Yüzde 40 kâr nerede var!

Benzinin litresinden dağıtıcı ve bayilerin aldığı 42 kuruşluk pay yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Akaryakıt şirketleri benzinin litresinden yüzde 40 kâr elde ederken, Türkiye'de bu oranlarda kazanan başka bir sektör yok. SABAH'ın yaptığı araştırmaya göre, otomotivde kâr oranı yüzde 7-8, inşaatta 8, ayakkabı ve perakendede yüzde 10, konfeksiyonda 10-20, İSO 500'de ise ortalama 4.9. Yani akaryakıt dağıtım şirketleri ve bayiler, diğer sektörlerden iki kattan daha fazla para kazanıyor. Dağıtıcı ve bayinin kâr hırsı benzindeki indirimin tüketiciye tam olarak yansımasını engelliyor. Yılbaşından bu yana petrol fiyatlarının düşmesiyle birlikte pompa 6 ayda 9 kez ucuzladı. Ancak rafineri çıkış fiyatında yapılan indirim, pompaya 1-2 kuruş eksik yansıtıldı. Akaryakıt istasyonlarının yansıtmadığı her 1 kuruş, vatandaşın cebinden 300 milyon lira fazla para çıkmasına neden oluyor. Şu anda kurşunsuz benzinin satış fiyatı vergi dahil 4 lira 24 kuruş. Bunun 2 lira 82 kuruşunu vergi oluşturuyor. Bir litre benzinden rafinerinin elde ettiği kâr 1 kuruş. Aslan payını ise 42 kuruşla dağıtıcı ve bayi alıyor.
BÜYÜMEYE ENGEL
Vergi ve rafineri payları çıkarıldığında dağıtıcı ve bayi kârının yüzde 40'lara kadar çıktığı görülüyor. Yüzde 40 üzerinden ürün fiyatı ve bayilerin işletme giderleri düşüldüğünde bile kârlılık oranı yüzde 20'leri buluyor. Uzmanlar, petrol fiyatındaki düşüşü fiyatlarına yansıtmayan dağıtıcı ve bayilerin Türkiye'nin ekonomik büyümesini tehlikeye attığını belirtiyor. Bir istasyon sahibi "Akaryakıta gelen indirimi yansıtmayan istasyonlar var. Bunların kâr marjları yüzde 40-50'ye kadar çıkıyor" diyor.
O KADAR KÂR ETMİYORUZ
Akaryakıt dağıtım şirketleri ise yüzde 40'lı kâr marjlarına ulaşmanın zor olduğunu belirtiyor. Şirketler, "Benzinde bir bayi ve dağıtım şirketinin kâr marjı brüt yüzde 4.8, motorinde ise 6.1'dir" diyor. PÜİS ise akaryakıt dağıtım şirketleri ve bayilerin 1 litrelik benzinde toplam kâr payının yüzde 9.9 olduğunu öne sürdü. Sendika bu oranın motorinde ise yüzde 11.57 olduğunu ileri sürdü.
İNDİRİM POMPAYA YANSIMIYOR
Akaryakıt konusunda piyasayı denetleyen Tüketici Federasyonları Konfederasyonu Başkanı Fuat Engin, SABAH'ın konuyla ilgili haberlerine teşekkür etti. Sektörün kâr marjının yapılan 'tarife dışı' uygulamalarla yüzde 40'ları bile aştığını ileri süren Engin, fiyat artışının aynı gün, indirimlerin ise 3-4 sonra benzine yansıtıldığını vurguladı. Petrol fiyatlarında 6 ayda yüzde 50'lere varan indirimin pompaya aynı seviyede yansımadığını söyleyen Engin, "Dağıtıcı ve bayilerin fiyat politikaları nalıncı keseri gibi. Artışı hemen, indirimi ise eksik olarak geç yansıtıyorlar. İndirimler gece 24.00'da devreye girmesi gerekirken, sabah 10.00'da uygulanıyor. Bu tür uygulamalarla kâr artırılıyor" dedi.
EPDK: TAVAN FİYAT GELEBİLİR
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, geçen hafta yaptığı açıklamada, tüketicilerden gelen şikâyetler üzerine tavan fiyata geçileceğini söylemişti. Yılmaz, "Tarife Dairesi, araştırmaya başladı. Şayet indirimin yeterli olmadığı tespit edilirse tavan uygulamasını getirebiliriz" demişti. Yüksek kâr marjıyla ilgili de bilgi veren EPDK Başkanı Yılmaz, bazı akaryakıt bayilerinin rafineriden yapılan indirimin tamamını 'farkedilmez' mantığıyla fiyatlarına yansıtmadığını söylemişti. Yılmaz, "Petroldeki indirimi, benzin ve motorine tam olarak yansıtmayanlar vatandaşın cebinden ve ülkenin geleceğinden çalıyor. Vatandaştan 1 kuruşunu bile dağıtımcıya yedirmeyiz" demişti.