Kart borçları yeniden yapılandırılacak

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 31 Mayıs 2009 tarihi itibariyle ödeme ihtarı çekilmiş, icra takibi başlatılmış ya da bankalarca takibe alınmış kredi kartı borçları için yeni bir ödeme planının uygulamaya konulacağını bildirdi.
Babacan, düzenlediği basın toplantısında, kredi kartının bir nakit kullanım ve ödeme aracı olduğunu, bu kartların borcu borçla çevirme ve borcu öteleme aracı olmadığını belirtti.
Kredi kartı kullanımının daha da yaygınlaşmasının genel ekonomik çerçevede uygun olacağını ve bu doğrultuda kart kullanımını teşvik ettiklerini kaydeden Babacan, ''Kredi kartlarının daha rasyonel kullanımını sağlayacak uygulamaları hayata geçirmek ve takipteki kredi kartı sorununa çözüm getirmek için yeni düzenlemelere ihtiyaç var'' dedi.
Bu çerçevede yeni bir düzenlemeye gidileceğini ifade eden Babacan, kredi kartı borçlarına yeni bir ödeme planı getiren düzenlemeden 874 bin 657 vatandaşın yararlanacağını söyledi. Babacan, 30 Nisan 2009 itibariyle 874 bin 657 kişinin kullandığı 1 milyon 301 bin 302 kredi kartında tahsili gecikmiş ve takibe alınmış kredi miktarının 3 milyar 107 milyon lira olarak belirlendiğini vurguladı.
''YENİ DÜZENLEMEYLE DÖVİZ GELİRİ OLMAYAN FİRMALAR DA DÖVİZ KREDİSİ KULLANABİLECEK''
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanımına ilişkin düzenlemeyle ihtiyatlı, risk yönetimini ön planda tutan, firmaların ve bankaların risklerini artırmayacak yeni bir sisteme geçileceğini belirterek, ''Yeni düzenlemeyle getirilen en önemli husus, döviz geliri olmayan firmalar da belli limitler çerçevesinde döviz kredisi kullanabilecek'' dedi.
Babacan, düzenlediği basın toplantısında, bugün mali sektörle ilgili iki çalışmayı kamuoyuyla paylaşacaklarını, bunlardan ilkinin döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanımına ilişkin esaslarda öngörülen değişiklik, ikincinin ise kredi kartlarına ve kredi kartları borçlarına ilişkin düzenlemeler olduğunu belirtti.
Yurt içi döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanımına ilişkin yürürlükte bulunan yasanın firma ve gerçek kişiler bakımından 3 farklı uygulamayı öngördüğünü ifade eden Babacan, bu mevcut düzenlemede döviz geliri olan firmaların yurt içi bankacılık sisteminden döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanabildiğini kaydetti.
Babacan, döviz geliri olmayan firmaların yurt içi bankacılık sisteminden döviz cinsi kredi kullanamadığını, ancak dövize endeksli kredi kullanabildiklerine işaret etti.
Tüketicilerin ise yurt içi bankacılık sisteminde döviz cinsi kredi kullanamadığını, ancak dövize endeksli kredi kullanabildiğini anlatan Babacan, şöyle konuştu:
''Yurt içinde döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanımında bazı sınırlamalar bulunurken döviz geliri olsun ya da olmasın tüm firmalar yurt dışında her türlü ticari ve mesleki faaliyetinin finansmanı amacıyla döviz cinsinden kredi temin edebilmektedirler. Yurt içinde döviz cinsi kredi kullanabilmekteki kısıtlamalar nedeniyle firmalar sıklıkla Türkiye'de kurulu bankalarımızın yurt dışı şubelerinden döviz kredisi kullanma yöntemine başvurmaktadırlar. Nitekim 2009 yılı Mart sonu itibariyle reel sektör firmalarımızın yabancı para cinsinden sağladığı 139 milyar dolarlık kredinin 35 milyar dolarlık kısmı Türkiye'de kurulu bankalarımızın yurt dışı şube ve iştiraklerinden kullanılmıştır. Bu durum söz konusu döviz kredilerinin Türkiye'nin dış borcu olarak istatistiklere girmesi nedeniyle Türkiye'nin borçluluk göstergelerini olumsuz yönden etkilemektedir.
Ayrıca firmalarımız yurt dışında daha kolay kredi temin etmek amacıyla yurt dışı bankalar nezdinde teminat olarak döviz bulundurmaktadır. Bu da tasarrufların yurt içinde değerlendirilememesine sebep olmaktadır.''
Babacan, 2008 yılı sonu itibariyle özel sektörün yurt dışı bankalar ve Türkiye'de kurulu bankaların yurt dışı şubelerinde tuttuğu mevduat toplamının 33 milyar dolar seviyesinde olduğunu kaydetti.
Öte yandan tüketicilerin dövize endeksli kredi kullanabilmeleri nedeniyle şu anda kur riskine açık olduğunu belirten Babacan, bunun da hem tüketici bazında hem de makro düzeyde kur riskinin izlenememesi ve yönetilememesi sonucunu beraberinde getirdiğini söyledi.
DÖVİZ CİNSİ KREDİ KULLANIMI
Döviz cinsi ve dövize endeksli kredi kullanımına ilişkin düzenlemeyle ihtiyatlı, risk yönetimini ön planda tutan, firmaların ve bankaların risklerini artırmayacak yeni bir sisteme geçileceğini ifade eden Babacan şöyle devam etti:
''Yeni sistemde döviz geliri olan firmalar eskiden olduğu gibi yurt içi bankacılık sisteminden döviz cinsinden kredi kullanmaya devam edecekler. Bu tür krediler için daha önce 18 ay olan vade sınırını kaldırıyoruz. Yeni düzenlemeyle getirilen en önemli hususun döviz geliri olmayan firmaların da belli limitler çerçevesinde döviz kredisi kullanmasına imkan sağlanmasıdır. Bu bağlamda döviz geliri olmayan firmalar bu düzenlemeyle bundan sonra vadesi 1 yıldan fazla ve tutarı 5 milyon dolardan daha yüksek olmak üzere yurt içine yerleşik bankalardan döviz kredisi kullanabilecektir. Bu 1989 yılında yürürlüğe giren 32 sayılı kararnamenin yürürlüğe girmesinden bugüne kadar belki son 20 yıldır atılan en önemli adımdır. Döviz cinsinden borçlanmaya bir alt sınır konulmasının nedeni de büyük miktarlı döviz kredisi talep eden firmalarımızın kur riskine ilişkin değerlendirmeyi ve bankalarımızın da söz konusu firmalarla ilgili risk kontrolünü daha iyi yapabilecek olmasıdır.
Ayrıca döviz geliri bulunmayan firmalarımız, Türkiye'deki bankalarda bulunduracakları döviz veya belli niteliklere sahip yabancı para menkul kıymetleri, teminat göstermek suretiyle teminat tutarı kadar vade sınırı olmaksızın ticari ve mesleki amaçlı döviz kredisi kullanabilecektir. ''
Türkiye'deki tüketicilerin döviz cinsinden borçlarıyla ilgili göstergelerin, diğer pek çok gelişmekte olan ülkelerin göstergeleriyle kıyaslandığında konumunun çok daha iyi bir noktada olduğunu ifade eden Babacan, ''Türkiye'de dövize endeksli tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı yüzde 4,4 civarındadır. Pek çok doğu Avrupa ülkesinde bu oran yüzde 60-70 gibi rakamlarda olduğunu görüyoruz.'' diye konuştu.
Yeni düzenlemeyle tüketicilerin yurt içi ve yurt dışından sadece döviz cinsinden değil, dövize endeksli kredi kullanmalarının da önüne geçildiğini ifade eden Babacan, şunları kaydetti:
''Bu yeni düzenlemeyle tüketicilerin karşı karşıya kaldığı kur riskini tamamen ortadan kaldırmayı ve bu güçlü yönümüzü daha da sağlam hale getirmeyi amaçlıyoruz.
Yapılan bu düzenlemelerle döviz tasarruflarımızın yurt içi bankacılık sisteminde kalması sağlanarak reel sektörün finansman ihtiyacı daha rahat karşılanabilecektir. Firmaların kur riskinin izlenmesi ve yönetilmesi kolaylaşacak, tüketicilerin kur riski üstlenmelerinin de tamamen önüne geçilecektir. Ayrıca yurt içinde kurulu bankalarımızın yurt dışı şubelerinden kullandıkları oysa gerçekte dış borç niteliğinde olmayan kredilerin dış borç stok rakamlarından düşmesi sonucunda Türkiye'nin dış borçluluk göstergelerinde olumlu tabloyu da göreceğiz.
Biz yapmış olduğumuz bu düzenlemeleri gerek bankacılık sektörümüzün gerek reel sektörün risk yönetiminde son yıllarda göstermiş olduğu önemli ilerlemeleri dikkate alarak gerçekleştiriyoruz. Bundan sonra da bu alandaki gelişmeleri çok yakından izleyeceğiz, ihtiyaç duyulabilecek adımları da zamanı geldikçe atmaya devam edeceğiz.''
''TEMERRÜTTEKİ KREDİ KARTI BORÇLARININ YARISI 1.000 LİRA VE ALTINDAKİ BORÇLAR''
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, şu andaki kredi kartı borçlarının adet olarak aşağı yukarı yarısının bin lira ve altındaki borçlardan oluştuğunu bildirdi.
Babacan, Başbakanlık Merkez Binada düzenlediği basın toplantısında, kredi kartlarına ilişkin düzenlemelerin, ''kredi kartlarının amacına uygun daha rasyonel bir şekilde kullanılmasına ve kredi kartı ana para ve faiz borçlarının yeniden yapılandırılarak, giderek artan takipteki kredi kartı sorununun çözümüne'' katkıda bulunacağını söyledi.
30 Nisan 2009 itibariyle tahsili gecikmiş ve takibe uğramış 3 milyar 107 milyon lira tutarında kredi kartı borcu olduğunu belirten Babacan, burada kart sayısının 1 milyon 301 bin 302, kişi sayısının da 874 bin 657 olduğunu ifade etti.
Babacan, daha sonra yeni düzenlemenin ayrıntılarına ilişkin bilgi verdi.
Yeni yapılandırmada, bankaların ortalama olarak uyguladığı 3 aylık mevduat faizinin baz alındığına dikkati çeken Babacan, 2-3 yıl önce temerrüde düşmüş, 2-3 yıldır ödenemeyen bir kredi kartı borcunu 31 Mayıs tarihine getirirken, bankaların sadece kaynak maliyeti kadar bir oranda hesaplama yapıldığını kaydetti.
Babacan, yeni düzenlemeyi örneklerle şu şekilde anlattı:
''Örneğin 2008 yılının Ocak ayında 3 ay vadeli mevduat faizi yüzde 17,61. Bunu aylığa getirdiğinizde 1,38'i buluyorsunuz. Bu şekilde ay ay hesap ettiğiniz zaman 31 Mayıs 2009 itibariyle ve geriye doğru hesapları yaptığınızda 2009 Ocak'ından 2009'un 31 Mayıs'ına kadar 100 liralık borç 122,03 olarak geliyor.
Diyelim ki Mayıs 2006'da temerrüde düşmüş, Mayıs 2006'dan itibaren ödenemeyecek duruma düşmüş bir kredi kartı borcu. Rakam da diyelim ki 1.000 lira. Aylık yüzde 5,5'luk gecikme faizi varsayımıyla ki 1.000 liralık borç, 3 senede 2.980 lira oluyor. Oysa yeni endeks hesabında 1.000 liralık borç, 3 yılda 1.502,50 kuruş oluyor. Rakamda neredeyse yarı yarıya bir düşüş oluyor. Eğer kredi kartlı borçlusu, kanun çıktıktan sonra 60 gün içinde başvurup, bunu defaten ödemek isterse 1.502 lira ödüyor ve borcu kapanıyor. Her türlü takip bitiyor.
Bunu 6 ayda ödemek isterse, 1.502 lirayı, taksitlendirme katsayıları ile çarpıyoruz 1.562 lira oluyor. Bunu 6'ya bölüyoruz, 260 liralık aylık taksitler halinde ödeniyor.
Eğer 36 ayda ödemek isterse, aylık taksit 52 lira oluyor. Sistem böyle çalışıyor.
Kasım 2008'de bin liralık kredi kartı borcu temerrüde düştüyse, aylık yüzde 5'lik gecikme faizi varsayımıyla bu rakam 1.300 liraya çıkıyor. Endekse göre ise 1.081 lira oluyor. 36 aya kadar sadece aylık 37 liralık taksitlerle bu borcu ödemek mümkün.''
Babacan, temerrüde düşmüş kredi kartı borçlarının adet olarak aşağı yukarı yarısının bin lira ve altındaki borçlardan oluştuğunun dikkate alınması halinde, yeni düzenlemenin ardından borçlu vatandaşların yarısının aylık 37 lira gibi düşük taksitlerle bu borçlarını kapatma imkanına sahip olacaklarını da sözlerine ekledi.
Babacan'ın basın toplantısına Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, Hazine Müsteşarı İbrahim Halil Çanakçı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı Tevfik Bilgin ile Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince de katıldı.