olan akademisyenlere online ders verme eğitiminin sağlanmasıdır. Gelecek akademik dönem başlamadan bence her akademisyenin bu eğitimi alması gerekiyor. Akademisyen eğitimi ne kadar önemli ise, kullanılan öğrenme yönetim sistemi de bir o kadar önemlidir. Biz dünyada 100 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunan en eski ve en büyük eğitim teknolojileri platformu olan Blackboard'u kullandık ve hiçbir sorun yaşamadık.
PEDAGOJİYE ODAKLANMA: Fiziksel sınıfta yapılan dersler, canlı online ortama aynı şekilde aktarılamayabilir. İlk etapta, mevcut teknolojik seçeneklerle canlı online derste neleri yapmanın mümkün olduğu, mümkün olmayan kısımların nasıl dönüştürülebileceği düşünülmelidir. Sadece eğitimde değil hayatın birçok alanında ciddi bir dijital dönüşüm yaşanırken derslerin dönüşümünde öncelik akademisyenin aşina olduğu yaklaşım ve teknolojilere verilmelidir.
ÖĞRENCİLERLE ETKİLEŞİM: Öğrenciler canlı online ortamda fiziksel sınıfa göre daha fazla etkileşimde bulunmaya eğilimlidir. Uygulamada bu bilgiyi doğrular nitelikte sonuçlar aldık. Unutulmamalıdır ki, öğrencilerimiz gündelik hayatlarında chat, videolu iletişim vb. araçları sürekli kullanan, online iletişim yöntemleri konusunda belirli bir kültür ve beceriye sahip bireylerdir. Onların bu özelliklerinden en iyi şekilde faydalanabilmek için canlı online derslerde, bir öğrenciyi seçerek soru-cevap yapma, sınıfın o anki durumunu anlamak için anket yapma, öğrencileri gruplara ayırıp birbirleri ile tartıştırma, bir doküman paylaşarak üstünde çalışma yaptırma gibi yöntemleri kullanılabilir. Flipped learning (tersyüz öğrenme) uygulamasından bildiğimiz üzere ders içerisindeki etkileşimi arttıracak temel unsurlardan biri öğrencilerin derse hazırlıklı gelmesidir. Canlı online derste ihtiyaç duyacakları bilgileri öğrencilerle ders öncesi paylaşmak etkileşime olumlu yönde katkı sağlayacaktır.
ETKİLEŞİM KURALLARINI BELİRLEME: Canlı online derse öğrencilerin ne zaman gelmesi gerektiği, geç kalma/yok yazılma kuralları, söz isteme ve soru sorma şekli (sesli, yazılı) ders öncesinde öğrencilerle paylaşılmalıdır. İlk derslerde dersin başında bu bilgilerin tekrar edilmesi faydalı olacaktır. Canlı online derslerle ilgili etkileşim kurallarını belirlerken öğrencilerin önerileri de dikkate alınmalıdır.
MOLALAR: Hem akademisyenlerin hem de öğrencilerin molaya ve esnemeye ihtiyacı olduğunu unutmamak gerekir. Ara verildiğinde ayağa kalkma, parmakları, elleri, kolları esnetme gibi hareketler öğrencilerle birlikte de yapılabilir. Bilgisayarın başından ayrılmak gerektiğinde öncelikle mikrofon ve kameranın kapatıldığından emin olunmalıdır.
BİREYSEL ETKİNLİKLER: Derslerde, kendi hazırladığınız ya da online kaynaklardan derlediğiniz video, okuma vb. içerikleri öğrencilerinizle öğrenme yönetim sistemi üzerinden paylaşmak online canlı dersinizin verimini arttırabilir. Paylaşılan bu materyaller ile ilgili öğrencilere mutlaka yanıtlamaları gereken bir soru ya da yapmaları gereken bir etkinlik verilmelidir. Ders öncesi yapılacak bu etkinliğin az da olsa dersin notuna bir etkisinin olması öğrencilerin derse hazırlıklı gelme motivasyonunu güçlendirecektir.
YAPAY ZEKÂ DESTEĞİ: Dünyada yapay zeka destekli ve adaptif öğrenme özelliklerine sahip ders platformları geliştirilmektedir. Online olarak öğrencilere anında geri bildirim yapabilme, çok okuma yapıldığında sorulara yönlendirme, sorularda çok hata yapıldığında okumalara, videolara ve örneklere yönlendirme gibi kişiselleştirilmiş ve uyarlanabilir öğrenme imkanları öğrenmeyi destekleyecektir.
DERS SONRASI ÖNERİLER: Canlı ders sonrası öğrencilerin içeriği tekrar etmesi ve uygulama yapması amacıyla çeşitli yöntemler kullanılabilir. Dersin sonunda oturumdan çıkmadan chat üzerinden gelen sorular kontrol edilebilir, yanıtlanmamış sorular tespit edilerek cevaplar öğrencilerle paylaşılabilir. Akademisyen, ders sonrası o günkü ders için bir değerlendirme yazısı yazabilir, benzer bir yazıyı öğrencilerin yazması için bir platform açabilir.