Büyümede dengeyi sağlamalıyız

İlknur Menlik
ilknur@gidahatti.com
GSYİH, cari fiyatlarla 357 milyar 854 milyon lira olarak gerçekleşti. Bunun 270 milyar lirasını tüketim harcamaları oluşturuyor. 68 milyar lira ile gıda, içki ve tütün harcamalarda ilk sırayı alırken, geçen yılın ilk çeyrek sonuçlarına göre sınırlı bir artış (yaklaşık 1,8 milyar TL), son çeyreğe göre ise gerileme (yaklaşık 4,6 milyar TL) görülüyor. Gıda harcamalarını 52 milyar lira ile konut, su ve doğalgaz, 47 milyar lira ile ulaştırma ve haberleşme harcamaları takip ediyor.
Dış ticaretin ilk çeyrek büyümesine katkısı ise neredeyse sıfıra yakın. Kısaca ilk çeyrekte iç taleple büyüdük. Ama bunu olumsuz anlamda vurgulamadığımı da söylemek isterim, çünkü tüketimin katkısını aynı zamanda refah ve hane halkının ekonomik açıdan güçlendiğinin göstergesi olarak kabul etmek gerekir.
Üstelik başta Çin olmak üzere birçok ülkenin 2013 yılı büyüme tahminlerinin OECD ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlarca aşağı yönlü revize edildiği, küresel dış ticaretin daralma eğilimine girdiği bir ortamda yüzde 3 büyüme küçümsenmeyecek bir başarıdır bana göre.
Öte yandan, Avrupa Birliği'nin ilk çeyrekte binde 7 oranında daraldığını gösteren AB İstatistik Ofisi Eurostat verilerine baktığımızda da küresel zorluklara karşın nasıl bir başarıyı sürüklediğimizi görmek de mümkün. Eurostat verilerine göre, ilk çeyrekte Almanya ekonomisi ancak binde 1 büyüyebilirken, Fransa binde 2, İspanya ve İtalya ise binde 5 oranında daraldı. İlk çeyreğin en çok daralma gösteren ekonomisi yüzde 1,3'le Güney Kıbrıs Rum kesimi oldu.
Türkiye aynı zamanda bu büyüme oranı ile OECD ülkeleri arasında Şili (%4,1) ve İsrail'in (%3,4) ardından üçüncü sırada yer aldı. Bu başarısına karşın Türkiye, Orta Vadeli Plan'daki %4 hedefini tutturmak istiyorsa, iç dinamikleri sağlamlaştıracak yapısal ekonomik önlemlere devam ederken, diğer yandan cari açığı azaltacak ve ihracatı arttıracak GİTES (Girdi Tedarik Stratejisi) gibi uygulamaları hızla yürürlüğe koymalıdır. Gıda sanayisini de kapsayan GİTES, ara malı ithalatına bağımlılığı azaltmak suretiyle doğrudan cari açık sorununa çözüm getireceği gibi, sürdürülebilir ihracat artışını da sağlayacak. Küresel pazardaki daralmaya rağmen diğer ekonomilerden pozitif yönde ayrıştığımız böyle bir dönemde iç tüketimin yanında ihracatı arttırarak büyümeyi sağlıklı, dengeli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak gerekiyor.