ABD'ye Türk sanatı ihracatı

Daha önce verileriyle 2002 yılından itibaren Türkiye'de sanata harcanan paranın ne derece arttığını yazmıştım. Aradaki fark az değil. 2002'de 8 milyon dolar olan toplam müzayede cirosu 2010'da 90 milyon dolara ulaştı. Fark az değil ama hala yeterli de değil. Amerika'nın yıllık sanat piyasasının boyutu tam 7.8 milyar dolar. Ve yine geçen yıl yurtdışından Amerika'ya giren sanat bütçesinin büyüklüğü de 2.3 milyar dolar. Popart akımıyla birlikte sanat merkezi Avrupa'dan Amerika'ya kaydı. Hal böyle olunca tüm dünyadan sanatçıların Amerika'da kendilerini göstermeleri şart oldu. Peki ama 2.3 milyar dolardan yüzde kaçını Türk sanatçıları oluşturuyor dersiniz? 8 Eylül'de bir ilke imza atarak New York Chelsea'de Soyak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erkut Soyak ve Amerikalı eski bir koleksiyoner olan Mel Doğan'la birlikte C24 Gallery isminde bir galeri açan Emre Kurttepeli'ye göre bu rakam yüzde 1'i bile bulmuyor. Zaten kendilerini 'misyoner' olarak tanımladıklarını belirten Kurttepeli, misyonlarını da Türk sanatını Amerika'da sergilemek olarak tanımlıyor. Aslında son yıllarda işadamlarının galeri açmalarına aşinayız. Ama bu kez Kurttepeli, Soyak ve Amerikalı ortakları işi bir adım daha öteye taşımış. Amerika sanat endüstrisinin yüzde 21'inin New York'ta olduğunu hesap edersek, Türk sanatçıların dünyaya açılması bakımından üç ortak, büyük bir adım atmış. Ben de bu projenin çıkış noktasını dinlemek üzere Mynet Grup'un kurucusu ve sahibi Emre Kurttepeli ile Maslak'taki ofisinde bir araya geldim. New York'taki galerinin açılışından yeni dönen Kurttepeli, öncelikle eserlerin yüzde 35'inin satıldığını ve alıcıların çoğunluğunun yabancı olduğunu dile getirdi.

2.3 MİLYON $'LIK YATIRIM
Kurttepeli herkesin kendisine "Türkiye'de galeri açmayı düşünüyor musunuz?" sorusunu yöneltmesinden yakınarak söze giriyor: "Bizim öyle bir amacımız yok. Türk sanatı Avrupa'da bir yer edinmiş ama Amerika'da tek tük Türk sanatçıların isimlerini sayabilen bir kesim var. Türk sanatının, Amerika'da temsil edilmediği sürece dünyada hak ettiği yeri bulacağına inanmıyorum. Biz bir 'amaç' değil 'araç' olarak bu galeriyi açtık. İleride ikinci bir galeri açmak planlarımız var. Bunun için düşündüğümüz yer Los Angeles."
'AMERİKA PAZARI MİYOP'
Emre Kurttepeli'ye göre çağdaş sanat fiyatları ülkemizde yükseldi ama hâlâ kapalı bir mekanizma şeklinde işliyor. "İstanbul Bienali gibi etkinlikler çok önemli ama ülkemizde var olan kapalı mekanizmanın ortadan kalkması lâzım. Biz, yabancı sanatçıların yanı sıra enternasyonel olarak tanınan Türk sanatçılarını Amerika'da buluşturarak oraya taze ve enerjik bir perspektif getirmeyi amaçlıyoruz. Rahat ve miyop bir görüş açısına sahip New York pazarının böyle yeni bir soluğa ihtiyaç duyduğuna inanıyoruz" sözleriyle de Amerika'daki hedeflerine değiniyor.
'SANATTA SPONSORLAR OLMALI'
Emre Kurttepeli ile eşi Maide Kurttepeli de iyi birer koleksiyoner. Güncel sanat eserlerini daha çok galerilerden alıyorlar. Emre Kurttepeli, resim kadar fotoğraf sanatına da düşkün. Vakit buldukça galeri gezdiğini ve yeni sanatçılar keşfetmekten hoşlandığını dile getiriyor. Türkiye'deki koleksiyoner sayısının hâlâ yeterli sayıda olmadığını dile getiren Kurttepeli "Sanatta mutlaka sponsorlar olmalı. Aksi takdirde üretim mekanizması çalışmaz. Yurtdışında teşhir edecek yeri kalmayan koleksiyonerler, eseri alıp bir müzeye bağışlıyor. Böyle bir kültür var. Biz henüz o noktalara gelemedik. Ama galeri sayısının çoğalması umut verici. Ne nedenle olursa olsun galerilerin açılması sanat ekonomisinin avantajına bir durum. Zaman içinde zaten iyiler ve kötüler birbirinden ayrılacaktır. Keşke New York'ta 10 tane daha Türk galerisi açılsa da daha fazla Türk sanatçı temsil edilse. Hepsi olamazsa da belki ama içlerinden birkaç tanesi kalıcı olur" diyor.
YÜZDE 15'İ TÜRK OLACAK
Galerinin büyük olmasının, büyük eserlerin teşhiri bakımından önemli olduğunu vurgulayan Kurttepeli, amaçlarını şöyle anlatıyor: "Biz bir Türk galerisi olduğumuzu orada fazla lanse etmedik. Amacımız Türklerin değil yabancıların Türk sanatçılarını alması. Galeride 30-35 sanatçı temsil edeceğiz ve bunlardan yüzde 10-15'i Türk olacak. İlk sergide New Orleanslı sanatçılar dışında 5 Türk sanatçının resimlerinin sergilendiği bilgisini veriyor.
'SANAT ALTERNATİF BİR İŞKOLU OLDU'
Emre Kurttepeli'nin ortağı Soyak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erkut Soyak ve eşi Aslı Soyak da bir koleksiyoner ve sanatsever. Türk sanatının Amerika'da tanınmamasından yakınan Erkut Soyak, "Amerika sanat açısından büyük bir pazar. Bu pazarda Chelsea gibi sanatın can damarı olan bölgede, çok büyük bir galeri ile yer almak ve Türk sanatının tanıtımına katkıda bulunmak bizim için gurur verici bir olay" diyor. Globalleşen dünyada, insanların artık kendilerine sıradan iş kolları dışında alternatif iş başlıkları yaratmaya çalıştıklarını söylüyor Soyak ve ekliyor: " Sanat artık bu iş kollarından biri haline geldi. İleride prim yapabilecek doğru sanat eserlerini toplamak, ciddi bir yatırım kolu oldu.

ZAMANLAMA ÖNEMLİ
Özellikle bu konuda doğru bilgilenip, hangi sanatçıların eserlerini takip edeceğini bilerek bu eserlere doğru zamanlarda yatırım yaparsan, hem bir koleksiyona sahip olup hem de yatırım yapmış oluyorsun. Bu eserlerin yaşadığın yere getirdiği muhteşem şıklık da bu yatırımın ayrı bir kazancı."