Karavanacı ekonomistler

Türkiye ekonomisi üzerine konuşan ve kalem oynatan birçok ünlü piyasa ekonomisti, gazeteci ve akademisyen okuyucularını ters köşeye düşürdü. Uzun yıllardır piyasaları takip eden isimler, faiz ve döviz kuruyla ilgili yaptıkları yorumların neredeyse tamamında yanıldı. Özellikle döviz kuruyla ilgili yapılan yorumlar hâlâ hafızalarda tazeliğini koruyor. SABAH Ekonomi Servisi olarak geçmişe dönük küçük bir araştırma yaptık. Bu araştırmada Türk ekonomisini yorumlayan birçok ismin karnesi geçer not alamadı. Ekonomist, yazar ve akademisyenler en kırık notu ise döviz tahminlerinden aldı. Hatırlanacağı üzere, bu isimlerin birçoğu spekülatif oynamalarla geçen yıl yükselişe geçen dolar kurunun yıl bitmeden 2 TL'ye çıkacağını öngörmüştü. Hatta Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın "2012'de doları yeneriz" açıklamasını da gerçekçi bulmamıştı. Bu bakış açısıyla yorumlarını sürdüren isimler Merkez Bankası'nın dolar satışlarını eleştirererek "Bu ateşe rezerv dayanmaz" manşetleri atmıştı.
ANALİZLERİ TUTMADI
Yaptığımız küçük araştırma ekonomi yazarları ve piyasa ekonomistlerinin faiz tahminlerinde de sınıfta kaldığını ortaya koydu. Çünkü bu isimler yorumlarında faizin çift hanede uzun süre kalacağı hatta yükselişin önlenemeyeceği tespitinde bulunmuşlardı. Peki bu analizlerin ne kadarı bugün gerçekleşti? Sonuç karamsar ekonomistleri pek de sevindirmiyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Faiz lobisine karşı sert ve köşeli tedbir alacağız' açıklaması, Merkez Bankası'nın müdahaleleri ve dış piyasalardaki olumlu havanın etkisiyle inişe geçen döviz ve faiz dün son iki ayın en düşük seviyesini gördü. Dolar 1.77'ye kadar indi. Euro 2.3515'e, faiz ise yüzde 9.60'a geriledi. Borsa 57 bin 356 seviyesine çıktı. İşte yanılanlar:
Zaten 'anlamıyoruz' diyorlar
Merkez Bankası'nın adımlarını 'anlayamıyoruz' diye yorumlayan piyasa ekonomistleri tahminlerinde de yanıldı. 20 Aralık'ta OYAK Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Alper Erginol, dolarda talebin geçici olmaması durumunda 2 TL seviyesinin mümkün olduğunu söyledi. Aynı tarihte Global Yatırım Finansal Strateji Müdürü Gökhan Uskuay da "Piyasalarda stres yüksek. Avrupa tarafındaki sıkıntı devam ederse dolarda ocak ayında 2 lirayı görebiliriz. Hatta Avrupa resesyona girecek düşüncesi ile Merkez Bankası faiz indirirse 2 liranın bile üzerine çıkabilir" yorumu yaptı. 4 Ekim'de bir gazeteye demeç veren Anadolu Yatırım Stratejisti Halil Rençber yıl sonuna doğru doların 2 TL'ye çıkacağını ve 2011'in bu seviyeden kapanacağını söyledi. Yine ING Bank Trading Grup Müdürü Murat Yardımcı da doların 1.90 seviyelerine gelip orada kalacağını Merkez'in döviz rezervlerinin de yeterli olmayacağını belirtti. Sık sık Financial Times'a demeç veren BGC Partners'dan Özgür Altuğ da 'Merkez'i anlamıyoruz' diyen piyasa ekonomistleri arasında. Faiz artmazsa doların yükseleceğini sık sık tekrarlıyor.
Gazeteciler sınıfta kaldı
Yanılan isimler arasında yıllardır ekonomi yazarlığı yapanlar başı çekiyor. Örneğin, Hürriyet yazan Erdal Sağlam. 27 Ocak'ta "Ne yapılırsa yapılsın faiz artacak" başlıklı yazısında "AB düzelmeden ne yapılırsa yapılsın kurlar da faizlerde yukarı doğru gitmeye devam eder" dedi. 3 Ocak'taki "Net döviz rezervi 50 milyar dolara doğru inişte" başlıklı yazısında ise Merkez'in rezervlerinin müdahalelerle eridiğini söyledi. Milliyet yazarı Güngör Uras da doların yükselişini Merkez Bankası'nın önleyemeyeceğini, rezervlerin yetmeyeceğini savunanlardan. Hatta Uras 31 Aralık'taki yazısında "Bu sıcağa kar dayanmıyor" bile dedi. 2 Ocak'ta da "Faizler yükseltilecek 'enflasyon' tırmanacak" başlıklı köşe yazdı. Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım 28 Aralık'ta "Getiri eğrisi 'Faizde fırsat kapıda' diyor" başlıklı yazısında Hazine faizinin yeni yılda da çift hane olacağını söyledi. Yine Habertürk'ten Yavuz Semerci 5 Ocak'ta yazdığı yazıda faizlerin artırılacağını savundu. Merkez'e en çok eleştiri yapanların başında da Radikal Yazarı Uğur Gürses geldi. Gürses yazılarında faizleri Merkez'in artırdığını öne sürerek, hedef saptırmaya çalıştı.
En çok onlar yanılıyor
2012 en çok da CNBC-e ekranlarında yorum yapan isimleri yanılttı. Bu isimler arasında Artunç Kocabalkan, Servet Yıldırım, Mahfi Eğilmez ve Ali Ağaoğlu bulunuyor. Bu isimler kısa süre öncesine kadar "Türkiye'nin döviz rezervleri bitecek mi?" tartışmasını gündemde tutup faizlerin yükseleceğinden bahsediyorlardı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'ya koyu muhalifler. Açıklanan her türlü olumlu veriye anında olumsuz yorum yapan isimler sürekli bir gelecek endişesi içinde. Kendi deyimleriyle şeytanın avukatlığını yapıyorlar. Hatta ekrana çıkan konuk işadamlarını da kızdırıp 'Siz de işi yokuşa sürüyorsunuz' dedirtecek kadar olumsuz sorular soruyor ve yönlendirme yapıyorlar. Bu özellikler CNBC-e'yi karamsar ve bankacılık sektörünün çıkarlarını taraflı bir şekilde savunan bir platform olması açısından benzersiz kılıyor. Bu isimlerin ekranlarda söyledikleri kadar gazete köşelerinde dillendirdikleri de var. Örneğin Servet Yıldırım ve eski bankacı, borsacı, Vatan yazarı Ali Ağaoğlu. Servet Yıldırım'ın yazılarından birçoğunda Merkez Bankası eleştirisi ve 'faiz artırımı' vurgusu var. Ağaoğlu 'dolar 2 TL olur' diyenlerden. Merkez Bankası'nın döviz satışlarıyla kuru indiremediğini öne süren Ağaoğlu'nun bir yazısında "Ben Merkez Bankası Başkanı olsam kuru 50 kuruşa bile indiririm" sözü hafızalarda...
Bürokrat gazeteciler bilemedi
Bürokrat kökenli gazeteciler arasında yer alan isimlerin birçoğunun da tahminleri doğru çıkmadı. Habertürk'te yazan Merkez Bankası kökenli Ercan Kumcu 20 Ekim'de yazdığı "Etkin müdahele TL faizin artmasını gerektirir" yazısında Merkez Bankası'nın müdahalelerinin etkinliğini eleştirerek, gecelik faizlerin artmasını savundu. Eski Hazineci Habertürk yazarı Hakan Özyıldız, 11 Ocak'ta "Merkez Bankası'nın cephanesi yeter mi?" diyerek döviz rezervlerinin yetmeyeceğini savundu. Eski Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel 12 Ocak'ta "Faiz savaşları" başlıklı yazısıyla sıfır faiz politikasını ve Merkez'i eleştirdi.
Akademisyenler 1 dolar 2 TL'ci
Geçen yıl 4 Ekim'de Doç Dr. Öztin Akgüç doların yükselişinin devam edeceğini belirtirken Merkez Bankası'nın döviz satışının bu yükselişi durduramayacağını öne sürerek, "Faizleri artırmak gerekecek" dedi. Marmara Üniversitesi'nden Prof. Dr. Osman Altuğ, 27 Eylül'de doların 2 TL'yi geçeceğini belirtti. Kemerburgaz Üniversitesi Rektör Yardımcısı Kerem Alkin de doların 2 TL olacağını öne sürdü.