Büyümenin Merkez'i ol

28 Ocak'taki olağanüstü Para Politikası Kurulu toplantısında, politika faizini yüzde 4.5'ten 10'a çeken, aradan geçen 8 aylık sürede ise sadece 1.75 puanlık faiz indirimi gerçekleştiren Merkez Bankası, ekonominin adeta freni haline geldi. Merkez, enflasyonda hâkimiyetini kaybederken, büyümenin de yavaşlamasına neden oldu. Büyüme, ikinci çeyrekte yüzde 2.1'e geriledi. İkinci çeyrekte büyümeyi yurtiçi tüketim 0.3, devletin nihai tüketim harcamaları ise 0.3 puan yukarı çekti. Özel yatırımlar da büyümeyi 0.9 puan aşağı indirdi.
ÖZEL SEKTÖR YATIRIMI UNUTTU
Yatırımlar kaleminde yıllık daralma yüzde 3.5'e ulaştı. Özel sektör yatırımlarındaki yıllık daralma ise yüzde 4. Merkez'in yüksek faiz politikası, paradan para kazanmayı özendiriyor. Özel sektör yatırımları son 10 çeyreğin 8'inde daralma gösterdi. İlk çeyrekte özel sektör yatırımlarının büyümeye etkisi eksi 0.3, ikinci çeyrekte de eksi 0.9 oldu.
DÜNYA BÜYÜME TELAŞINDA
Türkiye'de Merkez Bankası büyüme ve istihdama öncelik vermezken, dünyanın neredeyse her bölgesinde bunun tersi bir politika izleniyor. En son geçen hafta Avrupa Merkez Bankası, büyüme ve istihdamı desteklemek için bankalara 82.6 milyar euro verdi. Yine geçen hafta Çin Merkez Bankası, ekonomiyi candırmak için 5 büyük bankaya 81.4 milyar dolar likidite enjekte etti. ABD ve Japonya merkez bankaları da büyümeye tam destek sağlıyor.
MERKEZ BANKALARI NELER YAPTI?
* AVRUPA MERKEZ BANKASI: Büyüme ve istihdamı sağlamak için mevduat faizlerini negatife çekerken, 500 milyar euro büyüklüğünde bir varlık alım programı başlattı. Geçen hafta ekonomiyi desteklemek için ilk hamlesini gerçekleştirip bankalara 82.6 milyar euro verdi. Bilançosu 5 yılda 2.2 kat büyüdü.
* ÇİN: Ekonomiyi canlandırmak için ülkedeki en büyük bankalara 18 Eylül'de 500 milyar yuan (81.4 milyar dolar) tutarında likidite enjekte etti. Ülkedeki en büyük beş bankanın her birine 100'er milyar yuan verildi. Banka bu adımı açıklanan bir dizi zayıf verinin yol açtığı ekonomik yavaşlama endişelerinin ardından attı.
* ABD MERKEZ BANKASI: Kriz öncesi 890 milyar dolar olan bilanço büyüklüğünü, 5 yılda 3.5 kata yakın büyüttü. Sıfıra yakın tuttuğu faiz oranlarını önümüzdeki yıl artırmaya başlayacak.
* JAPONYA MERKEZ BANKASI: 2014'ten itibaren başlamak üzere ucu açık şekilde her ay 144 milyar dolar (13 trilyon yen) tutarında varlık alımı gerçekleştiriyor.
* İNGİLTERE: Aylık 375 milyar sterlinlik varlık alım programı uyguluyor.