Vergide uzlaşmaya giden kazançlı çıkıyor

Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinden derlenen bilgilere göre, geçen yıl uzlaşmaya konu edilen toplam 178 bin 558 dosyanın 160 bin 227'sinde uzlaşmaya varıldı. Uzlaşmaya konu olan vergi tutarı da 1 milyar 729,5 milyon lira olarak belirlendi. Uzlaşma sonucunda tahakkuk eden verginin yüzde 57'sinden vazgeçildi ve yüzde 42,88'lik bölümünde uzlaşma sağlandı. Böylece ödenecek vergi tutarı 741,6 milyon liraya düştü.
Uzlaşmaya giden ceza toplamı da 2 milyar 377 milyon 178 bin liraya ulaşırken, uzlaşma ile bunun da yüzde 97,5'inden vazgeçildi. Böylece mükelleflere toplam cezanın yüzde 2,54'ü olan 60,3 milyon lira ceza fatura edildi.
Bu şekilde 2008 yılında vergide uzlaşma yolu ile her 100 liralık verginin 57,12 lirası, her 100 liralık cezanın da 97,5 lirası silinmiş oldu.
TARHİYAT ÖNCESİ VE SONRASI UZLAŞMA
Verginin aslının korunması bakımından en önemli sonuçlar tarhiyat öncesi uzlaşmada sağlandı. Buna göre geçen yıl tarhiyat öncesi uzlaşma komisyonlarında uzlaşmaya konu edilen her 100 liralık verginin ortalama 68,91 liralık kısmında uzlaşıldı, geri kalan 31,81 liralık vergiden vazgeçildi. Her 100 liralık vergi cezasının ise ortalama 4,35 liralık kısmı uzlaşma kapsamında kesinleşti, geriye kalan 95,65 lira kaldırıldı.
Tarhiyat öncesi uzlaşmaya 32 bin 937 dosya gelirken, uzlaşılan dosya sayısı 27 bin 177'yi buldu. Uzlaşmaya konu 316 milyon liralık verginin de 215,5 milyonluk kısmı uzlaşma sonucu kesinleşti.
Toplam 502,1 milyon liralık ceza ise uzlaşma sonrası 21,8 milyon liraya düştü.
Tarhiyat sonrası uzlaşma komisyonlarında uzlaşılan vergilerde uzlaşmaya konu her 100 liralık verginin yüzde 48,10'luk kısmı kesinleşirken, geri kalan yüzde 51,90'lik bölümden vazgeçildi. Vergi zayi cezasının da yüzde 4,38'lik kısmı kesinleşti. Geriye kalan yüzde 95,62'lik bölüm ise silinmiş oldu.

MERKEZİ UZLAŞMA KOMİSYONDAN ÇIKAN CEZALAR İLGİNÇ

Büyük vergi borçlularının geldiği Merkezi Uzlaşma Komisyonunda da, 84 dosyanın 50'sinde uzlaşma sağlandı. Uzlaşmaya konu toplam 783,1 milyon liralık vergi tutarı da, yapılan anlaşma sonucu 253,5 milyon liraya düştü.
Uzlaşmaya konu ceza miktarı da 1 milyar lirayı bulurken, uzlaşma sonucu kesinleşen ceza tutarının 6,5 milyon liraya düşmesi dikkati çekti.
Bu da 100 liralık verginin ortalama 32,38 lirası üzerinde uzlaşıldığını, kalan 67,62 lirasından vazgeçildiğini, 100 liralık vergi cezasının ise sadece 64 kuruşunun yani yüzde 0,64'nün kesinleştiğini, yüzde 99,6'sı gibi büyük bir oranın ise silindiğini ortaya koydu.
Koordinasyon Uzlaşma Komisyonuna gelen her 100 liralık verginin de yüzde 25,67'sinde, cezaların ise yüzde 0,67'sinde uzlaşıldı.
UZLAŞMA, MÜKELLEFE CİDDİ İMKANLAR SAĞLANIYOR
Vergi Hukukunda mahiyet ve nitelik itibariyle en tartışmalı müesseselerden biri olmasına karşın uyuşmazlıkların çözümü açısından uygulamada da sıklıkla başvurulan yöntemlerden birini uzlaştırma oluşturuyor.
Gerek vergi aslını gerekse vergi cezalarını kapsayan uzlaşma tarhiyat ve ceza kesme işleminden önce gerçekleşebileceği gibi bu işlemlerden sonra da gerçekleşebiliyor. Belirli bir işleme ilişkin olarak uzlaşmaya varılmış olması, o işleme bağlı olarak doğan ya da doğabilecek uyuşmazlıkları kesin olarak sonlandırmakla beraber vergi aslı ve vergi cezalarının bir kısmını ya da tamamını ortadan kaldırabiliyor.
Uzlaşma, kaçakçılık fiiliyle vergi ziyai ve vergi cezaları bulunmadığı sürece, bir şekilde vergi kaybına neden olan mükelleflere vergi cezalarından kurtulma anlamında çok ciddi imkanlar sağlıyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre, 2008 yılında uzlaşmalar sonucu şu tablo ortaya çıktı:
Başvurulan Uzlaşılan Uzlaşmaya Konu Uzlaşma Konu olan Kesinleşen
Uzlaşma Dosya Dosya Vergi Sonucu vergi ceza ceza
Birimi (adet) (adet) (TL) (TL)
------- ---------- -------- ------------- ------------ ------------ ----------
Tarhiyat
öncesi 32.937 27.177 316.031.030 215.487.089 502.100.252 21.840.980
uzlaşma
Tarhiyat
sonrası 145.426 132.933 494.065.962 237.638.524 703.572.719 30.843.779
uzlaşma
Merkezi
Uzlaştırma 84 50 783.128.748 253.544.689 1.001.772.971 6.456.718
Komisyonu
Koordinasyon 111 67 136.264.209 34.978.371 169.732.896 1.142.915
Uzlaşma
Komisyonu
------------ ------ -------- ------------- -------------- ------------- ----------
Genel Toplam 178.558 160.227 1.729.489.949 741.648.673 2.377.178.838