İkinci 500’ün anlattıkları

İlknur Menlik - Sabah.com.tr
imenlik@comart.com.tr

İkinci 500 şirketlerinin üretimden satışlarını 53,9 milyardan 57,1 milyara çıkararak cari fiyatlarla yüzde 5,9 oranında arttırdığı listede 86 gıda ve içecek firması yer alıyor. Temmuz ayında yayınlanan İSO 500 listesine 98 gıda ve içecek firması girmişti. İkinci 500 ile birlikte Türk sanayinin belkemiğini oluşturan ilk 1000 firma içerisinde 184 gıda ve içecek firması yer aldı. Bu da yüzde 18,4 gibi yüksek bir orana karşılık geliyor.
İSO 500 araştırmaları, her yıl sanayinin geldiği durumu özetliyor. Genel değerlendirmede, bu yıl ilk 500 ile ikinci 500'ün bizlere farklı şeyler anlattığı ortaya çıkıyor.
Araştırmanın en dikkat çekici yönlerinden biri, ikinci 500'deki firmaların ihracatlarını yüzde 4,6 oranında arttırması oldu. İlk 500'ün ihracat artışı yüzde 0,6 gibi düşük bir oranda kalmıştı. Bu artış, ikinci 500'deki şirketlerin 2012 yılında, yeni ihraç pazarları bulmakta ve bu pazarlara mal satmakta ilk 500'e göre daha başarılı olduklarını gösteriyor. 2012 ihracatı 9,7 milyar dolara yükselse de Türkiye toplam ihracatı içindeki paylarının binde 5 azalma ile yüzde 6,3'e düştüğü görülüyor.
Öte yandan listede yer alan firmalar, ilk 500'de olduğu gibi faaliyet dışı gelirlerini arttırmışlar, hem de 16 kat. Kar bildiren kuruluş sayısında da 2012 yılında artış var. 2011 yılında kâr bildiren kuruluş sayısı 375 iken, 2012'de bu sayı 417'ye yükselmiş durumda.
Ancak ikinci 500'ün, istihdam artışında ilk 500 ile aynı başarıyı yakalayamadığı gözden kaçmıyor. İkinci 500'de ücretle çalışanların sayısı 2012'de bir önceki yıla göre yüzde 0,8 oranında artarken, ilk 500'de istihdam artışı yüzde 3,7 olarak gerçekleşmişti. Kısaca istihdamın yerinde saydığını söyleyebiliriz.
Son olarak ilk 500'de de göze çarpan bir riskten, borç/özkaynak oranındaki yükseklikten bahsetmek istiyorum. İlk 500'de toplam borç/özkaynak oranı yüzde 112 iken, ikinci 500'de bu oran yüzde 133,5'e yükseliyor. Bu gösterge, ikinci 500'ün kaynak yapısının ilk 500'e göre daha bozuk olduğunu gösteriyor.
Özetle, ikinci 500'de karlar faaliyet dışı gelirlerden, istihdam durma noktasında ve kaynak yapısı bozuk. Bir büyüme elbette görülüyor ama büyümenin ana kaynağının üretim artışı olmadığı da ortada.