Osman Hamdiler'i bağışlayabilirim

Ülkemizde çağdaş sanata yatırım yapanların sayısı her geçen gün artarken, antika ve klasik resmin pazardaki payı azalıyor. Yeni koleksiyonerler de tercihlerini çağdaş sanattan yana kullanıyor. Elbette eskiden vazgeçmeyen, antika peşinde dünyayı dolaşanları da unutmamak gerek. Bunların başında kuşkusuz Ender Mermerci geliyor. Türkiye'nin ilk denim kumaş üreticisi Akfil Tekstil'deki hisselerini satan Ender Mermerci'nin Vaniköy'deki yalısında mobilyadan çatal bıçağa kadar her şey antika. Tuğralı gümüşler, tombaklar, antika kilimler, oryantalist tablolar... Ender Hanım'ın Osmanlı dönemine ait bir müzeyi anımsatan evinde neler yok ki... Üstelik yıllarca tutkuyla topladığı tüm bu eşyaları meraklılarına sergilemekten de memnuniyet duyuyor. Bununla da kalmayıp her yıl Avrupa ve Amerika'dan yaklaşık 40-50 koleksiyoneri Türkiye'de ağırlıyor, onlara sarayları gezdiriyor. Sefaretler yabancı konukları geldiğinde Osmanlı evi örneği göstermek için Ender Hanım'ın kapsını çalıyor. "Geçenlerde İtalyan savaş gemisinin mürettebatı geldi. Yaklaşık 50 subay evimi gezdi. Elbette gelenleri kuru çayla ağırlamıyoruz. Türk yemeklerini de tanıtıyoruz" diyor Mermerci.
ÇAĞDAŞI ANLAMIYORUM
Antik A.Ş.'nin sahibi Turgay Artam'ın "Kültür ve turizm elçisi" dediği Ender Mermerci'yle bu hafta Eko Sanat'ta bir araya geldim. Sanat koleksiyonuyla ilgili ilk kez konuşan Ender Hanım, "Kim bilir belki ileride bana fahri konsolosluk verirler. Ecnebiler çok takdir ediyor ama ben kimseden bir şey beklemiyorum. Her şeyi cebimden harcıyorum. Eğer memleketime bir şey kazandırabilirsem ne mutlu bana" diyor. Ender Mermerci ile Maçka'daki Antik A.Ş.'de bir araya geliyor, giriş katındaki antikalar arasında sohbete başlıyoruz. Önce antikaya olan ilgisinin nasıl başladığını anlatıyor: "Eşim Mehmet Ata Mermerci'nin tesiri oldu ama küçüklüğümden beri eskiye çok meraklıydım. Babamın yaşı, bulunduğu ortam ve görüştüğü kimselerin de tesiri oldu. Yaşlı bir babanın kızı olarak büyüdüm. Etrafımda hiç genç görmedim. Antika bir aileden geldiğim için antikaya merak duydum. Babam Afgan tıbbiyesini kurmuş bir şahıs. Oralardan çok eşya toplamış. Annem hiç sevmezdi ama babam toplardı. Evlendiğimde eskicilerden yatak odası takımı almıştım. Annem 'Gene mi bu pireli şeylerle uğraşacaksın?' demişti. O ortamdan gelince moderni sevemedim. Hâlâ çağdaş eseri anlamıyor ve almıyorum."
SUNA KIRAÇ HARİKA BİR İNSAN
Sabancı Müzesi açıldığında Ender Hanım II. Beyazıt ve Fatih Sultan Mehmet'e ait iki fermanı eşi Mehmet Ata Mermerci adına müzeye hibe etmişti. Turgay Artam bu iki fermanın bugün en az 6 milyon TL değerinde olduğunu söylüyor. Eşinin adını yaşatmak amacıyla bağışta bulunduğunu anlatan Ender Hanım'ın gelecekte bir müze kurma planı yok. En büyük hayali eserleri çocuklarına bırakmak. "Ama çocuklarım istemezse Suna-İnan Kıraç Vakfı'nın kurduğu Pera Müzesi'ne bağışlamayı düşünebilirim. Onların koleksiyonları benimkine daha yakın. Hem Suna Kıraç harika bir insan, eşim öldükten sonra hep benim yanımda oldu" diyor Mermerci.