Japonlar nükleerde çalışmaya başladı

The Economist Avrupa Enerji Zirvesi öncesinde soruları yanıtlayan Yıldız, Türkiye ile Japonya arasında nükleer enerji, bilim ve teknoloji alanında işbirliğine dair imzalanan ortak bildirge hakkında bilgi vererek, bir nükleer santralin hükümetler arası anlaşma, ev sahipliği anlaşması ve uygulama sözleşmeleri olmak üzere 3 ayrı anlaşma safhası olduğunu kaydetti.
Mayıs ayında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Japonya Başbakanı Shinzo Abe'nin hükümetler arası anlaşma imzaladığını anımsatan Yıldız, ev sahipliği anlaşmasının da dün tamamlandığını dile getirdi.
Japonya'nın kendi statüsüne göre söz konusu anlaşmayı kendi meclislerinde onaylanmış olarak addettiklerini belirten Yıldız, kendilerinin ise TBMM'nin onayına sunacaklarını ifade etti.
Dün yapılan anlaşmanın detayları hakkında bilgi veren Yıldız, şöyle devam etti:
"Hazine garantisi vermediğimizin, devlet garantisi vermediğimizin bu anlaşmayla altını bir daha çizmiş olduk. Ve güvenlik sistemleriyle ilgili bir kısım detayları vurgulamış olduk. Yine proje finansmanıyla ilgili detayları dikkate aldık. Uygulama anlaşmasına esas olacak olan konuları detaylandırdık. Üçüncü nükleer santralin yerinin seçimiyle ilgili bildiğiniz gibi 18 aylık bir çalışma yapılacak. Depremsellikle alakalı konularda, gerekse diğer bütün teknik konularda güvenlik sistemlerini daha fazla nasıl artırırız, bunun üzerinde konuşuldu. Hangi yatırım teşviklerinden yararlanabilecekler, yerelleşme ve insan kaynakları ile alakalı neler yapılacak... Bir teknoloji merkezinin kurulmasıyla ilgili karar alınmıştı. Aynı şekilde bir üniversitenin kurulması… Yakın bir zamanda Tokyo'ya gidip bunlarla alakalı karşılıklı görüşmelerimizi tamamlamış olacağız."

"DENİZDEN YAPILACAK SİSMİKLERLE ALAKALI JAPONLAR'IN RAPORLARINI BEKLEYECEĞİZ"

Anlaşma kapsamında Japonya'nın sismiklere başladığını, denizden yapılacak sismiklerle ilgili Japonlar'ın raporlarını bekleyeceklerini belirten Yıldız, "Bu raporlar doğrultusunda da yerinde kayma ihtiyacı var mıdır? 5 kilometre daha mı ileri ya da geri yapalım, bunlarla alakalı konular da netleşmiş olacak" dedi.
Hissedarlıkla ilgili de Yıldız, yerli bir yatırımcı girmek isterse Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin onayının alınması gerektiğine dair bir konunun da geçtiğini dile getirdi.
Mitsubishi'nin, Itochu'nun ve EÜAŞ'ın bir arada bulunacağı bir yapıyı kurguladıklarını aktaran Yıldız, uyuşmazlık halinde hangi mahkemelerin yetkili olacağına dair bir kısım maddelerin olduğunu da ifade etti.
Güvenlik sistemleri hakkında da bilgi veren Yıldız, şunları kaydetti:
"Atmea1 Reaktörü uçak çarpmalarına, tsunamiye veya dışardan gelebilecek coğrafi bir etkiye rahatlıkla daha fazlasıyla dayanabilecek durumda... Türkiye'deki 9 şiddetindeki bir depreme dayanabilecek bir yapıyı kurgulamış oluyoruz. Daha az atık üreten bir yapıyı kurgulamış oluyoruz. Fransa ve Kanadalı nükleer güvenlik otoritelerince de onaylanmış bir santral üzerinde çalışmış olacağız. Yalnızca elektrik üretimiyle ilgili değil, aynı zamanda Türkiye'nin teknolojik saniyileşmesiyle ilgili ciddi bir yapı kurgulamış olacağız. Dün Marmaray'ın mühendislik firmalarının da bu konuda bizimle görüşmek istediklerine tanık oldum. Bugün bir kısım görüşmeler de yaptık. Nükleer santralin inşaası sırasında ne tür mühendislik firmalarının olmak istediğini de değerlendirmiş olduk."

"EN AZ 2-3 FİRMANIN, HER İKİ SANTRALİN ORTAKLIK YAPISIYLA İLGİLİ TALEPLERİ OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Mersin ve Sinop'ta yapılacak her iki nükleer santralin ortaklık yapısıyla ilgili en az 2-3 firmanın talebi olduğunu belirterek, "Şu anda bunu söylemek erken ama halka mı açılacak, blok satış mı yapılacak, bu işi yapacak yerli bir ortak mı olacak, bunları önümüzdeki süreçte göreceğiz" dedi.
The Economist Avrupa Enerji Zirvesi öncesinde soruları yanıtlayan Yıldız, Japonya'nın yapacağı nükleer santralin üreteceği elektriğin fiyatının ne olacağı, Rusya'nın verdiği fiyatla benzer olup olmayacağıyla ilgili konuştu.
Ortaklık yapılarının farklı olduğunu anımsatan Yıldız, burada EÜAŞ'ın yüzde 35'ler civarında ortak olduğu Japonya modeli ve EÜAŞ'ın ortak olmadığı bir Rusya modelinin karşılaştırıldığını söyledi.
Rusya'da önemli bir avantajları olduğunu vurgulayan Yıldız, "15 yıllık alım garantisinin dışındaki yapıda yüzde 20'lik kar ortağıyız, Japonya'da ise yüzde 35'lik hisse ortağıyız. Yakıt dahil Rusya fiyatının daha altında bir fiyatla burada çalışacağız. Bunu illa yüksek ya da düşük fiyat diye değerlendirmek doğru olmaz. Her birinin şartlarının farklı olduğunu, ortaklık yapısının farklı olduğunu söylemek lazım. 11,83 centler civarında, bu dediğim şartlarla yakıt içerisinde bir rakam var. Opsiyonel olarak da daha farklı bir alternatifimiz bulunacak" dedi.
Söz konusu anlaşmadaki ortaklık yapısıyla ilgili de bilgi veren Yıldız, hükümetler arası anlaşmaya göre yüzde 35'in Türkiye'de, yüzde 65'inin Japonya'da olduğunu; Japonya içerisindeki şirketlere yönelik yüzdesel dağılımın ise önümüzdeki süreçte görüleceğini söyledi.
Bakan Yıldız, söz konusu anlaşmadaki yüzde 35'lik kısmın başka bir Türk şirketine devri ya da halka arzı olup olmadığı yönündeki bir soru üzerine de şunları kaydetti:
"Her iki nükleer santrale de istekli yatırımcılarımız var. Enerji sektörüne olan güvenin burada çok büyük avantajlarını görüyorum. Siyasi istikrarın sürdürülebilir olduğuna olan inancın meyvelerini enerji sektöründe toplamış olacağız. En az 2-3 tane firmanın, her iki santralin ortaklık yapısıyla ilgili talepleri olduğunu görüyoruz. Şu anda bunu söylemek erken ama halka mı açılacak, blok satış mı yapılacak, bu işi yapacak yerli bir ortak mı olacak, bunları önümüzdeki süreçte göreceğiz."

"SİNOP'TA İNŞAATIN NE ZAMAN BAŞLAYACAĞINA DAİR SÜRE VEREMEM"

Mersin Akkuyu Nükleer Santrali'ndeki son gelişmeler hakkında da bilgi veren Taner Yıldız her iki projenin Türkiye'nin blok alanda en büyük projeleri olduğunu, ciroları itibariyle konuşulursa 100 milyar dolar civarında bir rakamdan bahsedilmiş olunacağını söyledi.
Rusya'nın güvenlik sistemiyle ilgili aldığı yeni tedbirlerin zamanla ilgili sarkmalara sebep olduğunu ama işletmeye girmeyle ilgili şu anda herhangi bir sıkıntının görülmediğini vurgulayan Yıldız, "Yani işletmenin tarihinin gecikmesiyle alakalı elimizde şu anda herhangi bir olumsuz durum yok" dedi.
Yıldız, Akkuyu'da sahada zemin etüd çalışmalarının yapıldığını, inşaat çalışmalarının henüz yapılmadığını, verilecek izne tabi olduğunu dile getirdi.
Sinop'ta yapılacak nükleer santralin ÇED süreciyle ilgili de konuşan Yıldız, "Onun için biraz daha erken. MTA'nın yaptığı sismikler var ve projeyi oraya yapacak şirketler tarafından bu sismikler tekrar gözden geçiriliyor" ifadelerini kullandı.
Türkiye'de kuracakları üniversitede Japonya'dan gelen hocalar olmasını kurguladıklarını aktaran Yıldız, söz konusu üniversitenin sadece nükleerle ilgili olmayacağını kaydetti.
Sinop'ta inşaatın ne zaman başlayacağına dair süre veremeyeceğini belirten Yıldız, "ÇED sürecinin, proje safhasının ve hissedarlık oranlarının netleşmesi lazım. 2014 yılını böyle geçireceğiz" şeklinde konuştu.
Genel Enerji'nin borsaya yaptığı açıklamada gelecek senenin başında Türkiye ile Kuzey Irak'tan gaz anlaşmasını tamamlayacaklarını açıklamaları ile ilgili de konuşan Bakan Yıldız, "Bir yerde gaz ve petrol çıkıyorsa, o mutlaka ülke ihtiyaçları sağlandıktan sonra mutlaka yurt dışına ihraç edilecektir. Bu da Irak'ın normalleşmesiyle ilgili önemli bir süreç olacaktır" dedi.
Yıldız, Marmaray'da yaşanan elektrik kesintisiyle ilgili de Türkiye'nin arz güvenliğiyle ilgili herhangi bir sıkıntısının bulunmadığını, hatta Türkiye'nin 4 bin 500 megawatt civarında arz fazlasının bulunduğunu, noktasal olarak oradaki teknik konunun ne olduğuna baktırması gerektiğinin altını çizdi.

"TEKNOLOJİ MERKEZİNİ VE ÜNİVERSİTEYİ TÜRKİYE'DE KURMA KARARI, YALNIZCA 2 ÜLKENİN İŞİ DEĞİLDİR"

Irak ile ilgili değerlendirmelerde de bulunan Yıldız, Irak'ın normalleşmesine koyacakları katkının bütün taraflara iyi anlatılması durumunda, bunun iyi anlaşılacağı yönünde kanaatleri olduğunu söyledi.
Irak Başbakan Yardımcısı Hüseyin El Şehristani ile Güney Kore'de yaptıkları görüşmenin çok olumlu olduğunu belirten Yıldız, "Bu bölge için bir artıdır. Ana konu enerjide düğümlenecekse bunu çözmek zor olmayacaktır. Önemli olan, Irak'ın güneyi veya kuzeyi bir bütünse, o zaman her tarafta proje yapmak lazım. Önemli olan bunu sistematize etmek ve bütün gelirlerini Irak'ın normalleşmesine kullanmak. Bunu yaptıktan sonra bir sıkıntı kalıyor mu, kalmıyor" şeklinde konuştu.
Yıldız, Irak'ın 3 yıl önce yaklaşık 6,5 -7 milyon varil gün kapasiteye ulaşmak istediğini belirten bir ihale yapısı olduğunu kaydederek, bu hedeflere henüz ulaşılamadığını kaydetti.
Bu hedeflerin ulaşmak istendiği için konulduğuna dikkati çeken Yıldız, "O yüzden, biz bu hedeflere, yaptığımız çalışmalarla katkı koyabileceğimiz kanaatindeyiz. Yoksa Irak halkı, Iraklı kardeşlerimiz şu anki ortamı haketmiyorlar normalde. Daha fazla refah seviyesinde yaşayabilecekleri bir ortamı hakediyorlar. Ben buna inanıyorum. İnşallah bizim de böyle katkımız olacaktır" ifadelerini kullandı.