İMKB 'Havuz' problemi çözecek!

Borsalar bir tür semt pazarlarıdır. Tek farkı burada sebze-meyve değil hisse senedi alınıp satılır. Nasıl pazarda dolaşıp sizin gözünüze ve kesenize hitap eden bir sebzeyi alıyorsanız borsada da hisse senedini uygun fiyat olduğunda alır ya da satarsınız. Borsa yönetimleri ise pazarı açılmasına izin veren belediyeler gibidir. Onlar da bu alanı kullandırdığı için komisyon alır. Yasadışı olmasa da borsalar ve otoritelerin denetimi dışında da hisse senedi alınıp satılması mümkündür. Bu işlemler tezgahüstü piyasalarda (Over the counter-OTC) gerçekleştirilir.
İMKB DEVRE DIŞI BIRAKILIYOR
Bunu da Türk hisse senetleri örneği ile anlatmaya çalışalım. Türkiye'de işlem yapan yabancı yatırımcılar, (ne kadarı yabancı tartışılır) hisselerini özellikle bir bankada depo ediyorlar. Diyelim ki Londra'da iki banka müşterileri ya da kendileri için Türkiye'de gözüne kestirdikleri bir hisse senedini alım satımını yaptılar. Bu işlemi İMKB'nin ruhu bile duymadı. Çünkü alan da satan da bu operasyonu İMKB değil, Türkiye'de hisseleri depo eden yabancı banka nezdinde yaptı. Yani aslında sadece bu bankanın iki hesabı arasında işlem gerçekleşti. İşte bu piyasa OTC olarak adlandırılıyor.

BÜTÜN BİLGİLER GİZLENİYOR
Gelelim 'karanlık havuzlar'a... Nedir bu karanlık havuzlar ve neden İMKB için bir tehdit oluşturuyorlar? Karanlık havuzlar (Dark pools), yaptığı işlemlerin belli olmasını istemeyen büyük kurumsal yatırımcıların büyük işlemleri için kullandığı işlem platformları olarak tanımlanabilir. Diyelim ki Warren Buffet, Jim Rogers, Soros gibi dünyanın en önemli yatırımcıları Türkiye'de bir hisse senedinden büyük miktarda alım yapmak istiyor. Bunu yaparken de kimliğini çeşitli nedenlerle belli etmek istemiyor. Ancak OTC'de yapılsa bile kimliğin ortaya çıkma ihtimali var. Karanlık havuzlar işte bu ihtiyacı karşılamak için ortaya çıktı. Burada yapılan işlemlerde taraflar (alıcı ve satıcı) birbirini göremiyor. Dolayısıyla kimliğini ve işlemlerini saklamak isteyen kurumlara büyük kolaylık sağlıyor. Zaten platformalara 'karanlık' denmesinin nedeni burada yapılan işlemlerin görülemiyor olmasından kaynaklanıyor. Bunun yanı sıra müşterilerine daha düşüşk işlem maliyetleri sağlıyorlar.

EN BÜYÜK ÜÇÜNCÜ BORSA
Karanlık Havuzlar bu avantajlarından dolayı 2007 yılından itibaren dünyada hızla büyüdü. Öyle bir piyasa oluştu ki bugün dünyanın en büyük borsaları arasında. Örneğin içerisinde karanlık havuzu da bulunan Chi-X dünyanın en büyük 3'üncü borsası. Diğer karanlık havuz şirketleri arasında ise Turquoise, Liquidnet, Sigma-X, CrossFinder gibi rakipler hızla büyüyor.