İşçinin maaşını patron çekiyor

Bu köşede zaman zaman gizli bir kayıtdışılık örneğinden bahsediyorum. O da gerçek maaşların bordrolara yansıtılmaması. Türkiye'de işgücü istatistiklerine baktığımızda 22 milyondan fazla çalışan görüyoruz. Bunun 8 milyona yakını kayıtdışı. Yani, sigortasız. Bu oran yüzde 50'lerden, son dönemdeki ciddi denetim ve kim ne derse desin ALO 170'in katkılarıyla yüzde 35'lere kadar geriledi. Daha da düşmesini bekliyoruz. Kayıtlı çalışan, yaklaşık 13-14 milyon vatandaşın neredeyse yarısı asgari ücretle çalışıyor görünüyor. Peki bu mantıklı mı? Bize göre değil. Burada başta ifade ettiğimiz 'gizli kayıtdışılık' devreye giriyor. İşçinin maaşını devlete asgari ücretle bildiren firmalar daha yüksek maaş ödüyor. 'Ne var bunda maaşını alıyor' diyebilirsiniz ama maalesef bu işveren, işçinin emekli maaşından çalıyor, kıdem tazminatını düşürüyor. Her şeyden önemlisi devletten prim ve vergi kaçırıyor. Bunu da, 'prim ve vergi yükü çok fazla' gerekçesiyle yapıyor.
AZ MAAŞA RAZILAR
İş Kanunu'na göre 10 kişiden fazla işçi çalıştıran işyerlerinde ücretlerin banka aracılığıyla ödenmesi gerekiyor. İşveren de bundan kaçamıyor. Ama bakın ne yapıyor? Patron her işçisi için bankada bir maaş hesabı açıyor. Birer de banka kartı çıkarıyor. İşçi bundan haberdar bile değil... Patron, aybaşı gelince bu hesaplara asgari ücretten tüm maaşları yatırıyor. Sonra muhasebecisini yolluyor ve yatırdığı paraları çekiyor. Bizim işçi kardeşimiz ise aybaşında muhasebeye gidip ancak 600 lira olan ücretini elden alıyor. Devlet işçinin asgari ücretten çalıştığını sanıyor. Bir denetim olduğunda ise banka hesaplarına göre herkes hakkını alıyormuş gibi görünüyor. Müfettiş işçiyle konuşunca da gerçek ortaya çıkıyor. Tabii kimse işini kaybetmemek için bu durumu ihbar etmeye cesaret edemiyor.
İKİZ FARKI YOK
Eşim 1996'dan itibaren Bağ- Kur'lu. Doğum primleri ödendi. İkiz çocukta borçlanma nasıl oluyor? Mehmet ÖZTÜRK
Primleri yatırıldığı için borçlanma yapamaz. Çocuk sayısına göre değil, doğum sayısına göre borçlanma oluyor.

TAZMİNAT HAKKI
15 yılı ve 3600 günü tamamladım. İşyerinden tazminatımı almak için ne yapmalıyım? (Murat S.)
Öncelikle 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olmak gerekiyor. SGK'dan 3600 gün ve 15 yıl dolduğuna dair resmi yazı alın. İşyerinize başvurun. Tazminatınızı alırsınız.
EMEKLİNİN RAPOR PARASI
Emekliyim ve bir şirkette çalışıyorum. Rahatsızlandım ve rapor aldım. Sigortadan para alabilir miyim? Şerafettin TUZCU
Rahatsızlığınız iş kazası ya da meslek hastalığı değilse rapor parası alamıyorsunuz. Eğer böyle bir rahatsızlık ise alabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
05.04.1964 doğumluyum. Giriş tarihim 09.08.1986, 3600 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim ? Muhittin YILMAZ
Eğer çalışıyorsanız primlerinizi 5300'e tamamlayıp hemen emekli olabilirsiniz. Hatta askerlik varsa ve işe girişten önce ise, 15 aylık askerlikle 48 yaş ve 5225 prim günle de emekli olursunuz. Çalışmıyorsanız 3600 günden emeklilik için 60 yaşını beklersiniz.
Babam 22.03.1968 doğumlu. 1985'te çalışmaya başladı. Ne zaman emekli olur? Elif BASUMLİ
Babanızın en az 5225 prim gününe ihtiyacı var. Bunu tamamlamışsa 48 yaşı doldurunca emekli olur.
1960 doğumluyum. 1979'da sigortalı oldum. Şu an 3600 günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Muhittin ZENGİN
Yaşınız tamam ama gününüz eksik. En az 5000 prim gününe ihtiyacınız var. Çalışıyorsanız tamamlayın. Çalışmıyorsanız bu prim günüyle 2020'yi beklemelisiniz.
15.04.1974 doğumluyum. 20.02.1993 sigorta başlangıcım var. Ne zaman ve hangi şartlarda emekli olurum. Kadriye TUNA
20 yıl, 49 yaş ve 5600 prim günü şartlarına tabisiniz. Primlerinizi tamamladığınızda 15.04.2023 tarihinde emekli olursunuz. Priminiz eksik ve 1993'ten sonra doğumunuz varsa doğum borçlanması yapabilirsiniz.

SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Her cumartesi bu köşede çalışma hayatıyla ilgili sorunlarınızı gündeme getiriyoruz. Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk. erdem@sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz.
HAFTA İÇİ HER GÜN SAAT 16.30'DA AHABER'DE BİZE SORUN PROGRAMI'NDA SORULARINIZI CEVAPLIYORUZ…Tel: 0212 300 66 66