Bayi de tüketici de bize teşekkür edecek

Tüketicileri yakından ilgilendiren akaryakıtta yeni dönemin şifrelerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz açıkladı. SABAH'ın sorularını yanıtlayan Yılmaz, dağıtım firmalarının Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere'deki muadillerinin ortalama paylarının dikkate alacağını kaydetti. Bu rakamın üzerine marker, otomasyon, işçilik ve temizlik maliyetlerinin eklenebileceğini kaydeden Yılmaz, "Önümüzdeki yıllarda hem bayi, hem tüketici hem de dağıtım şirketi bize teşekkür edecek" dedi.
Bu karara neden ihtiyaç duyuldu?
Herkesin menfaati için bu kararı aldık. Dağıtım şirketleri, bayiler ve rafinerilerin tepelerine vurmayacağız, onların uzun vadede önlerini görmesini sağlıyoruz. Geleceğe ilişkin projeksiyon sunuyoruz. Bayi rekabetinden fiyat rekabetine geçilecek. Bu bir tavan fiyat kararı değildir. Daha önce tavan fiyat belirlendiğinde 'bu serbest piyasa değil mi?' tarzında eleştiriler geliyordu.
Bu düzenlemeyle benzinin pompasında dağıtım şirketi ve bayilerin payı kaça düşecek?
Akaryakıt fiyatlarını belirleyici konumunda rafineri şirketi Tüpraş var. Akdeniz'deki ortalama fiyat üzerine kâr marjı koyup EPDK'ya bildiriyor. Kanunda 'en yakın erişilebilir' serbest piyasayı model alarak dağıtım şirketlerinin oluşturacakları tavan fiyattan bahsediliyor. Pazar fiyat hareketleri zaman zaman Yunanistan ve İspanya gibi krizdeki ülkelere göre de belirleniyordu. Şimdi 4 ülkenin ortalama marjına bakılacak. Bu ülkeler, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya. Artık bu ülkelerdeki ortalama marjın üzerine marker, otomasyon, işçilik ve temizlik gibi Türkiye'ye özgü maliyetler eklenerek kâr payı belirlenecek.
İNGİLTERE' DE 30 İSE BİZDE 45 OLUR MU?
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, dağıtım payını kendilerinin ilan etmeyeğini belirterek, "İngiltere'de 30 kuruş fark varken, bizde bunun 45 kuruş olması doğru mu? Sağlıklı bir yapı ve öngörülebilir piyasa kurmayı hedefliyoruz" dedi.
MİLYON DOLAR HİBE VEREN VAR
Bayi rekabeti nasıl engellenecek?
Bazı ciddi firmalar makul bir kâr oranı belirlemek istese de bayiler diğer şirketlere gidebiliyor. Akaryakıt istasyonları ile petrol dağıtım şirketleri arasındaki intifa sözleşmelerinde bedeller çok yükseldi. Bugün lüks gayrimenkul fiyatlarına ulaşıldı. Mesela, adam akaryakıt istasyonu mülkünü 5 milyon dolara alıyorsa 5 milyon dolar da hibe veriyor.
İNTİFALAR KREDİYLE ÖDENİYOR
Yüksek intifa bedelleri de yeni metodolojiyle çözülebilir mi?
İntifa hakkı bedellerinin hepsi krediyle karşılanıyor. Bunların da maliyeti var. Yani tüketicinin parası bankacılık sektörüne gidiyor. Bankacılık sektörü kazanmasın demiyoruz. Ama makul ve mantıklı paralar olsun. Yeni metodolojinin bu konunun da önüne geçeceği kanaatindeyiz.
KARAR TÜKETİCİYE OLUMLU YANSIYACAK
Tüketiciye nasıl yansıyacak?
Bir indirim olacaktır. Ama ben şu anda dağıtıcıların alacağı pay şuraya inecek bu olacak dersem sanki tavan fiyat açıklamış gibi olurum. Şunu söyleyebilirim ki, önümüzdeki yıllarda hem bayi, hem tüketici hem de dağıtıcının bize teşekkür edeceğinden şüphem yok.
BENZİNE DİNAMİK MODEL GELECEK
Tüpraş'ın rafineri payında da metodoloji uygulanacak mı?
Bu sistemin içinde rafineri de var. Tüpraş'ın fiyatının nasıl oluşacağı kanunda var. Onu aşarsa rafineri fiyatına da müdahale ederiz.
Petrol fiyatı düşünce benzin hemen ucuzlamıyor. Yükseldiğinde anında fiyata yansıtılıyor. Bu konuda bir düzenleme olacak mı?
Bu konuda çalışmamız var. Şu anda fiyatlar belli oranı bulunca indirim ya da zam yansıyor. Oran yüzde 3 sınırına gelince uygulamaya geçiliyordu. Şimdi bu oran yüzde 1 mi 2 mi yoksa 3 mü olsa daha dinamik olur diye çalışıyoruz. Orada da yeni sisteme geçildikten sonra daha interaktif bir metod uygulanabilir. Bu konuda rafineri ayağıyla da görüşmelerimizi sürdürüyoruz.
İHLAL OLURSA TAVAN FİYAT YİNE GELİR
Tavan fiyat yine olacak mı?
Kanuna göre EPDK sağlıksız fiyat oluşumuna müdahale edebiliyor. 2 aylığına tavan fiyat belirleyebiliyor. Bu yeni metodolojiyle şirketler nerede ve nasıl tavan fiyata gidileceğini görmüş olacak. Mesela olması gereken 6-7 kuruş ise bunu 12 kuruşa çıkarırlarsa iyi niyetten söz etmek mümkün olmaz. Bakın akaryakıt dağıtım sektöründe 1 kuruş fiyat farkı yıllık bazda 300 milyon TL'nin üzerinde kâr anlamına geliyor. 30 milyon ton akaryakıt tükettiğimizi düşününce 10 kuruşluk pay alınsa 3 milyar TL'nin üzerinde para demek.