İstanbul Dünyaya hakemlik yapacak

Hükümet, yabancı yatırımların önündeki önemli engellerden biri olarak görülen "tahkim müessesesi" konusunda ilk somut adımı atmaya hazırlanıyor. Adalet Bakanlığı, Maliye ve Sanayi Bakanlığı, ihtilafların çözümünde en etkin araç olarak görülen tahkim (hakemlik) kurumlarının finansal ve altyapı çalışmalarını hızlandırdı. İstanbul da İngiltere gibi tahkim merkezi olacak.
TAHKİM EYLEM PLANI
Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği koordinasyonunda, tahkim kurumunun yaygınlaştırılması amacıyla Eylül 2010'a kadar eylem planı hazırlayacak. Adalet Bakanlığı, Maliye ve Sanayi Bakanlığı, DPT, SPK ile birlikte yürütülen çalışma ile bireylerin, yabancı yatırımcıların ve kurumların devlet yargısına gitmeden ihtilafların çözümü hedefleniyor. Böylece, milyarlarca dolarlık ihtilaflar adliye koridorları, mahkeme salonlarından çıkarak tahkim divanlarına taşınacak.
ODALAR KURUYOR
Tahkim hukukunun önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Nuray Ekşi, tahkim kurumlarının özel sektör mantığı ile oluşturulması gerektiğini belirterek, "TOBB ve İTO içinde tahkim merkezi var. Yılda sadece 10-20 dosyaya bakılıyor. ICC ise yılda bin 600 dava üstleniyor. Uluslararası nitelikte bir kuruluşumuz yok. Adalet Bakanlığı yoğun çalışma yürütüyor. Ancak, tahkim devlet bünyesinde yürütülemez. Özel bir yargı türüdür. Dünyadaki örneklere bakıldığında tahkim müesseselerini ticaret odaları kurar. Bizde de ticaret odaları bu görevi üstlenmeli" dedi. İstanbul'un finans merkezi olabilmesi için tahkimin de merkezi olması gerektiğini vurgulayan Ekşi, şöyle konuştu: "İngiltere hem finans hem tahkim merkezi. Tahkim, ticari ürün gibi pazarlanıyor. İstanbul'da birkaç binanız olacak. Sadece odalarını tahkim kuruluşlarına kiralasanız dünya para kazanırsınız. Artık, baraj, köprü, otoyol, liman gibi yatırımlarda, yabancı ortaklık ve hisse satın almalar tahkim şartı ile gerçekleştiriliyor. Ülkemizde tahkim kurumu olmadığı için de davalar yurtdışında görülüyor. Türkiye aleyhine açılan birçok davayı küçücük nedenlerle kaybettik. Libananco davasında da benzeri sorunları yaşıyoruz." En büyük eksikliğin eğitim olduğunu kaydeden Ekşi, "Tahkim kurumlarının oluşması hukukçuların bu alanda yetişmesini zorunlu kılacak" dedi.
Türkiye'nin faturası büyük
Uzan Ailesi'nin açtığı 20 milyar dolarlık Libananco davasında gözler ICSID'e çevrilirken, Türkiye bugüne kadar tahkim davalarında milyonlarca dolarlık fatura ödedi. Tahkim nedeniyle ödenmesi gündemde olan ve tazminat ve faizlerinin toplamının 30-40 milyara ulaştığı belirtiliyor. Tahkim davalarında enerji sektörü başı çekiyor. Sadece YİD projeleri için Enerji Bakanlığı aleyhine 2005'ten bu yana18 dava açıldı. Bu davalarda talep edilen tazminat tutarı da 2 milyar dolar ile ifade ediliyor.