Katılımda 'eylem' zamanı

Son beş yılda aktif büyüklüğü iki kata yakın artarak 45 milyar dolara ulaşan ve bankacılık sektöründeki payını yüzde 5.9'a kadar çıkaran katılım bankacılığı, Bank Asya'nın yarattığı 'güven' sendromu nedeniyle 2014'te frene bastı. Aktif ve toplanan fonlarda her yıl bankaların üzerinde büyüme gösteren sektör, 2014'te bu ivmeyi kaybetti. Geçen yılın 9 aylık döneminde bankacılık sektörünün mevduat büyümesi yüzde 22 iken, katılım bankaları toplanan fonları yüzde 28 artırdı. Bu yıl ise bankacılık sektörünün mevduatı yüzde 12 büyürken, katılım bankalarındaki mevduat artışı yüzde 8'de kaldı.
10 MİLYAR TL KAÇTI
Bank Asya'dan 1 yılda 9.5 milyar liranın üzerinde mevduat çıkarken, katılım bankalarının her yıl gerçekleştirdiği ortalama büyümeler dikkate alındığında, sisteme para girişinin en az 10 milyar lira azaldığı belirtiliyor. Bank Asya'nın, üçüncü çeyrekte bankacılık sektörünün son 10 yıldaki en büyük zararını açıklaması, batık kredilerinin yüzde 20'ye dayanması katılım bankalarının imajına zarar verdi.
KAMU ETKİLİ GİRECEK
2023'te katılım bankalarının aktif büyüklüğünün 180 milyar dolara, sistemdeki payının ise yüzde 15'e çıkması bekleniyor. Katılım bankalarındaki bu büyümenin fitilini ise kamu bankaları ateşleyecek. Ziraat Bankası katılım bankası kurmak için BDDK'ya başvururken, Halkbank da sermayesini 1 milyar lira bedelli artırarak 2 milyar 250 milyon liraya çıkarma kararı aldı. Elde edilecek 1 milyar liralık kaynak katılım bankasına sermaye olarak konulacak. 1996'dan bu yana faaliyet gösteren Bank Asya'nın sermayesi 900 milyon lira iken, Halkbank'ın başlangıçta 1 milyar lira sermaye koyması, kamunun sektöre yaklaşımını gösteriyor.
31 EYLEM PLANI HAZIRLANDI
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun açıkladığı İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Programı Eylem Planı'nda da faizsiz bankacılığın büyütülmesi için önemli başlıklar yer aldı. Katılım bankacılığı ve faizsiz finans sisteminin geliştirilmesi için 31 eylem planı belirlendi. İlk aşamada sisteme yönelik algının iyileştirilmesi için harekete geçilecek. İkinci aşamada üniversitelerin işletme ve iktisat fakültelerinde İslam ekonomisi ve faizsiz finans, seçmeli/ zorunlu ders olarak programlara konulacak.
AZALAN MÜŞAREKE GELİYOR
Faizsiz finans ürün ve hizmet çeşitliliğinin artırılması için harekete geçilecek. Özellikle 'Azalan müşareke' ürünü geliştirilecek. Müşareke, her iki tarafın da sermayeye katıldığı ortaklık olarak tanımlanıyor. KOBİ'lerin finansmanında kullanılan azalan müşareke yönteminde proje gelir elde etmeye başladıktan sonra eğer müşteri projenin tamamının sahibi olmak isterse periyodik olarak bankanın projedeki payını satın alabiliyor. Hazine'nin geliştirdiği melek yatırımcı gibi projeler katılım bankaları tarafından fonlanacak. Faizsiz finans alanında girişim sermayesi yatırım fonu kurulacak. Katılım sigortacılığı piyasası geliştirilecek.