Gıda güvenliğinde küresel gelişmeler

İlknur Menlik - ilknur@gidahatti.com
Bu ülkeye olan ihracatımız, her geçen yıl artış eğiliminde. 2000 yılında 82 milyon dolar olan ihracatımız, 2011 yılında 281 milyon dolara, 2012 yılında ise 305 milyon dolara yükselmiş. Gıda ihracatçılarımızın hedefi, bu rakamı yakın gelecekte 1 milyar doların üzerine çıkarmak.
ABD, 2011 yılına kadar dünyanın en büyük gıda ve perakende pazarı olma unvanını korudu. Ancak 2011 yılında, küresel gıda ve market piyasasının uzman kuruluşlarından The Institute of Grocery Distribution'ın (IGD) yaptığı bir araştırma, Çin'in ABD'yi geride bırakarak dünyanın en büyük gıda ve perakende pazarı haline geldiğini gösteriyor. IGD bulgularına göre, Çin gıda ve market sektörünün 2011 yılı sonundaki değeri 607 milyar Sterlin, dünyanın ikinci büyük pazarı olan ABD'nin değeri ise 572 milyar Sterlin oldu.
Yine araştırmaya göre, önümüzdeki yıllarda Çin'in ABD'den daha güçlü bir büyüme kaydetmesi bekleniyor. 2015 yılına kadar Çin pazarının 918 milyar Sterlin, ABD pazarının da 675 milyar Sterlin değerine ulaşacağı tahmin ediliyor.
Ancak bu verilerin dışında, dünyanın bu ikinci büyük gıda ve market pazarında başka önemli gelişmeler var. ABD, son yıllarda küresel gıda güvenliğine odaklanmış durumda. Bu odak noktası, ABD'ye ihracat yapan ülkeleri de kapsıyor.
Geçtiğimiz ay Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Amerika'ya gıda ihraç eden ülkelerde gıda güvenliğinin geliştirilmesi ile ilgili planını açıkladı.
2011 yılında Kongre tarafından çıkarılan Gıda Güvenliği Modernizasyon Yasası, FDA'yi "yabancı ülkelerin (Amerika'ya gıda ihraç eden) ve bu ülkelerin gıda endüstrilerinin; teknik, bilimsel ve yasal yönlerden gıda güvenliği kapasitesinin geliştirilmesi amacıyla kapsamlı bir plan geliştirilmesi" konusunda yetkilendiriyor. Hazırlanan bu plan ile Gıda Güvenliği Modernizasyon Yasası'nın bu gerekliliği yerine getiriliyor.
FDA'in hazırladığı "Uluslararası Gıda Güvenliği Kapasite Geliştirme Planı", ABD'ye gıda ihraç eden ülkelerde gıda üretim güvenliğinin ve patojen denetiminin geliştirilmesi konularına odaklanıyor. FDA bu kapsamda; yabancı ülkelerde gıda üreticileri ve yasa düzenleyicilerin gıda güvenliği konusunda eğitimi, yabancı sağlık ajansları ile iletişimin geliştirilmesi ve FDA ile eşdeğer rapor hazırlayabilecek yabancı denetim olasılığının araştırılması konularında çalışacak. Buradaki dikkat çekici husus ise FDA'in, ülkeler arasında denetim bilgilerinin kolay bir şekilde paylaşılabilmesi amacıyla laboratuvar test tekniklerinin evrenselleştirilmesini talep etmesi.
Rakamlar, günümüzde ABD'de tüketilen tüm gıdaların yaklaşık %15'inin, taze meyvelerin %50'sinin, taze sebzelerin %20'sinin ve deniz ürünlerinin %80'inin ithal edildiğini gösteriyor.
Uluslararası Gıda Güvenliği Kapasite Geliştirme Planı, saydığım gıdaların sadece Amerika'ya girişinde değil aynı zamanda menşei ülkedeki üretimi sırasında da izlenmesinin önemine dikkat çekiyor. FDA'in yeterli fonu sağladığı takdirde planı önümüzdeki beş yıl boyunca uygulayacağı da gelen bilgiler arasında.
Aslında gelişmeler, küresel ticaret artmaya devam ettikçe gıda güvenliğinin geliştirilmesi için kapasite geliştirmenin neden kritik olduğunu açık bir şekilde ortaya koyuyor. Aynı zamanda gıda güvenliğinin sağlanması için kamu-özel sektör işbirliğinin rolünü de ortaya çıkarıyor. Hiçbir organizasyon, dünya gıda zincirinin güvenliğini tek başına sağlayamaz. Ama küresel gıda güvenliği konusunda iş birliği, var olan sorunların çözümüne yardımcı olabilir. Bu aynı zamanda küresel gıda ticaretini de büyütür.