Patrona bahşiş!

Avrupa ve Amerika'daki restoranlarda yaygın olarak uygulanan garsona zorunlu bahşiş uygulaması Türkiye'de de dalga dalga yayılıyor. Turistik ve lüks restoranların yanı sıra orta sınıf lokantalarda sıkça uygulanan 'servis ücreti' yani 'garsoniye' faturaları yüzde 10 ile 20 arasında şişiriliyor. Böylece uyanık patron, gönüllü verilen bahşişi bir anlamda zorunlu olarak ve istediği miktarda alıyor. Bu uygulama, garsona nakit bahşiş bırakmaya alışmış Türkiye'de yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.

KAYBEDEN GARSON OLDU
Uygulamaya ilk kazan kaldıranlar ise garsonlar oldu. Çünkü iddialara göre bazı restoranlarda alınan servis ücreti garsona değil, direkt patronun kasasına gidiyor. Nakit bahşişleri de bu yüzden kesilen garsonların TİP olarak nitelenen gelirleri ciddi oranda azalıyor. İstanbul'daki lüks restoranların birinde çalışan garsonun SABAH'a verdiği bilgiye göre, patronlar bu yolla ciddi bir gelir elde ediyor. Uygulamaya ağırlıklı olarak turistlerin yoğun olarak bulunduğu Sultanahmet'in yanı sıra Etiler ve AVM'lerde rastlanıyor. "Bize buradan pay aktarılmıyor" diyen garson, bu nedenle çalışanların motivasyonun da düştüğünü belirtiyor. Faturaya zorunlu bahşiş ekleyen mekânlardan biri de ünlü işletmeci İzzet Çapa'nın da ortağı olduğu Limonata restoran.
DOĞRU BULMUYORUZ
Tüm Restoranlar Lokantalar ve Tedarikçiler Birliği (TÜRES) Başkanı Ali Tatlıdil ise, birlik olarak bu uygulamaya karşı olduklarını, ancak hiçbir işletmenin ticari prensiplerine de karışmadıklarını söyledi. Yurtdışında bu tarz uygulamaların olduğunu da ifade eden Tatlıdil, "Kimseyi zorunlu bir bahşiş uygulamasına tabi tutamazsınız. Biz doğru bulmuyoruz" dedi.
YARGIYA TAŞIYANLAR VAR
Faturadaki zorunlu bahşiş uygulamasını tüketici mahkemelerine taşıyanlar da var. Seyit Ali Usta adlı bir restoranı mahkemeye veren müşteri, şikâyet dilekçesinde şu ifadeler yer verdi: "280 liralık faturaya 35 TL servis ücreti eklendiğini sonradan fark ettim. Hiçbir uyarı yapılmadan faturaya eklenen bu ücreti kabul etmiyorum ve geri talep ediyorum." İnternetteki forumlara da konuyla ilgili şikâyetler yağıyor. Konuya tepki gösteren bir müşteri uygulamayı şu sözlerle eleştiriyor: "Garsonun işi servis yapmak. Zaten maaşlarını alıyorlar. Bir de servis yaptıkları için para mı ödeyeceğiz? Yüzde 10'luk ek ücreti soygunculuk olarak görüyorum."
TARAFLAR ANLAŞIR
Aralarında Limonata'nın da bulunduğu 60 restoranın mali müşavirliliğini yürüten Adnan Eraslan, birlikte çalıştığı tüm işletmelerde bu uygulamanın olduğunu söyledi. Bunun bir ticari prensip olduğunu belirten Eraslan, bahşişlerin patrona gittiği iddialarıyla ilgili şunları vurguladı: "Tutar faturaya yansıdığı için her şey kayıt altında. Bu konuda patronla garson anlaşabilir."