Reytingciler hatalı ölçüyor

Brüksel Üniversitesi Ekonomi Profesörü Ali Bayar, krizdeki performansıyla büyük tepki toplayan uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarına bakarak yatırım yapmanın doğru sonuçlar vermeyeceğini söyledi. Reyting şirketlerinin subjektif değerlendirme ve yanılma payı büyük olan, bazen siyasi değerlendirmelerin de katıldığı bir prosedürü bulunduğuna dikkat çeken Bayar, "Kredi derecelendirme kuruluşlarına maalesef ihtiyacımız var ama reyting şirketleri öngörü yapan kuruluşlar değil. Bir ülkenin ekonomisinin nereye gittiğini ortaya koyacak araçları da yok aslında. O yüzden reyting şirketleri yanılma payı büyük olan kuruluşlar" dedi. Küresel Ekonomik Modelleme Ağı (EcoMod) Başkanlığı'nı da yürüten Prof. Dr. Ali Bayar, Bahçeşehir Üniversitesi'nin Araştırma Yöntemleri Okulu'nun kuruluş toplantısında SABAH'ın sorularını yanıtladı.
MALİ POZİSYONA BAKILSIN
Bir ekonominin nereye gittiğini saptamak için reytinglerine bakmamak gerektiğini belirten Bayar, bunların gösterge olmadığını savundu. Brüksel Üniversitesi Ekonomi Profesörü Ali Bayar, "Burada makro ve sektörel verilere bakmak gerekli. Ülkenin mali pozisyonuna bakarak karar vermek lazım. Yatırımcılar açısından reytinge bakarak yatırım yapmak tam doğru sonuç vermiyor" dedi.
'Yunanistan ve İspanya atılabilir'
Prof. Dr. Ali Bayar, mali krizdeki Euro Bölgesi'nde yeni bir iflas riskinin her zaman var olduğunu söyledi. Euro Bölgesi'nde içinden çıkılmaz bir kriz yaşandığını belirten Bayar, "Avrupa'da yeni bir iflas riski sıfır değil. Bazı ülkelerin eurodan çıkma ihtimali, euronun dağılma ihtimalinden daha yüksek. Yunanistan, İtalya ve İspanya bile eurodan çıkabilir. Bence bu yanlış bir karar olmaz. Bu aksine euroyu güçlendirir" dedi.
'Ülkeler zorda raporları engellendi'
Alman Ekonomik Araştırma Enstitüsü'nde (DIW Berlin) de görev alan Bayar, "Euronun kurulma aşamasından Yunanistan, Belçika ve İtalya gibi bazı ülkelerin parasal birliğe girmesinin ardından zorluk çekeceği ve kriz olabileceği tahmin ediliyordu ancak bu boyuta ulaşacağı öngörülmedi. Hatta benim de içinde bulunduğum bir çalışma grubu Fransa gibi bazı dev ekonomilerin dahi zora girebileceğini ortaya koyan raporlar hazırladık ama bunun yayınlanmasına AB izin vermedi" dedi.
'Avrupa'da kredi balonu oluştu'
Bugün yaşanan krizin 2008-2009 krizinden çok daha büyük olduğunu savunan Bayar, "2008'den bu yana insanlar artık krize alıştı ama yaklaşan bir tsunami var. Büyük bir ekonomik ve sosyal patlama yaratacak krizin eşiğindeyiz. Dünya, 2008-2009 yılındaki koşullardan daha kötü ve büyük bir krize giriyor" diye konuştu. Avrupa'da büyük bir kredi balonunun oluştuğunu ve bunun yakında patlayacağını kaydeden Bayar, "Bunu engellemek imkânsız. Şu an hükümetlerin yaptığı sadece yaşanacak bu patlamayı yavaşlatmaya çalışmak" dedi.
'Çin'in büyüme modelinin sonu'
ABD'den gelen olumsuz ekonomik verilerin yanı sıra Asya'da da krize yol açacak bir yavaşlamanın yaşandığına dikkat çeken Bayar, "Çin'in büyüme modelinin yavaş yavaş sonuna yaklaşıyoruz. Çin ekonomisi yavaşlarsa bunun etkileri çok büyük olur. 2012-2013'te büyük ihtimalle ekonomik büyümesi yavaşlayan 3 blokla karşı karşıya kalacağız. Büyümedeki bu olumsuz durum, Latin Amerika'da da etkili olacak" uyarısında bulundu.
'Gümrük Birliği hataydı'
Küresel Ekonomik Modelleme Ağı (EcoMod) Başkanlığı'nı da yürüten Bayar, Türkiye'nin Gümrük Birliği gibi hayati önemde bir anlaşma öncesinde hiçbir etki ve senaryo analizi yapmadığını savundu. Bayar, "Avrupa ise tam aksine bu konuda detaylı bir çalışma yürüttü ve müzakereleri bu bilgi ve senaryolar ışığında yürüttü ve imzaladı" dedi. Bayar, bu tür araçların karar alındıktan sonra değil tam aksine karar alınmadan ve müzakereler başlamadan önce kullanıldığının altını çizdi.