Ekonomide savunma değil hücum zamanı

Son dönemde yaşanan kur hareketi, Merkez Bankası tartışmaları ve enflasyon-büyüme-faiz ilişkisini Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Burak Saltoğlu ile konuştuk.

Türkiye'de para politikası faiz ve enflasyon arasında bir kısır döngüye mi oturdu?
Türkiye 2002'den bu yana enflasyon hedeflemesi rejimi uyguluyor. TÜFE hedefi aşarsa Merkez Bankası'nın tepkisi faiz yönünde oluyor. Bu rejimin Türkiye'ye çok uygun olmadığını düşündüğüm yanları var. Enflasyon sepetinde gıda, enerji fiyatları ve kur gibi kontrol edemediğimiz alanlar mevcut. Bunların sepetteki değeri yüzde 50'nin üzerinde. 2007'de dünya gıda fiyatları yüzde 40 arttığı için biz enflasyonu indirmek için çok yüksek bir faiz uyguladık. Yüksek faiz nedeniyle kuru 1.17'ye çektik. Üstelik bu kadar yüksek faizlere rağmen enflasyon hedefi de tutmadı. 2007'de hedef yüzde 4'tü, gerçekleşme 8.4 oldu. Yüzde 110 sapma gerçekleşti. 2008'de hedef 4, gerçekleşme 10.1, sapma yüzde 153 oldu. Bu nedenle yüzde 14.5-17.5 arasında faiz ödedik. Yani hem hedefi tutturmada sorunlar var hem de faizi sık kullandığımız için ekonominin dur-kalkları oluyor. Radikal bir değişim yapmadan da Merkez Bankası enflasyon hedeflemesini gözden geçirebilir.
ÇEKİRDEK VEYA YENİ BİR ENDEKS
Enflasyon hedeflemesinden mi vazgeçilsin?
Vazgeçilmiyorsa da Merkez'in hedefleyeceği başka araçlar olabilir. TÜFE yerine gıda ve enerji fiyatının olmadığı başka bir endeks ya da çekirdek enflasyon tartışılabilir. Bu durumda kur ve gıda fiyatları arttığında enflasyonda oynaklık yaşanmayacağı için faiz artırım kararları da sık sık gündeme gelmez.
Gıda fiyatları çıkarsa o endeks halkın enflasyonunu yansıtır mı?
Bu eleştiri gelebilir ama çekirdek enflasyonu hedef yapan ülkeler de var. Türkiye gibi cari açığı ve kur hareketi bu kadar yüksek bir ülkenin enflasyon hedeflemesini sağlıklı bulmuyorum. Tarladan 1 kuruşa çıkan maydanoz bize yüzde 400 artışla geliyorsa bir sorun var demektir. Aracılık maliyetleri düşürülürse bunun enflasyona ciddi katkısı olur.