Daha hızlı olmalıyız…

İlknur Menlik - Sabah.com.tr
imenlik@comart.com.tr
Bu gelişmelerin başında, geçtiğimiz günlerde Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üye ülkelerinin üzerinde uzlaşmaya vardığı "Çok Taraflı Ticareti Kolaylaştırma Anlaşması" geliyor. Uluslararası çevrelerce "tarihi adım" olarak yorumlanan anlaşmanın gündeme düşmesiyle birlikte, çeşitli kuruluşlardan yapılan açıklamalarda anlaşmanın, halen 18,5 trilyon dolar seviyesinde olan dünya ticaretine yaklaşık 1 trilyon dolarlık katkı yapacağı, bununla birlikte 21 milyon kişiye istihdam yaratacağı belirtiliyor. Ancak Bali Paketi olarak isimlendirilen ve yasal olarak tüm ülkeleri bağlayıcı şartlar içeren anlaşmanın kabul edilen metni, nihai metin değil. Üzerinde uzlaşmaya varılan anlaşma metni, 31 Temmuz 2014'teki Genel Konsey'e sunulacağı zamana kadar kontrol edilecek ve düzeltilecek. Bu nedenle anlaşmanın dünya ticaretine etkilerinin ne olacağını en erken 2015 sonrasında görebileceğiz.
Bir diğer gelişme, AB – ABD arasında devam eden Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTYO) görüşmeleri. Birkaç gün önce TTYO'nun 3. tur görüşmeleri ABD'nin başkenti Washington'da tamamlandı. 3. tur müzakereleri sonrası yapılan açıklamada dikkat çekici olan, üzerinde çalışılan konularda her iki tarafın da KOBİ'leri ön planda tutması oldu. Avrupa Komisyonu açıklamasına göre müzakerelerde enerji, tarım vb fasılların yanına KOBİ'lere özel bir fasıl açılabilir. KOBİ'ler AB ekonomisinin özelde de AB gıda ve içecek sanayisinin temelini oluşturuyor. Her iki tarafın da KOBİ'lerin bu görüşmelerde zarar görmemesini arzuladığı ortada. TTYO'da 4. tur görüşmelerin 2014 Mart'ında Brüksel'de gerçekleşmesi bekleniyor.
TTYO'nun Türkiye için zor bir mesele olduğunu kabul ettiklerini ifade eden Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkan Vekili Bela Szombati ise geçen ay Gaziantep Ticaret Odası'nı ziyaretinde, Türkiye ve ABD ile ayrı ama paralel bir anlaşma yapılabileceği yönünde bir açıklama yaptı. Ben, Türkiye'nin müzakerelerdeki pozisyonu konusunda 2014 yılında daha elle tutulur gelişmeler olacağını ümit ediyorum.
AB ayrıca önümüzdeki yıl Brezilya, Arjantin, Uruguay ve Paraguay'dan oluşan Mercosur ülkeleri ile devam eden serbest ticaret müzakerelerini de tamamlamak istiyor. Öte yandan AB, Çin ile iki taraf arasında pazara erişimi kolaylaştırmayı amaçlayan TTYO benzeri bir anlaşma için de kolları sıvamış durumda.
Son gelişme Rusya, Kazakistan ve Belarus'un oluşturduğu Gümrük Birliği'nden. Rusya, Gümrük Birliği'ni Kırgızistan, Ermenistan, İsrail, Vietnam, Yeni Zelanda ve AB üyesi olmayan İsviçre ve Norveç gibi ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları yaparak genişletmeyi hedefliyor. Rusya'nın Ukrayna üzerinde de bu konuda baskısı olduğu ve AB ile değil de Gümrük Birliği ile bir anlaşma yapmasını istediği biliniyor.
Türkiye ise yılın son günlerinde, Meksika Cumhurbaşkanı Enrique Pena Nieto'nun ülkemizi ziyaretiyle birlikte bu ülke ile serbest ticaret anlaşması imzalanması yönünde görüşmelerin resmen başlaması hususunda mutabakata vardı.
Son kertede DTÖ anlaşmasının yukarıda saydığım çok sayıdaki serbest ticaret anlaşması girişimlerine nasıl yön vereceği ise merak konusu… 2014'te ticaretin daralacağı beklentisi, tüm dünyada arayışları hızlandırıyor. Bu da, iç gündemindeki son gelişmelerle ekonomisi kırılganlığa doğru ilerleyen Türkiye'nin bu konjonktörde daha hızlı hareket etmesini gerektiriyor.