'Sihirli' kürelerle yakıt tasarrufu

"Fotoğraf çekmek kesinlikle yasak." Nazik ama sorumluluklarından taviz vermeyen kadın danışma görevlisi, yaka kartımı verirken işte böyle uyarıyor. "Biliyorum, zaten yanımda fotoğraf makinesi yok sadece telefonum var" cevabına rağmen hatırlatmadan edemiyor: "Farkındayım, zaten fotoğraf makinesi ile içeri asla kimseyi almıyoruz. Bu yüzden telefonu lütfen sadece konuşmak için kullanın."
3M'in onbinlerce keşfinden kimbilir kaçının hayat bulduğu, bu yüzden giriş-çıkış trafiğinin kontrolüne çok önem verilen ABD'nin St. Paul kentindeki yüksek korumalı ürün geliştirme laboratuvarına işte böyle adım atıyoruz.

HEM HAFİF HEM DAYANIKLI

Laboratuvar denince aklınıza küçük bir yer gelmesin. 3M'in 50'den fazla binasının bulunduğu merkez kampusunda binlerce insan çalışıyor. Üstelik içlerinde Boğaziçi Üniversitesi mezunu Barış Yalçın gibi azımsanmayacak sayıda Türk de var.
Yalçın, çoğunlukla Post-it Notes ya da Scotch-Brite ile tanıdığımız ama sağlıktan, teknolojiye geniş bir skalada 55 binden fazla ürünü bulunan 3M'in ürün geliştirme uzmanlarından biri. Bize küresel çapta 45 binden fazla patenti bulunan firmanın yeni keşfini anlatıyor: Plastik ve kauçuk dahil farklı pazarlar için üretilen düşük yoğunluklu içi boş cam mikroküreler.
Barış Yalçın'ın teknik gelişiminden sorumlu olduğu bu cam mikroküreler, çıplak gözle ayırt edilemeyecek kadar küçük. Kütlesel hafifleme sağlayan bu katkı maddesi, otomotiv ve havacılık dahil onlarca alanda kullanılıyor. Bize önce otomotiv sektöründe kullanılan sıradan bir plastik malzemeyi tanıtıyor. Daha sonra aynı boy ve fonksiyonda, içine camkürecik katılmış 3M'in ürününü... İki ürün arasındaki ağırlık farkı hemen fark ediliyor. Şöyle izah ediyor Yalçın: "Filosunda yüzlerce uçak bulunan bir havayolu şirketinin, içine girdjği malzemenin ağırlığını yüzde 20 oranda azaltılmış camkürecekleri kullandığında yıllık yakıt tasarrufu milyonlarca litreyi buluyor. Üstelik camkürecikler alternatifi olduğu malzemeyle aynı paraya maloluyor. Üretim süresini kısalırken, daha az atık madde çıkışı sağlanıyor."

'UNUTULAN İCAT'

3M'in inovasyon merkezinde sadece camkürecikler üzerinde çalışılmıyor elbette. Örneğin, firmanın öne çıkan ürünlerinin sergilendiği tanıtım odasında ilgimi en çok "diş tarayıcı" çekiyor. Diş teli ya da "damak" olarak da tabir ettiğimiz takma dişlerin üretimini kolaylaştırmak için düşünülmüş bu cihaz. Kaleme benzeyen lazer tarayıcı, sadece bir dakikada hastanın dişlerinin üç boyutlu modellemesini yapıyor. Yakın bir gelecekte 3 boyutlu printerlar yardımıyla istenilen diş ya da damağın birkaç dakikada üretilmesi planlanıyor. Konvansiyonel yöntemler kullanarak ölçü almayı ve eski üretim yöntemlerini geride bırakan sistem, hastaya haftalar kazandırdığı gibi maliyet giderlerini de düşürüyor.
200'den fazla ülkede satılan bu icatlar, 3M araştırmacılarının elinde hayat buluyor. Firmanın Uluslararası Operasyonlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Halk Cheol Shin şöyle izah ediyor: "Araştırmacılarımızı, mesailerinin yüzde 15'ini hiçbir beklentimiz olmadan istedikleri bir alanda araştırma yapmaya teşvik ediyoruz."
Peki bugüne kadar tam olarak kaç farklı ürün geliştirildi? 3M'in Kurumsal Araştırma ve Geliştirme Başkan Yardımcısı Larry Wendling "Tam olarak bilmiyorum" dedikten sonra şu anekdotu paylaşıyor: "İletişim sektöründe fiberoptik üzerinde çalışırken fark ettik; 3M araştırmacıları fiberoptik kabloları çok önceden bulmuş ama o yıllarda iletişim sektöründe değil, uçaklarda kullanılması öngörülüyormuş."

KUTU BİN ÇEŞİT POST-İT NOTES VAR

* Dünyadaki hemen her dizüstü bilgisayarlarda enerji tasarrufu için 3M yansıtıcı film kullanılıyor.
* Neil Armstrong'un 1969'da Ay'a inerken giydiği botların tabanı, 3M'in ürettiği maddeyle kaplandı.
* Sahip olduğu patent sayısı 45 binden fazla.
* 100 ülkede satılan ve bu yıl 35 yaşına giren Post-it Notes'un binden fazla çeşidi var.
* Çalışan sayısı 88 bin.
* Global satışı 29,9 milyar dolar.
* 55 binden fazla çeşitte ürünü bulunan 3M'in iddiası şöyle: "Çevrenizdeki 3 metrekarelik yerde muhakkak bir 3M ürünü vardır."