Akaryakıtta şehir efsanesi çöktü

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) açıkladığı Petrol Piyasası Fiyatlandırma Raporu, ezberi bozdu. Raporla, yıllardır "Yüksek vergi nedeniyle dünyanın en pahalı akaryakıtı bizde" iddiası çöpe atıldı. Verilere göre, Türkiye vergisiz akaryakıt fiyatlarında da dünya lideri çıktı. Avrupa ile Türkiye arasındaki fark 15 kuruşu buluyor. Uzmanlar bunun nedenini rafineri, dağıtıcı ile bayilerin yüksek kâr marjına bağladı. Benzine ödediğimiz her 5 TL'nin yüzde 58.9'u vergiye, 32.6'sı ürün maliyetine, 8.9'u da piyasada faaliyet gösteren şirketlerin brüt kâr marjına gidiyor.
ORTALAMANIN ÜZERİNDE
EPDK raporunda, 28 Avrupa ülkesinde akaryakıt fiyatına, toptancı, dağıtıcı ve bayi marjları eklenerek fiyatlar karşılaştırıldı. Buna göre Türkiye'de 95 oktan kurşunsuz benzinin fiyatı 2.10 TL. Bu AB ortalamasında ise 1.95 TL. Yani Türkiye'de, akaryakıt vergisiz olarak da AB ortalamasından 15 kuruş daha pahalı. Örneğin İngiltere ve Çek Cumhuriyeti'nde 1 litre kurşunsuz benzin vergisiz 1.81 TL'ye satılırken, İspanya'da ise bu rakam 2.08 TL olarak gerçekleşti. Türkiye'den daha pahalı olan ülke ise 2.21 TL ile Danimarka. Motorindeki karşılaştırmada ise Türkiye Avrupa ile aynı seviyede fiyatlandırma yapıyor. Türkiye'de motorin litre fiyatı 2.14 TL ile AB ortalamasını tutturuyor. Motorin ise sadece serbest piyasa şartlarının kaybolduğu Yunanistan'da Türkiye'den 7 kuruş daha pahalı satılıyor.
VERGİDE TÜRKİYE DÖRDÜNCÜ
Aynı rapora göre Türkiye akaryakıttan alınan vergiler listesinde İngiltere, İtalya ve İsveç'in ardından dördüncü sırada. 28 Avrupa ülkesi ortalamasının biraz üzerinde seyrediyor. Türkiye'de satılan motorin fiyatının yüzde 51'ini, benzinde ise yüzde 58'ini vergiler oluşturuyor. AB ortalamasında ise benzin fiyatının yüzde 49'u, motorinin ise 55'ini vergiler oluşturuyor.
UCUZ OLMASI GEREK
Sektör kaynakları Türkiye'de istasyonların özellikle kalitesi ve servis hizmet standartlarının yüksekliği açısından maliyetlerin daha yüksek olduğunu belirtiyor. Ancak petrol kaynaklarına en yakın ülke konumunda olan Türkiye'de akaryakıt fiyatlarının Avrupa'dan daha ucuz olması gerektiğini savunuyor. Tüketicilere kuruşların oldukça düşük gelse de 1 kuruşun tüm sektörde 200 milyon TL'ye yakın bir kar marjı oluşturduğunu vurgulayan yetkililer, fiyatların yakından kontrol edildiğini belirtiyor.
FİYATLARI EPDK TAKİP EDİYOR
5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu'na göre Türkiye'deki akaryakıt fiyatları en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa koşullarına göre oluşuyor. EPDK, bu fiyat bileşenlerini dikkate alarak sektörü yakından takip ediyor. Mart ayında akaryakıtta artan kâr marjları üzerine EPDK kanuni hakkını kullanarak akaryakıt fiyatlarına müdahale etmiş ve tavan fiyat kararı almıştı. Dağıtıcı ve bayi paylarının toplamını benzin ve motorinde litrede 37 kuruşa indirerek sınırlandıran kurul kararı sayesinde benzin türlerinin litresi ortalama 13, motorin türlerininki ise 30 kuruş indirimli satışa sunulmuştu.