Otomobil üretiminde düşüş

Türk otomotiv sanayinin 2009 yılında toplam üretimi, 2008 yılına göre yüzde 24,2 oranında daraldı.

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, 2008 yılına göre, yük ve yolcu taşıyan ticari araç üretimi, ihracattaki daralmaya bağlı olarak 2009 yılında, küçük kamyonda yüzde 89, midibüste yüzde 75, büyük kamyonda yüzde 74, minibüste yüzde 44, kamyonette yüzde 27 ve otobüste yüzde 22 oranında geriledi.
2009 yılında otomobil üretimi, 2008 yılı aynı dönemine göre yüzde 18 oranında azalarak 511 bin adet olarak gerçekleşti. 2009 yılında traktör üretimi yüzde 40 azalarak 14 bin 861 adet oldu.
OSD verilerine göre, 2009 yılında 389 bin adedi otomobil olmak üzere, toplam 629 bin adet taşıt aracı ihraç edildi. 2009 yılında gerçekleşen taşıt aracı ihracatı, 2008 yılına göre yüzde 31 oranında azaldı.
Uludağ ve Orta Anadolu İhracatçılar Birlikleri verilerine göre, 2009 yılında ihracat, 2008 yılına göre yüzde 34 azalarak 14,5 milyar dolar oldu. Taşıt aracı ihracatı yüzde 35, yan sanayi ihracatı ise yüzde 30 oranında azaldı.
Toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2009 yılı itibariyle, sektörel ihracat sıralamasında birinci sırada yer aldı.
Verilere göre, 2009 yılında toplam hafif araç ihracatı 622 bin adet oldu. 2009 yılında Renault 222 bin adet otomobil, TOFAŞ 71 bin adet otomobil ve 97 bin adet hafif ticari araç olmak üzere toplam 168 bin hafif araç, Ford Otosan 128 bin adet hafif ticari araç, Toyota 69 bin adet otomobil ihraç etti.
2009 yılı hafif araç ihracatı, 2008 yılına göre yüzde 30,3 oranında azaldı.
-PAZAR-
OSD verilerine göre, 2009 yılında toplam satışlar 576 bin adet oldu ve toplam pazar 2008 yılına göre yüzde 9,4 oranında arttı. 2009 yılında otomobil satışları, 2008 yılı aynı dönemine göre yüzde 20,9 oranında artarak 370 bin adet oldu.
2009 yılında toplam otomobil satışları geçen yıla göre yüzde 20,9 oranında, İthal otomobil satışları yüzde 17,7 ve yerli otomobil satışları ise yüzde 27,2 oranında arttı. İthalatın pazar payı 2009 yılında yüzde 66 gibi çok yüksek bir oranda gerçekleşti.
OSD değerlendirmesine göre, toplam pazarın yüzde 63'ünü oluşturan otomobil pazarında Aralık ayında firmaların yapmış olduğu bireysel kampanyalara bağlı olarak gerçekleşen önemli artış, toplam pazarın da 2008 yılına göre yüzde 106 oranında artmasına neden oldu.
ÖTV indiriminin 30 Eylül 2009 tarihinde sona ermesiyle birlikte Ekim ayında tekrar daralmaya başlayan otomobil pazarı, Kasım ayına da firmaların yaptığı yoğun kampanyaların Aralık ayında da devam etmesiyle 2008 yılı aynı ayına göre de yüzde 121 oranda arttı ve 57 bin adet düzeyinde gerçekleşti.
Değerlendirmede, ticari araçlarda ÖTV oranları çok düşük olduğundan ÖTV indiriminin etkili olmadığı ve genel olarak geçen yıl son çeyrekte başlayan talep durgunluğunun yıl boyunca devam ettiği bildirildi.
Otomobil pazarındaki benzer koşullara bağlı olarak, hafif ticari araçlar (HTA) pazarında Aralık ayında pazar, bir önceki yıla göre yüzde 96 oranında arttı ve 32 bin adet düzeyinde yükseldi.
Değerlendirmede, ağır ticari araçlarda (ATA) ise ÖTV oranlarının çok düşük olduğu için yapılan indirimin hiçbir etkisi olmadığı dile getirilerek, 2008 yılı ikinci yarsından itibaren talepteki yüksek oranda durgunluğun devam ettiği belirtildi.
2009 yılı toplam otomotiv pazarı, ağırlıklı olarak ÖTV indiriminin etkisi ile 2008 yılına göre yüzde 9,4 artarak 576 bin adet düzeyinde gerçekleşti.
Otomotiv pazarındaki büyüme, ÖTV indiriminin olumlu etkisine bağlı olarak özellikle otomobil pazarı ve kamyonetten oluşan hafif ticari araçlardaki canlanmadan kaynaklandı.
2009 yılında, bir önceki yıla göre otomobil pazarı yüzde 20,9 oranında arttı ve 370 bin adet düzeyine yükseldi. 2009 yılında kamyonet segmentindeki artış ise yüzde 27,3 olarak gerçekleşti.

-TİCARİ ARAÇLAR-
2009 yılında, orta ve ağır ticari araçlar ile birlikte traktörde yeterli önlem alınmaması sonucu, talepte ve dolayısı ile üretimdeki kayıplar önemli boyuttadır. 2009 yılında orta ticari araç pazarı 2008 yılına oranla yüzde 30,1 oranında azalırken, önemli daralma yüzde 42,3 ile ağır ticari araç pazarlarında yaşandı. 2009 yılı hafif ticari araç pazarı ise 2008 yılı adetlerine yakın gerçekleşti.
Ağır ticari araç üretimindeki keskin düşüşler 2009 yılı boyunca devam etti. 2009 yılında, ticari araç üretimi 5 yıl geriye giderek, 2004 yılı değerlerinin altında gerçekleşti. Büyük kamyon üretimi 0,74 bin adet ile 2002 yılı düzeyinin de altında kaldı.
2009 yılında, bir önceki yıla göre toplam otomotiv sanayi ihracatındaki daralmanın yüzde 30,9 düzeyinde olduğuna işaret edilen değerlendirmede şöyle denildi:
''Otomobil ihracatında düşüş yüzde 25,9 düzeyinde. Kasım ayında olduğu gibi, otomotiv sanayinin 2009 Aralık ayı üretim ve ihracatının, 2008 Aralık ayına göre önemli oranda artmış olduğu görüldü. Üretim ve ihracat değerlerinde olduğu gibi, 2009 yılı Aralık ayı otomobil ve toplam pazarının, 2008 yılı aynı ayına göre artışı, 'baz etkisi' göz önüne alınarak değerlendirilmelidir.
Diğer bir ifadeyle; bu yıl Aralık ayında üretim ile birlikte ihracatın bir önceki yıla göre artmış gibi görünmesi, küresel krize bağlı olarak 2008 yılı Ekim ayında başlayan ve etkisi artarak devam eden üretim ve ihracattaki önemli düşüşlerden kaynaklanmaktadır.''
-İHRACAT-
2009 yılında toplam ihracat, 2008 yılı aynı dönemine göre yüzde 23 oranında azalarak 102 milyar ABD doları oldu. Otomotiv sanayi, 2009 yılında sektör sıralamasında birinci sırada yer aldı ve toplam ihracattaki payı yüzde 16,6 düzeyinde gerçekleşti.
2009 yılında toplam taşıt aracı ihracatı, 2008 yılı aynı dönemine göre yüzde 31 azalarak 629 bin adet oldu. 2009 yılında otomobil ihracatı, yüzde 26 düşüş ile 389 bine, ticari araç ihracatı ise yüzde 38 azalarak 240 bin adede geriledi, traktör ihracatı yüzde 15 azaldı ve 8 bin 885 adet düzeyinde gerçekleşti.

-ÜRETİM-
Üretimin yüzde 72'sinin ihraç edilmesi nedeni ile iç pazardaki talep azalmasına ek olarak, ihracattaki keskin daralma 2009 yılında devam etmiştir. Bu durum, toplam araç üretiminin yüzde 24,2 otomobil üretiminin ise yüzde 17,8 oranında azalmasına neden oldu.
2009 yılında toplam üretim 870 bin adede geriledi, otomobil üretimi ise 511 bin adet oldu. 2009 yılında üretim, küçük kamyonda yüzde 89, midibüste yüzde 75, büyük kamyonda yüzde 74, minibüste yüzde 44, kamyonette yüzde 27 ve otobüste yüzde 22 oranında azaldı. Traktör üretimi ise yüzde 40 azalarak 14 bin 861 adet oldu.