Akaryakıt fiyat oluşumunda yeni dönem

(EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, yazılı açıklamasında, EPDK'nın 2009 ve 2014 yıllarında 2 kez piyasaya tavan fiyat müdahalesinde bulunduğunu hatırlattı. Tavan fiyat uygulamaları sonrasında, sektör temsilcisi dernekler ve şirketler tarafından, "tavan fiyat uygulamasının öngörülemediği, fiyat takip metodolojisinin yeterince şeffaf olmadığı, belirsizliklerin şirketleri yatırım yaparken zorladığı" gibi hususlarda EPDK'ya görüşler geldiğini ifade eden Yılmaz, şunları kaydetti:
"EPDK'ya gelen bu görüşler sonrasında dün yaptığımız Kurul toplantısında, Kurumumuzca 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen hususlara göre akaryakıt fiyatlarının nasıl takip edileceğine ilişkin karar alınmıştır. Söz konusu karar ile tavan fiyat belirlemesi yapılmamaktadır. Kurul kararının amacı, sektördeki şirketlerin geleceğe ilişkin öngörü yapabilmelerini teminen EPDK'nın fiyat takip metodolojisini şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşmaktır.
Alınan bu kararla fiyat takip metodolojisine ilişkin belirsizlikler ortadan kalktı; bundan böyle dağıtım şirketleri, artık akaryakıt fiyatlarının belirlenmesinde nasıl bir hesap yapılması gerektiğini daha net biliyorlar. Yeni metodoloji Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra yürürlüğe girecek."
UYGULAMA NASILDI?

Öte yandan EPDK'dan yapılan açıklamaya göre, Türkiye'de 1998-2004 döneminde akaryakıt fiyatları devlet tarafından belirlendi. Bu kararın geçerli olduğu en son tarih 31 Aralık 2004'te dağıtıcı+bayi payı motorin için 10,5 sent/litre, kurşunsuz benzin 95 oktan için 12,5 sent/litre olarak uygulandı. Bu dönemde söz konusu marjlara yaklaşık 1 sent/litre nakliye masrafı da eklendi. Bu marjların o anki lira karşılığı ise motorin için 15 kuruş/litre, kurşunsuz benzin 95 oktan için 18 kuruş/litre olarak gerçekleşti.
Petrol Piyasası Kanunu ile birlikte, 1 Ocak 2005'ten itibaren fiyatlar serbest piyasada dağıtım şirketleri tarafından belirlenmeye başlandı. Ancak, serbestleşme sonrasında piyasada aşırı yüksek fiyat uygulamasıyla karşılaşma ihtimaline karşın; Kanunda fiyatın nasıl belirleneceğine dair kriter getirildi ve fiyat belirlemesinde en yakın serbest piyasalardaki fiyat oluşumu referans gösterildi.
Söz konusu Kanunda ayrıca, fiyatların rekabetçi şartlarda oluşmadığı, belirtilen kritere uyulmadığı durumda ise EPDK'ya tavan fiyat belirleme görevi verildi.
Kanunun Kurula verdiği görev çerçevesinde Türkiye'deki akaryakıt fiyat oluşumu 2005 yılından bu yana EPDK tarafından takip ediliyor ve öngörülen kriterlerin ihlali durumunda önce şirketlere uyarı yapılıyor. Gerekli düzeltmenin yapılmaması halinde tavan fiyat belirleniyor.