Savaş petrolcülere de kazandırıyor

Dünyanın en önemli emtiası olan petrol, savaşta yine kazandırıyor. Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki çatışmaların da etkisiyle rekor seviyelere ulaşan ham petrol fiyatları, petrol ihraç eden ülkelerin kârlarını katladı. Dünyada en çok petrol üretim fazlası veren ilk 10 ülkenin sadece son dönemlerdeki fiyat artışlarından oluşan kazancı 160 milyar doları aştı. Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki kaos öncesi 100 dolar seviyelerinde olan brent petrol fiyatı dün 116 doları aştı. Böylece, kaos öncesinde petrol ihracından yılda 1 trilyon 62 milyar dolar gelir eden petrol zengini ilk 10 ülkenin geliri bir anda 1 trilyon 222 milyar dolara fırladı. Petrol ihracından en fazla kazanan ülkelerin başında günde 7.4 milyon varil üretim fazlası veren Rusya geliyor. Petrol fiyatlarının 100 doların üzerinde kalmaya devam etmesi halinde, Rusya'nın petrol ve doğalgaz gelirlerinin 100-350 milyar dolar arasında artacağı tahmin ediliyor. Bu da Rusya'nın gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yüzde 21'ine denk gelen bir rakam. Rusya'dan sonra üretim fazlasını ihraç ederek en çok kazanan ülkelerin başında Suudi Arabistan, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri geliyor.

TÜRKİYE ZARARA UĞRUYOR
Gelişmiş ancak yeterli petrol rezervine sahip olmayan ekonomilerde ise tam aksi bir durum söz konusu. Başını ABD'nin çektiği dev ekonomiler, ürettiklerinden fazla petrol tükettikleri için üretim açığı ile karşı karşıyalar. En çok petrol üretim açığı veren ilk 10 ülkenin yıllık petrol ithalat maliyeti, kaos öncesinde 1 trilyon 36 milyar dolar iken son dönemde yükselen fiyatlarla birlikte 1 trilyon 192 milyar dolara çıktı. Kısacası, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu petrol ithal eden ülkelerin son fiyat artışlarından sonra kaybı bir yılda 155 milyarı dolar aştı. Artan ham petrol fiyatlarından en fazla etkilenen ülke, günde 11.5 milyon varil petrol üretim açığı veren ABD. Çin, Hindistan, Almanya ve Türkiye de en fazla petrol üretim açığı veren ülkelerin başında geliyor.

GELİRLER REKOR SEVİYEDE
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), ham petrol fiyatlarının 100 dolar seviyesinde kalması halinde Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) 2011'de ihracattan 1 trilyon dolar gelir elde edeceğini öngördü. Aslında bu rakam, büyük resmin sadece küçük bir kısmı. OPEC dışındaki petrol ülkelerinin de siyah altından elde edecekleri toplam gelir artışı, toplamda 1 trilyon doların çok üzerinde bir rakama ulaşıyor.
İhracat azaldı ama gelir arttı
Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlik ham petrol fiyatlarını son 2 buçuk yılın en yüksek seviyelerine kadar çıkardı. İngiliz Financial Times gazetesine konuşan IEA Başekonomisti Fatih Birol, petrol zengini ülkeler hakkında hazırlanan raporlar incelendiğinde ihraç rakamındaki düşüşe rağmen gelirdeki artışa dikkat çekiyor. OPEC'in 2011'de ihraç edeceği petrol miktarının, 2008'e göre daha az olduğunun altını çizen Birol, 2008'de 990 milyar dolar gelir elde edilirken 2011'de toplam gelirin yükselen fiyatlarla artacağını söyledi. Mevcut konjöktüre göre ham petrol fiyatlarının 100 doların üzerinde seyretmesi demek, 'savaşın kazananları' arasına silah lobisinin ardından petrol zengini ülkelerin de girmesi anlamına geliyor.
Nükleer korkusu petrolcüye yarıyor
Dünyanın en büyük tahvil fonu şirketlerinden PIMCO'nun CEO'su Muhammed El-Erian, Japonya'daki felaketin ardından nükleer enerjiden duyulan endişenin dünyayı petrole daha bağımlı hale getireceğini savundu. El-Erian, Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki belirsizliğin petrol fiyatlarına artış olarak yansımaya devam edebileceği uyarısında bulundu.
ENERJİ PİYASASI HAREKETLENDİ
Petrol fiyatlarındaki hareketlilik enerji piyasasına da yansıdı. Dünyanın önde gelen enerji şirketlerinden Royal Dutch Shell, İngiltere'de bulunun Stanlow petrol rafinerisini 1.3 milyar dolar karşılığında enerji şirketi Essar Enerji'ye satışı için anlaştı. Anlaşma gereği Essar, Shell'in dağıtım terminallerine , kimyasal madde üretim tesislerine ve petrol üretim envanterlerine de sahip olacak. İngiltere'nin kuzeybatısında bulunan Ellesmere Limanı'na yakın olan Stanlow petrol rafinerisinde, günlük ortalama 270 bin varil petrol işleniyor.