Son Güncelleme: Cuma 11.03.2022 14:29
Yapım Ekleri Nelerdir? Yapım Ekleri Türleri, Örnekleri ve Konu Anlatımı
Yapım eki, isim ya da fiil kök veya gövdelerine eklenerek onlardan yeni isimler ya da fiiller türeten ektir. Ayrıca yapım ekleri tema dışına çıkmadan yeni bir kelime oluşturur. Onu çekim ekinden ayıran özelliği budur. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ya da türünü de değiştirir ve -bazı istisnalar dışında- her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük denir. Yalın hâldeki türemiş sözcükler gövde olarak da bilinir.
İsim soylu sözcüklerden yeni bir isim soylu sözcük yapan eklerdir. Yeni oluşturulan sözcük genellikle eskisi ile yakın anlam ilişkisine sahiptir. Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim, sıfat gibi isim soylu sözcükler veya fiilimsiler oluşturan eklere ise fiilden isim yapan ekler denir.
YAPIM EKLERİ DÖRT GRUBA AYRILIR
a) İsimden İsim Yapan Ekler
b) İsimden Fiil Yapan Ekler
c) Fiilden Fiil Yapan Ekler
d) Fiilden İsim Yapan Ekler
İSİMDEN İSİM YAPAN EKLER
-eç, -aç: kıraç, topaç
-ek, -ak: başak, solak
-en, -an: kızan, eren
-er, -ar: birer, onar
-ay, -ey: yatay, dikey
-ce, -ca, -çe, -ça: Türkçe, insanca
-ceğiz, -cağız: adamcağız, evceğiz
-cek, -cak: yavrucak, oyuncak
-ci, -cı, -cu, -cü / -çi, -çı, -çu, -çü: eskici, kiracı, oyuncu, balıkçı, emekçi
-cik, -cık, -cuk, -cük / -çik, -çık, -çuk, -çük: kimsecik, yavrucuk, bebekçik, kitapçık
-cıl, -cil, -cul, -cül / -çıl, ¬-çil, -çul, -çül: evcil, insancıl, balıkçıl
-ç: anaç, babaç
-dam, -dem, -tan,-ten: erdem, yöntem
-deş, -daş / -teş, -taş: arkadaş, özdeş, yurttaş
-gil, -gül: turunçgil, teyzemgil
-ge, -ga / -ke, -ka: özge, başka
-ki: akşamki, sonraki
-leyin: sabahleyin, akşamleyin
-lı, -li, -lu, -lü: evli, taşlı, soylu
-lık, -lik, -luk, -lük: arkadaşlık, incelik, odunluk
-msı, -msi, -msu, -msü: beyazımsı, ekşimsi
-mtırak: sarımtırak, acımtırak
-men, -man: göçmen, kocaman
-sel, -sal: kişisel, kumsal
-sı, -si, -su, -sü: ipeksi, çocuksu
-ncı, -nci, -ncu, -ncü: birinci, dokuzuncu
-sız, -siz, -suz, -süz: bilgisiz, görgüsüz
-( )t: yaşıt, boyut
-tı, -ti -tu, -tü: şırıltı, gürültü
İSİMDEN FİİL YAPAN EKLER
-a, -e: yaşa-, kapa-
-de, -da / -te, -ta: gürülde-, horulda-
-el, -al: düzel-, azal-
-ik, -ık, -uk, -ük: birik-, acık-
-ırga, -irge: yadırga-, esirge-
-imse, -ımsa, -umsa, -ümse: benimse-, azımsa-, kötümse-
-l: durul-, incel-
-le, -la: gözle-, başla-
-leş, -laş: dertleş-, uzaklaş-
-se, -sa: garipse-, umursa-
FİİLDEN FİİL YAPAN EKLER
-ala, -ele: kovala, gevele
-dır, -dir, -dur, -dür / -tır, -tir, -tur, -tür: aldır-, durdur-, koştur-, söktür-
-ı, -i,-u, -ü: kazı, yapı
-ıl, -il, -ul, -ül: çekil-, takıl-
-ır, -ir, -ur, -ür: pişir-, düşür-,uçur-
-n: hazırlan-, taşın-
-a, -e: tıka-
-msa, -mse: gülümse-, azımsa
EN SON HABERLER
- 1 Sınav kaygısına doğal reçete
- 2 Sosyal medya sınavlarda zaman kaybettiriyor
- 3 Ak Eş Anlamlısı Nedir? Ak Kelimesinin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 4 Âdet Eş Anlamlısı Nedir? Adet Kelimesinin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 5 Yel Eş Anlamlısı Nedir? Yel Kelimesinin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 6 Vakit Eş Anlamlısı Nedir? Vakit Kelimesinin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 7 Rehber Eş Anlamlısı Nedir? Rehberin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 8 İstek Eş Anlamlısı Nedir? İstek Kelimesinin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 9 İlave Eş Anlamlısı Nedir? İlavenin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı
- 10 İlan Eş Anlamlısı Nedir? İlan Kelimesinin Eş Anlamlısı Olan Sözcük ve Cümle İçinde Kullanımı