İttihat Terakki'yle CHP'nin banka kavgası

İttihat ve Terakki Partisi'nin kurduğu, 1927 yılında İş Bankası'na devredilen Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası ortaklarının açtığı davalar tarihteki birçok sis perdesinin aralanmasını sağladı. Bankanın kurucusu eski Maliye Bakanı Mehmed Cavit Bey'in Ağustos 1926'da idam edilmesiyle sonuçlanan İttihatçı ve CHP'liler arasındaki mücadele gündeme oturdu. Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk liberal iktisatçılardan biri olan Mehmed Cavid Bey, Cumhuriyet döneminde Atatürk'e suikast girişiminin planlayıcısı olma suçlamasıyla karşılaşıp, idam edilmişti. O dönemde Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası'nın ödenmiş sermayesi İş Bankası'nın iki katıydı. Ankara'daki Cumhuriyet Halk Partisi yönetimi Türkiye siyasetini kontrol altına almak için İstanbul ekonomisine ihtiyaç duyuyordu. İstanbul ekonomisi ise İttihatçılar'ın sahip olduğu Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası'yla ilişkideydi. Bakanlar Kurulu, 29 Haziran 1927'de İtibar-ı Milli Bankası'nı bütün mülk, alacak ve imtiyazlarıyla İş Bankası'na devretti. Böylece kurucusu idam edilen Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası İş Bankası bünyesine alındı. Ancak o dönemde banka kurulurken sermaye koyan tüccar, işadamı, bürokratların torunları bugün İş Bankası'na karşı dava sürecine girdi. Dedelerinin hisselerinin karşılığını isteyen torunların açtığı davalar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne kadar uzandı.

15 BİN HİSSELERİ VAR
İş Bankası'na karşı davaları açan avukat Mahmut Doğan, SABAH'a konuştu. Bankanın eski hisseler için düşük bedeller önerdiğini belirten Doğan, "Ancak bu hisselerin gerçek değeri milyonları buluyor. İş Bankası bir hisse için 619 lira değer belirledi" dedi. Doğan "İş Bankası Tarihi kitabına göre İtibar-ı Milli Bankası'nda İttihat ve Terakki Partisi'nin de 15 bin hissesinin bulunduğu belirtiliyor" diye konuştu. Avukat Mahmut Doğan, 2005'te aynı konuyla ilgili açtığı Şerif Ağa davasını da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne götürdüğünü söyledi.
GARANTİ HİSSELERE 1.4 MİLYAR ÖDEMİŞTİ
Avukat Mahmut Doğan, Garanti Bankası'nın da 2008'de 370 kurucu hisseyi satın aldığını söyledi. Doğan "Garanti Bankası 370 hissenin her birine 3.8 milyon vererek 1 milyar 434 milyon TL'ye hisseleri aldı" dedi. Doğan, İş Bankası'nın da bu civarda para vermesi gerektiğini belirterek "Üstelik bunlar kurucu ortak hisseleri. Yani daha değerli" dedi.
31 ARALIK SON GÜN, YOKSA HİSSELER CHP'NİN OLABİLİR
Avukat Mahmut Doğan, 25 Şubat 2011'de yürürlüğe giren 6111 sayılı torba kanunu hatırlatarak, "Bu kanunun maddeleri Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası hisselerinin bedelsiz İş Bankası'na geçme riskini doğurdu. 31 Aralık 2012'ye kadar elinde bu hisselerin olduğu bankaya beyan etmeyenler haklarını kaybedecek. Hisseler İş Bankası'nın malı olacak. Banka bunları CHP'ye ve munzam sandığa satabilecek" dedi. Doğan Nakşibendi Şeyhi Küçük Hüseyin Efendi'nin müritlerine ve torunlarına kadar uzanan dava haberlerinden sonra çok sayıda asker ve sivil kökenli vatandaşın kendisini arayarak ellerinde hisse bulunduğunu ve dava açılmasını istediklerini belirttiklerini söyledi. Doğan, "Birçok yeni dava önümüzdeki günlerde gündeme gelecek" diye konuştu.