Çarşı tröste karşı

Dev market zincirlerinin giderek artan gücüne karşı üretici firmalar, yerel market formülünü devreye aldı. Zincirlerin ödeme koşulları, raf ve gondol bedelleriyle üzerlerinde yarattıkları baskıdan bunalan üretici firmalar, yerel marketlere ayırdıkları tanıtım ve promosyon bütçelerini yükselterek, pazardaki tröstü engellemeye çalışıyor. Sektörde ulusal zincirlerle ilgili tedarikçilerin en çok gündeme getirdiği konu, ödemelerin vadesinin uzun olması. İzmir'de faaliyet gösteren Mevsim Gross Marketleri'nin Genel Müdürü Vahdet Sarıkaya, "Büyük tedarikçilerin ulusal zincirlerden canı yanıyor. Ödemede problem yaşadıklarını duyuyoruz. Artık tedarikçiler yerelleri destekliyor. Çünkü yerellere harcadıkları promosyon bütçelerinin tüketiciye daha hızlı ve etkin yansıdığını görüyorlar" dedi.

YERELLER DEVLERDEN HIZLI
Yerel zincirlerin bağlı olduğu Türkiye Perakendeciler Federasyonu'na (TPF) üye toplam 355 şirket var. 3 bin 250 mağaza ve 65 bin 200 çalışanı ile yerel perakendeciler geçen yıl yüzde 21, ulusal zincirler yüzde 9 büyüdü. Bu yıl da yerellerin yüzde 15'in üzerinde büyüyeceğini belirten TPF Yönetim Kurulu Başkanı Selamet Aygün, "2000'li yılların başında büyük tedarikçiler ulusal zincirlerin öngörülerine inandı. Dev zincirler perakendenin yüzde 80'ine hakim olacaklarını söylüyordu. Tedarikçiler de promosyon, tanıtım gibi harcama bütçelerini ulusal zincirlere aktardı. Ancak 2008'e gelindiğinde gördüler ki , yereller her yıl yüzde 15-20 büyüyor. Oysa büyük zincirlerin büyümesi bunun altında kaldı" diye konuştu. Durum böyle olunca da tedarikçiler tanıtım bütçelerini ağırlıklı olarak yerellere harcamaya başladı. Aygün, yerel zincirlerin en büyük avantajlarından birinin mahalle aralarında süpermarket formatıyla faaliyet göstermeleri olduğunu söyledi.
DÜŞÜK FİYATIN SIRRI
Özellikle KOBİ boyutundaki şirketler için satış alanı yaratan yerel zincirler, ürün fiyatlarında da oldukça rekabetçi. Bazen yerel marketlerde aynı ürünün fiyatı ulusal zincirdekilerden daha düşük olabiliyor. Onur ve Onurex marketlerinin bağlı olduğu Özen Grup Genel Müdürü Cemal Özen, bunun nedenini yerel marketlerin kurumsal giderlerinin daha düşük olmasına bağlayarak, "Bizlerin yönetim ve işletme maliyeti büyük zincirlere göre çok daha düşük. Aradaki bu farkı fiyata yansıtıyoruz. Bir de daha düşük kâr marjıyla çalıştığımız için fiyatlar daha uygun oluyor" dedi.
BAŞBAKAN BAKKALLARA 'BİRLEŞİN' DEMİŞTİ
Yerel marketlerin birleşerek güçlenmesi fikrini ilk olarak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan gündeme getirmişti. İki yıl önce daha güçlü yapıların oluşması adına geleneksel perakendede bakkalların birleşerek süpermarketlere dönüşmesi gerektiğini dile getiren Erdoğan, "Türkiye değişiyor. Gerçekler ortada. Onlar da artık bu gerçeği görecekler. Ne yapacaklar? Çözümü, STK'larla kendi aralarında birleşme suretiyle aşacaklar. Belki marketler belki süpermarketler halinde bunu böyle aşmanın gayreti içinde olacaklar" demişti. Bakkaların birleşme hızı yereller kadar güçlü değil ancak, dönüşümün bakkalara da örnek olacağı belirtiliyor.