Vergi indi, dipten dönüldü sıra canlandırmaya geldi

Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde küçülme orarını tek haneye indirerek ilk çeyrekteki çift haneli küçülmeden çıkış sinyalini verdi. İlk çeyrekte yüzde 13,8'lik tarihi küçülme yüzde 14.3 olarak revize edilirken ikinci çeyrek küçülmesi beklentilerden daha iyi, yüzde 7 olarak açıklandı. Oysa ikinci çeyrek için tahminler yüzde 8-8.5 aralığında bulunuyordu. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ikinci çeyrek ulusal gelir sonuçlarını açıkladı. Buna göre ikinci çeyrekte Türkiye 228.8 milyar liralık bir gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) yarattı. Bu rakam geçen yıla göre yüzde 4.4'lük bir düşüşe işaret ediyor. İlk çeyrekte ve 2008'in son çeyreğine ilişkin revizyon açıklayan TÜİK, yılın ilk üç ayı için küçülme rakamını daha da dramatik bir düzeye çekti ve ilk çeyrek daralma oranını yüzde 14.3 olarak revize etti. 2008'in son çeyreğindeki yüzde 6.2'lik daralma ise yüzde 6.5'e revize edilirken 2008'in tamamındaki büyüme de yüzde 1.1'den yüzde 0.9'a düşürüldü. İkinci çeyrekte ise yüzde 7'lik düşüş ilk çeyreğe oranla bir toparlanmaya işaret etti. İkinci çeyrek verisine bir önceki döneme göre bakılırsa ekonomide yüzde 5'e yakın bir yükseliş hesaplandı. Ekonomideki dipten çıkışı sağlayan en önemli unsur ise üretim cephesinde sanayideki canlanma oldu. Vergi indirimleriyle stoklarını eritmeyi başaran sanayici, ilk çeyrekte yüzde 20.7'ye ulaşan daralma rakamını yüzde 8.7'ye kadar düşürmeyi başardı. Tarım yüzde 6.6 büyüyerek GSYH'deki daralmayı frenlerken mali kuruluşlar ise toplam içindeki etkisi düşük olmasına karşın yüzde 7.5 ile büyümeyi başardı. İnşaatta ise ağır kayıplar sürüyor.
TÜKETİMDE TOPARLANMA
GSYH'ye harcama cephesinden bakıldığında ise toparlanma vatandaşların tüketiminden kaynaklandı. Verilere göre hanehalkları tüketimini yüzde 10.2 kısarken ikinci çeyrekte küçülme yüzde 1.2'ye kadar düştü. Vergi indirimleriyle canlanan harcamalar bu artışın en önemli nedeni oldu. Kamu yatırım cephesinde de harcamasını büyütürken (yüzde 5.5) özel sektör yatırımlar konusunda fişi çekmiş göründü. İkinci çeyrekte özel sektör yatırımlarını yüzde 30 azalttı. Üçüncü çeyrekte ise üretim ve kapasite kullanım verileri, toparlanmanın zayıf olduğunu gösteriyor. İç talep öncü göstergelerine zayıflık da dikkat çekerken umutlar hükümetin açıklayabileceği bir programa bağlandı.