Domatesle başa çıkamadı

Gıda fiyatlarındaki anormal hareketler Merkez Bankası'nın parasal sıkılaştırma ve yüksek faizle mücadele etmeye çalıştığı enflasyon için en büyük tehdit haline geldi. Önceki aylarda et fiyatlarındaki spekülasyonla yükselen enflasyon rakamları bu kez de domatesteki fahiş fiyat artışının etkisiyle beklentinin çok üzerinde çıktı. Geçen ay yüzde 1.3 artması beklenen tüketici fiyatları (TÜFE) domatese gelen yüzde 112.22'lik zamla yüzde 1.83 artarak yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Tüketicinin yıllık enflasyonu yüzde 8.62'yle Merkez Bankası'nın yıl sonu hedefinin 1.12 puan üzerinde gerçekleşti. Domatesteki artış Türk tüketicisi sanki tek tip beslenme yapıyormuşcasına tüm enflasyon sepeti içinde yükseliş algısı yarattı. Domatese gelen zammın etkisiyle gıda fiyatlarındaki ortalama yükseliş yüzde 4.52'yi buldu. Böylece aylık yüzde 1.83 olan ortalama fiyat artışının 1.23 puanı işlenmemiş gıdadan geldi. Tüketimdeki canlanma ve sezon açılışıyla giyim ve ayakkabıya gelen yüzde 7.63'lük zam da genel enflasyon üzerinde 0.5 puanlık yükseliş etkisi yarattı. Yani sadece gıda ve giyim yüzde 1.83'lük artışın yüzde 1.78'lik bölümünü oluşturdu. Diğer sektörlerdeki zamlar ise enflasyon ortalamasının altında kaldı.
YILLIK ENFLASYON GERİLEDİ
Yıllık enflasyon aylık bazdaki yükselişe rağmen TÜFE'de yüzde 8.62'ye geriledi. ÜFE'de ise yıllık enflasyon yüzde 9.92'ye yükseldi. TÜFE'de ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış yüzde 7.63 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Ekim ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 4.52, lokanta ve otellerde yüzde 1.08, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.84, ulaştırmada yüzde 0.39, konutta yüzde 0.19, sağlıkta yüzde 0.14, eğitimde yüzde 0.09 artış yaşandı. Ev eşyasında yüzde 0.12, haberleşmede yüzde 0.63, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 1.10, eğlence ile kültürde yüzde 1.14 düşüş meydana geldi.

Zam şampiyonu domates
EKİM'İN zam şampiyonu yüzde 112'lik artışla yine domates oldu. Onu yüzde 33.58 ile kabak, yüzde 27.72 ile bayan kazağı, yüzde 23.36 ile patates, yüzde 23.14 ile dolmalık biber, yüzde 22.19'la çocuk kabanı izledi. Ekimde fiyatı en çok düşen ürün yüzde 31.14'le limon olarak belirlendi. Sektörel bazda bakıldığında tarımda yüzde 6.59, sanayide yüzde 0.01 artış oldu. Yıllık bazda fiyatlar tarımda yüzde 26.71, sanayide yüzde 6.47 arttı. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış yüzde 3.63 ile deri ürünleri imalatı alt sektöründe gerçekleşti. Sanayinin üç sektöründen, imalat sanayi sektöründe yüzde 0.08 artış, elektrik, gaz, su sektöründe yüzde 0.30, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 1.17 düşüş meydana geldi. Uzmanlar, alkollü içeceklerdeki ÖTV artışı ile ulaşım zamlarının kasım ve aralık enflasyonunu etkileyeceğini belirtiyor.
'Merkez 2011'in son çeyreğini bekleyecek'
ULUSLARARASI yatırım kuruluşu JP Morgan, TÜFE rakamlarının temel enflasyonda gıda fiyatlarının etkisiyle bir artış gösterdiğini, çekirdek enflasyonun ise azalmaya devam ettiğini bildirdi. Kuruluşun değerlendirmesinde ekim ayında TÜFE'nin aylık yüzde 1.8 arttığı hatırlatılırken, geçici etkileri gören Merkez Bankası'nın 2011 yılının son çeyreğine kadar beklemede kalmaya devam edeceği beklentisinin sürdüğü aktarıldı.