Cari açığı ilmek ilmek kapatıyor

Türkiye'nin büyüme ve ihracattaki lokomotif sektörü tekstil ve hazır giyim, Temmuz 2011'den itibaren dokuma ve örme kumaş ile dokuma ve örme konfeksiyona getirilen ek vergi uygulamasıyla birlikte şahlandı. Yatırımdan istihdama, ihracattan devlete sağladığı ek gelire kadar her alanda atağa kalkan sektör, Türkiye'deki stratejik önemini bir kez daha pekiştirdi. Ek verginin uygulanmaya başlanmasından elimizdeki en son verilerin olduğu Ağustos 2014'e kadar geçen sürede adeta bir yatırım hamlesi başladı. Teşvik belgeleri bu tarihten itibaren ciddi artış gösterirken, ihracat ağırlıklı çalışan sektör Türkiye'nin cari işlem dengesine çok önemli bir katkı sağladı.

DIŞ TİCARET FAZLASI VERİYOR
Sektör menşeli gümrük ve gelir vergilerindeki artışlar, Hazine'ye de destek verdi. Tekstil ve hazır giyimin ek vergiden güç alarak bu dönemde yaptığı yatırımlar ise 15.2 milyar TL'yi aştı. Yeni dönemle birlikte tekstil makineleri daha hızlı çalışmaya, iş planları yeniden gözden geçirilmeye, hedefler ise daha yüksek bir çıtaya konmaya başladı. Tüm bu hazırlık aslında Türkiye'nin en fazla istihdam yaratan sektörü olan tekstil ve hazır giyimi yeni bir rekora daha taşıyordu. Elbette sonuç istihdama da yansıdı. SGK'nın Mayıs 2014 verilerine göre ek vergilerin olumlu etkisiyle birlikte 172 bin kişiye iş kapısı açıldı. Ek vergi sonrasında üretim ve ihracattaki artış, Türkiye ekonomisinin temel problemlerinden biri olan cari açığın da ilacı oldu. Tekstil ve hazır giyim sektörü, ek vergilerin uygulamada olduğu Ağustos 2011-Temmuz 2014 döneminde yaptığı toplam 80.7 milyar dolarlık ihracata karşılık, sadece 36.3 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Böylece, sadece 3 yıldan kısa bir sürede, cari açığın kapanması için Türkiye ekonomisine 44 milyar doları aşkın dış ticaret fazlası sağlandı.
YATIRIM 15 MİL YARI AŞTI
Öte yandan ek vergi sonrasında elde edilen kazanımlardan biri de gerçekleştirilen ithalat ve istihdam nedeniyle devlete sağlanan mali katkılar oldu. Hazine, uygulamaya konan ek gümrük vergileri; Maliye, istihdam edilen kişilerin ödediği gelir vergisi; Sosyal Güvenlik Kurumu, işçi ve işverenler tarafından yapılan prim ödemeleriyle önemli gelirler elde etti. Ek vergi ertesinde geçen 33 aylık dönemde Maliye Bakanlığı'nın 1.77 milyar dolarlık ek gümrük vergisi geliri elde ettiği tahmin ediliyor. Devlet kurumlarına 34 ayda gelir vergisi ve SGK primi kapsamında yapılan ödemeler tutarı, çalışma imkânı yaratılan 172 bin kişinin asgari ücret üzerinden istihdam edildiği varsayıldığında, 1.39 milyar TL'ye dayanıyor. Türkiye'deki üretimin canlandırılmasını hedefleyen ek vergi kararı, yatırımın da önünü açtı. Ağustos 2011 ile Temmuz 2014 arasında yurdun her yerinde 15.2 milyarı aşan yatırım gerçekleştirildi. Karar öncesindeki 3 yıllık dönem boyunca verilen teşvik belgesi toplamının sadece 4 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde, yatırımcının yeni dönemdeki iştahının ne kadar çok kabardığı ortaya çıkıyor. Yine ek vergi kararı öncesinde tüm imalat sanayi yatırımları içindeki payı yüzde 7'lere kadar gerileyen sektör, karar ertesindeki dönemde bunu yüzde 20'lerin üzerine yükseltmeyi başardı.
TEŞVİK SAYISI ARTIYOR
Adana, Denizli, Gaziantep gibi geleneksel tekstil şehirlerinin yanı sıra birçok farklı ildeki yatırımlarla tezgâhlar yeniden canlandı. Geçen yıl Türkiye'de 4 bin 985 adet yatırım teşvik belgesi verildi. Aynı yıl için tekstil ve hazır giyim sektörünün yatırım teşvik belgesi sayısı ise 737 adet olarak gerçekleşti. Bu yılın ilk yarısında ise sektör 2.6 milyar TL değerinde teşvik belgesi aldı.

1 MİLYONLUK İSTİHDAM
Ek vergi uygulamasının en gözle görülür sonuçlarından biri de istihdamda yaşanıyor. Ek vergi uygulamasına karşı çıkan isimler bile bugün ne kadar doğru bir karar alındığını kabul ediyor. Çünkü rakamlar ortada... Kararın yürürlüğe girdiği dönemde, tekstil ve hazır giyim sektöründe 763 bin 866 kişi olan kayıtlı istihdam sayısı hızla artmaya başladı. Mayıs 2014 itibarıyla istihdamda elde edilen yüzde 18'lik artışla 172 binden fazla kişiye yeni iş sağlandı. Böylece sektörde toplam çalışan sayısı 936 bini aşarak 1 milyon sınırına yaklaştı. Bu kayda değer istihdam ivmesiyle, Türk tekstil ve hazır giyim sektörü ek vergi uygulamasından sonraki 34 ay boyunca, her ay ortalama 5 binden fazla kişiye iş olanağı yaratmış oldu.
İHRACATIN YILDIZI
Tekstil ve hazır giyim sektörü kilo başı ihracat değerinde de üst sıralarda yer alıyor. 2013'te Türkiye'nin genel ihracattaki birim değeri 1.5 dolar/kg iken, tekstilde bu oran 5.1, hazır giyimde ise 18.6 dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıl 27.8 milyar dolarlık ihracat yapan sektör, bu dönemde sadece 12.5 milyar dolarlık ithalat yaparak, 15.3 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin Ağustos 2014 ihracat rakamları itibarıyla aylık 2.4 milyar dolarlık dış satımıyla tekstil ve hazır giyim sanayisi bir kez daha Türkiye ihracat şampiyonu oldu. En güncel TÜİK rakamlarına göre ise bu yılın ilk 7 ayında 17.4 milyar dolarlık ihracat hacmiyle Türkiye'nin genel ihracatının yüzde 18.6'sını tekstil ve hazır giyim gerçekleştiriyor. Buna karşılık, sektörün ithalatı sadece 7.8 milyar dolar. Cari işlem dengesine en önemli katkıyı yapan sektör, 9.6 milyar dolar tutarında dış ticaret fazlası verdi.
SEKTÖR NE DÜŞÜNÜYOR?
Sonuç rakamlara yansıyor
Ahmet Öksüz (Kipaş Holding Yönetim Kurulu Üyesi): Ek vergi uygulamasından önce Türkiye'de düşük gümrük vergilerinden dolayı ithalat artmıştı. Hindistan, Çin, Pakistan gibi ülkeler yüksek gümrük duvarlarıyla ticaret yaparken, bizde böyle yüksek bir koruma yoktu. Şimdi ek verginin sonucu rakamlara yansıyor. İthalat düşüyor. Ek vergi ile ülkedeki üretimi korumak özellikle dünyanın içinde bulunduğu böyle bir ekonomik konjonktürde çok önemli. Ek vergi sayesinde iç piyasadaki markalara daha fazla ürün verir hale geldik.
İhracatımız artıyor
Zeki Kıvanç (Adana Sanayi Odası Başkanı): Tekstil ve hazır giyim ithalatına getirilen ek vergilerle üretim canlandı. Karar alındığı dönemde bazı isimler ihracatın azalacağını söylemişti. Oysa bugün rakamlara baktığımızda ihracatın yüzde 10 arttığını görüyoruz. Vergi kararı sonrasında sektör kendine geldi. Kapanmaya yüz tutan firmalar canlandı. Devletimizin istihdama dayalı diğer sektörlerde de bu tür uygulamaları devreye alması çok önemli bir karar olacaktır. Çünkü Türkiye'de sanayi ve üretim olmazsa 2023 hedeflerine ulaşmak zor.
Karar zamanında alındı
Sultan Tepe (Tepar Tekstil CEO'su): Ek vergiyle birlikte üretimde büyük bir canlanma yaşanıyor. Zor durumda olan firmalar artık tam kapasite çalışmaya başladı. Sonuç son derece pozitif. Tekstil ve hazır giyim sektörü korunmalı ve desteklenmeli. Güçlü bir sanayiye sahip olan ülkelerde cari açık sorunu yaşanmıyor. İyi ki zamanında Türkiye'de de böyle bir karar alındı. Çünkü bu karar bugün alınsaydı belki bu kadar pozitif sonuçları olmayacaktı. Bazı firmalar kapanacaktı. Dolayısıyla ek vergiyi destekliyoruz.
Pire için yorgan yakılmaz
Nevzat Seyok (Karsu Tekstil Yönetim Kurulu Üyesi): Çin, Endonezya ve Hindistan'dan gelen kesik elyaflı ipliklere uygulanan anti-damping vergisi yıl sonunda sona eriyor. Bambu ipliği de kesik elyaflı iplikler arasında yer alıyor. Denizlili bazı tekstilciler ihracatlarını etkilediği gerekçesiyle bambu iplikler üzerindeki verginin kaldırılmasını talep ediyor. Halbuki, bu iplikleri DİR kapsamında vergisiz getirebilirler. Sentetik ve selülozik esaslı iplikler içerisinde yer alan bambunun, bu gruptaki payı sadece yüzde 10. Pire için yorgan yakmaya değmez.