AB Ortak Tarım Politikası’nda yeni dönem

İlknur Menlik
ilknur@gidahatti.com
Uzun bir aradan sonra ilk defa krizin de etkisiyle bütçede kesintiye gidilirken, tarım ve kırsal kalkınma destekleri bütçeden yine aslan payını aldı.
Bütçe görüşmelerinden birkaç gün önce toplanan AB Tarım Bakanları Konseyi ve Avrupa Parlamentosu, 26 Haziran'da çok tartışmalı bir konu olan Ortak Tarım Politikası (OTP) reformları konusunda anlaşmaya vardı. OTP görüşmelerinde tartışmaların ana odağını Avrupalı çiftçilere yapılacak yardımlar oluşturuyor. Devasa büyüklükte bir destekleme bütçesinin (50 milyar Euro) Avrupalı çiftçilere adil dağıtımı tabii ki en önemli sorunların başında geliyor. Tarımdan Sorumlu Avrupa Komisyonu üyesi Dacian Cioloş, 2014-2020 yıllarını kapsayan yeni dönemde küçük çiftçilerin doğrudan ödemelerden daha fazla pay almasını sağlamaya çalıştıklarını belirtiyor.
Avrupa Komisyonu tarımın desteklenmesini onaylarken, AB içerisinde bu yardımların Avrupalı aileler üzerine gereksiz yük getirdiğini savunan bir kesim de yok değil. Bu kesime göre, OTP bütçesi, AB bireyleri başına yaklaşık 470 Euro ek yük getiriyor.
Kabul edildiği şekliyle AB'nin toplam desteklemeleri içerisinde tarımsal desteklerin payı yaklaşık %38 civarında. OTP ekseninde tartışılan konulardan biri de Fransa'nın 8 milyar Euro ile bütçeden en fazla payı alacak olması. Bugünlerde Fransız yetkililer, neden en büyük payı aldıklarını Avrupalı çiftçilere anlatma hazırlıkları içerisinde.
1962 yılında hayata geçirilen OTP, Birliğin her zaman en fazla tartışılan politikalarından biri oldu. OTP'nin temelinde yatan en önemli faktör, Avrupa'nın 2. Dünya Savaşı'nın ardından yaşadığı gıda kıtlığıydı. OTP ile teşvikler artmaya başladı ancak 1970'lere gelindiğinde oluşan gıda arzı fazlalığı, AB'yi yeni reform arayışlarına soktu.
Kalkınmakta olan ülkeler ise OTP'den duydukları rahatsızlığı zaman zaman dile getirdiler. OTP destekleri nedeniyle AB'li üreticinin daha ucuza dünya pazarına sürdüğü gıda ve içecekler nedeniyle kendi iç pazarlarında bile rekabetçi olamadıklarını söylediler.
Aynı AB, şimdi ABD ile serbest ticaret görüşmelerine resmi olarak başladı. ABD'nin AB kurumlarını dinlediği iddiası ile gündeme gelen skandalın görüşmelere sekte vuracağı düşünülüyordu ama beklendiği gibi olmadı. Hatta ilk görüşmenin önemli ayaklarından birini de tarım oluşturdu.
OTP'de uzun ve yeni bir döneme giren Avrupa, bir yandan da ABD ile serbest ticaret görüşmelerini başlatmış durumda. Dünyanın bugünkü konjonktörüne, AB ve ABD ekonomisindeki iyileşme emarelerine ve iki blok arasındaki serbest ticaret görüşmelerinin Türkiye, Çin, Brezilya, Hindistan gibi ülkelere olası etkilerini göz önüne aldığımda, AB-ABD arasında bir serbest ticaret anlaşmasının tahmin edilenden daha kısa sürede hayata geçeceği tahmininin yapabiliriz. Bu da bize ülke olarak, gelişmeler karşısında oluşturmayı düşündüğümüz stratejiler konusunda daha hızlı hareket etmemiz gerektiğini gösteriyor.