Baş spekülatör

Bir merkez bankası başkanı düşünün... Dalgalı kur politikası uygulanan ülkede dolar kuru tahmininde bulunuyor, ama tutmuyor. "Faiz silahını çekmem" diyor, 6 ay içinde rekor artışa imza atıyor. "Ara toplantı yaparım, faizi indiririm" mesajı veriyor, 15 gün geçmeden toplantının iptal edildiğini duyuruyor. Yani asıl işi beklentileri yönetmek olan ülkenin Merkez Bankası'nın başındaki isim piyasada 'beklenti' yaratarak birilerinin ekmeğine tabiri caizse yağ sürüyor. Önce elini belli ediyor, sonra söylediklerini inkar... Piyasaya yön vermek yerine, piyasanın yönlendirdiği biri haline dönüşüyor. Bir başka merkez bankası başkanı düşünün... Bırakın sağda, solda, yolda mesaj vermeyi, yaklaşık 1.5 yıldır yapacağı faiz artırımının zamanlamasını piyasaya belli etmemek için 'makul' kelimesini kullanıyor. Tek bir kelimeyle dünyaya yön veriyor.

ERDEM BAŞÇI 4 YILDIR OTURDUĞU LOJMANI BOŞALTI - TIKLAYIN

KEHANETİ TUTMADI
Yukarıdaki ilk örnek çok konuşan, hedef tutturamayan ve belirsizlik yaratarak piyasayı bozan başkan olarak anılacak olan Erdem Başçı. Herkes hatırlar, en önemli fiyaskosu dolardı. Bugüne kadar hiçbir merkez bankası başkanının yapmadığını yaparak, 27 Ağustos 2013'te dolar 2.03 TL iken çıkıp "Kur yıl sonunda 1.92 TL olursa şaşırmayalım" dedi. Dolar ise yılı 2.14 TL'den tamamladı. İşte o dönemde Başçı'nın söylemine inanarak döviz açığını kapatmayan şirketlerin maliyeti yüzde 5'in üzerinde arttı. Reel sektörün Ağustos 2013 sonunda 168.3 milyar dolarlık açık pozisyonu bulunuyordu. Doların Başçı'nın dediği gibi 1.92 TL'ye inmeyip, aksine 2.14 TL'ye çıkması reel sektörün kur farkı zararını 18.5 milyar TL artırdı.

DOLAR YİNE YÜKSELDİ - TIKLAYIN
ASLAN KEDİYE DÖNDÜ
27 Ağustos 2013'te "TL'nin değerini aslanlar gibi koruyacağız. Üstelik bunu yaparken, faiz silahını kullanmayacağız" sözleriyle para politikasını açık edince lobi, dolar kuruna yüklendi. Kur, 2014 başında 2.32 TL'yi geçti. Paniklediğinden mi bilmiyoruz! Ama Başçı hemen 28 Ocak'ta olağanüstü toplantı yaparak faizi 5.5 puan artırdı. Türkiye'de yatırımları durdurup büyümeyi aşağı çeken, işsizliği çift haneye yükselten, reel sektörün finansman maliyetlerini artıran bu faiz operasyonunun bedeli hâlâ ödeniyor. Başçı'nın faizleri rekor oranda artırmasının etkisiyle ticari kredilerin Temmuz 2013'te yüzde 7, Ocak 2014'te 11 olan yıllık maliyeti, 14'e kadar çıktı. Faizlerdeki artış KOBİ'lerin 4 ayda kullandığı kredilerin maliyetini yaklaşık 500 milyon TL artırdı.
LOBİNİN EKMEĞİNE YAĞ SÜRDÜ
Bu operasyonun kaymağını ise her zaman olduğu gibi faiz lobisi yedi. 3 ay vadeli mevduatın ortalama faizi yüzde 7.63'ten 11.30'a kadar çıktı. Mevduattan elde edilen faiz gelirleri geçen yıl yüzde 31.1'lik artışla 52.5 milyar liraya çıkarak tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu gelirin yaklaşık 37 milyar lirasını, bankalarda 1 milyon liranın üzerinde mevduatı bulunan 77 bin 210 kişi cebine attı. Tüketicilerin ve şirketlerin kredilere ödediği faiz ise, kredi hacminin yüzde 18 artarak 1 trilyon 240 milyar liraya çıktığı 2014'te, yüzde 27'lik yükselişle 106.5 milyar liraya ulaştı.