Van Depremi: 7.2 Yardım seli: 9.2

Erciş'in Vanönü Mahallesi'ndeyiz. 6 katlı bina yerle bir olmuş ve kurtarma ekipleri, canlı bir ses duymak için bizleri susturuyor. 20 daireli binadan sağ kurtulanımız da oldu ölenlerimiz de... Beton plakalar kalktıkça, "hayata dair" umutlarımız asla bitmiyor, bekleşiyoruz. Deprem Van'ı vurdu ama Erciş'i resmen yıktı. Terk edilen hastane içinde hayata dair tek şey, yerlere yığılmış serumlar, bandajlar... Binalar çökmemiş olsa bile "ağır yaralı" ve yıkılıp yeniden yapma dışında seçenek yok gibi görünüyor. Fakat Erciş dahil, ayakta kalabilen binalarımız var. Hangileri? TOKİ binalarını zaten biliyorsunuz. Ben, diğerlerini, hatta köyleri gördüm. Matematiği ihmal ve inkâr edenler çökmüş, aklın değdiği binalar ise ayakta.

VAN VİRAN AMA HIZLI ÖĞRENİYOR!
Köylerde durum şu: Her yer giysi dağlarıyla dolu ancak çadır az, soba yok ve gıda bulunamıyor. Özellikle çadır şartlarında işe yarayabilen katalitik soba ihtiyacı had safhada... Alaköy Muhtarı Ahmet Çiçekel "9 ölümüz 5 yaralımız var. Fazla gelen giysiyi olmayan köylere gönderiyoruz ama 200 hane, 80 çadıra sıkıştık, 50 soba bulabildik, 150 soba daha lazım" diyor. Diğer köyler de farklı değil. Önceki gün sorunumuz, bu köylere henüz ulaşılmamışlık idi. Dün gidilmedik köy kalmadı ve yardım eli buralara değebildi. Yardım eli... Bunu burada çok net görüyorsunuz. Bütün Türkiye, tek vücut olmuşçasına batısından kuzeyine, yardım seli oluşturdu. Bu sel, Van'ı aştı. Toplanan yardım, depremin boyutlarının çok ötesinde. Depremin büyüklüğü 7.2 ise, benim ülkemde gördüğüm yardım seli 9.2 büyüklüğünde. Eksik yok mu? Tabii ki var ama hatalarımızı biliyoruz artık. Sorun, bu yardımların dağıtılmasında yaşanıyor. Dün de yazdım, yardım lojistiği en büyük sıkıntı. Yardım ekipleriyle konuştum. Bu insanlar olağanüstü... Günlerdir yıkanmama ve tuvalet ihtiyacı giderememe sorunları var. Temiz su ihtiyacını yardımseverlerimiz pet şişelerle çözmüş fakat temizlenme için su bulmak çok zor. 17 Ağustos'ta biz zemini öğrendik. İstanbul'da bu depremi yaşayan biri olarak artık bina alırken veya kiralarken zemine dair dikkatimiz söz konusu. Fakat Van, bu dersi şimdiki depremden alacak. Bizlerin de Van'dan çıkaracağı ders, deprem sonrası yönetimine dair.
İNSANI EĞİTEMİYORSAN, MALZEMEYİ EĞİT
Mevcut koordinasyon anlayışının verimsizliğini test etmiş olduk ve terk etmemiz gerek. Benim önerim; "SOSYAL MEDYA TABANLI VE LOJİSTİK UZMANLIĞI ODAKLI" yeni bir Afet Yönetimi anlayışıdır. Sosyal medya çünkü depremde en hızlı örgütlenmeyi bu mecra sağlıyor. Sorun, milyonlar seferber olup ihtiyaçları belirleyip yardımları toplamasına rağmen, bunların lojistik odağında doğru yerlere dağıtılamamasında yatıyor. Bunu da ancak valilerin "süpervizör" olacağı ancak deprem virtüözünün yöneteceği bir merkezle çözebileceğiz. Kaçak yapılaşmanın ağır bedeli, Van dersi ile karşımızdadır. Başbakan'ın sözünü ettiği bu kaçakların ortadan kaldırılma süreci, yüzlerce ölü ile tescil edilmiş durumdadır. Bilim bize; "insanı eğitemiyorsan, malzemeyi eğit" der. Anlatılmak istenen, başını sokacak damatlı arayan insanı, yasalar ve kurallarla eğiterek, onu başına çökmeyecek evlerin sahibi yapmaktır.

VANDALLARA ÖFKE VAR
Türkiye'nin depreme verdiği olağanüstü refleks, yardım seli oldu. Üstelik bu sel, terör belasının gerdiği ortamı yumuşattığı gibi buradaki öfkelileri sakinleştirdi. Çatlak seslere rağmen insanlar, Kızılay TIR'larını yağmalayanlara lanet okuyor. Söyledikleri "bizim için geliyorlar ve biz tutup yıkıyoruz" duygusunda. Vandalizme bir başka öfke de yol kesip yardıma el koyanların, kendi halkına ihanet eden depremzAdeler olduğu yönünde. Enkazın başında umutla bekleşirken yanıma yaklaşan bir genç "abi TIR'ların yolunu kesenler inan bizden değil, onlar düşman" deme ihtiyacı duydu. Çünkü orada Türk- Kürt hepimiz, hayata dair ortak tavırda, aynı saftaydık. Burada konuştuğum insanlar, "Allah razı olsun" diyerek söze başlıyor ve taşın altına elini koymamışlara "lanet" okuyor. Türkiye'nin dört bir yanından gelen ekipler ve yabancı uzman kurtarıcılar, Van'a da Erciş'e de yumuşak bir atmosfer, sıcak bir duygu ve modern bir tablo oluşturmuş. TIR yağmalayan, asker, polis şehit eden vandalların bu tabloda yeri yok.