Türkiye'nin girişimciye büyük ihtiyacı var

Girişimci İşadamları Vakfı (GİV) Başkanı Mehmet Koç'a göre Türkiye'nin 2023 hedeflerine ulaşması için girişimcilere ihtiyacı var. Anne-babaların çocuklarına kendi işlerini kurmalarını değil, sigortalı bir işte çalışmalarını tavsiye ettiğini hatırlatan Koç, "Aslında bu çok yanlış. Her girişimci yeni bir istihdam kapısı demek. Biz hep başarısız olmuş örneklerle korkutuluyoruz ama girişimcilik her zaman profesyonellikten iyidir. Bizim amacımız gençlere kendi işinin sahibi olmayı öğretmek" dedi. Koç'la girişimciliğin yol haritası üzerine konuştuk.
Girişimciliğin ekonomideki yeri nedir?
Türkiye'nin üretmeye ihtiyacı var. Makro ekonomik sıkıntıların hepsi girişimcilikle ilgili. Almanya'nın nüfusu Türkiye ile hemen hemen aynı. Almanya'nın çalışan sayısı 40 milyon, bizim 20 milyon. Demek ki bizim daha çalışabilecek durumda 20 milyonluk nüfusumuz var. Dünyadaki en büyük enerji eğitimli insan kaynağıdır. Biz buna sahibiz. Bu nedenle daha fazla yeni fikre ve daha fazla işadamına ihtiyacımız var.

DEVLET TEŞVİK EDİYOR

Millet olarak girişimciliğe kültürel bir yatkınlığımız var mı?
Biz her ne kadar girişken olarak bilinsek de girişimci değiliz. Toplum aile yapısından başlayarak girişimciliğin önünü açmaya çalışıyoruz. Şu anda devlet bunu çok iyi kavramış durumda. Türkiye'nin büyümesi için mevcut işletmelerin yüzde 3-5 büyümesi yetmez diyor. Yeni potansiyel alanlarda yatırım yapacak, iş fikri geliştirecek insanlara ihtiyacımız var.

AiLE TEŞVİK ETMİYOR

Devletin girişimciliğe desteğini yeterli buluyor musunuz?
Devlet girişimciliğe ciddi destek veriyor. Çünkü kendisi girişimci şirket gibi çalışıyor. Türkiye'de standartlar oturdu, artık bir üst evreye geçmemiz lazım. Bunun yolu üretim ve tasarruftan geçiyor. Toplum son 50-60 yılda görmediği refahı gördü ve tasarrufu bıraktı. Devlet girişimci bulamıyor. Geçen yıl Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 550 gence hibe kredi vereceğini açıkladı. Sadece 250 kişiye verilebildi.
Neden yeterli başvuru olmadı?
Gençler oturup proje üretmiyor. Çünkü biz bu insanlara çocukluklarından beri "Mezun ol bir yerde çalış, sigortalı işe gir" demişiz. Hiçbir zaman bu gence ne ailesi, ne eğitim sistemi "inovatif düşün, işini kur" dememiş. Bu birden bire olmayacak.
Siz gençlere ne öneriyorsunuz?
Kafalarından iş aramayı silmelerini tavsiye ediyorum. Şu anda iyi bir yerden mezun olan bir mühendisin alacağı maaş 2 bin 500 lira. Sonrasındaki artışlar da belli. Yani 20 yıl boyunca kredi kartı mahkumu olarak yaşayacak. Bankalara damardan bağlanmanacaklar. Oysa 3-5 yıl dişini sıkıp, başarısız olma riskini, aile muhalefetini göze alırlarsa daha rahat ederler. Yılda 700 binden fazla mezun veriyoruz. Bunun 3-4 bini girişimciliği deniyor. Oysa 50 bini iş kursa işsizlik derdimiz olmaz.
Vakfın bu yöndeki çalışmaları neler?
Ayda bir girişimci buluşmalarımız var. İşadamlarını davet ediyoruz. Her zaman başarılı olanları değil, batmış olanları da çağırıyoruz. Gelip kendi hayatındaki deneyimlerini, mücadelesini anlatıyor. Bu da gençleri umutlandırıyor.
"ALAN DEĞİL VEREN EL OLALIM"
Çocuklarınıza "girişimci olun" diyor musunuz?
6, 13, 17 yaşında 3 çocuğum var. Onlara iş hayatının olmazsa olmazlarını pratik olarak öğretiyorum. Sayın Cumhurbaşkanımız da topluma alan el değil veren el olmanın önemini topluma öğretti. İşadamına burs vermeyi, hayır hasanette bulunmayı öğretti. Bence bir işadamının da gençlere işadamı olmayı öğretmeyi de hayır olarak görmesi lazım. Ancak bu konuda henüz tam olarak ikna olmadılar. Bunun kırılacağından eminim. Bir işadamı bir gencin elinden tutsun ona hem para versin hem de iş fikrine destek versin istiyoruz.
Yani melek yatırımcılığı mı teşvik ediyorsunuz?
Bizim için hamilik ve melek yatırımcılık aynı şey. Bu amaçla GİV bünyesinde Bahariye Melek Yatırım Ağı ve Maya Labs adlı bir şirket kurduk. Bu şirketin işi buraya gelen hayali projelerini kağıda dökmek. Gençlerin fikirlerini dinleyip proje yazma eğitimi veriyorlar. Böylece projelerin ete kemiğe büyümesine yardımcı oluyorlar. Çünkü gençler projelerini nasıl ifade edeceklerini finans kurumlarına ve teşvik veren kamu kurumlarına nasıl ulaşacaklarını bilemiyorlar. İşin sistematiği öğretiliyor. Eğitimleri KOSGEB'le birlikte veriyoruz.
Devletin yanı sıra siz de gençlere yatırım desteği veriyorsunuz yani?
Sanayi Bakanlığı'nın yanı sıra, TÜBİTAK, KOSGEB, TİDEP gibi birçok kamu kurumu bu tür projelere destek veriyor. Ancak prosedürler nedeniyle her projeye devlet destek veremeyebiliyor. Bu noktada işadamlarının devreye girmesi lazım. Bu amaçla da bu yılın başında Bahariye Melek Yatırım Ağı'nı kurduk. Hazine tarafından Türkiye'nin 7'nci melek yatırım ağı olarak akredite edildi. Benim de aralarında bulunduğum 7-8 arkadaş melek yatırımcılık yapıyoruz. Çünkü devlet destek verir ama tecrübe aktaramaz. Devlet de melek yatırımcılara ciddi bunu teşvik veriyor. Batıda da bu çok yaygın kurum.
AİLEME RAĞMEN İSTİFA ETTİM
2010'da vakfın başkanlığını üstlenen Mehmet Koç, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü'nden 1994 yılında mezun olmuş. Aynı yıl o dönemin gözde kurumlarından İSKİ'de çalışmaya başladığını anlatan Koç, "Bilgi işlemde çalışıyordum ama hiç mutlu değildim. Kendi işimi kurmak istiyordum. 13 ay sonra istifa ettim. Ailem bu kararıma çok tepki gösterdi. İSKİ gibi bir kurumdan istifa etmemi anlayamadılar. Şu anda çok şükür ailemin büyük çoğunluğu benimle çalışıyor" dedi. "Girişimci doğulmaz olunur" diyen Koç, halen Negmar Denizcilik'in Genel Müdürlüğü'nü yapıyor. Koç, İstanbullines ve Etis Lojistik Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve Üyeliği görevini de sürdürüyor.