İstanbul bölgesel merkez küresel aktör olacak

Sermaye piyasalarının, Türkiye'de yaşanan değişimle eş zamanlı olarak büyük bir gelişim içinde olduğunu belirten Borsa İstanbul (BIST) Genel Müdürü Tuncay Dinç, "Tasarrufların değerlendirilmesi söz konusu olduğunda, sadece altın ya da yüksek getirili mevduatın akla geldiği bir dönemden, gelişmiş ve ürün bazında çeşitlilik sunan bir finans piyasasına geçiş gerçekleşiyor. 1980 ve 90'lı yılları krizler, yüksek faiz ve enflasyonla geçiren 'eski' Türkiye'den sonra gösterdiğimiz yüksek ekonomik büyüme performansı, tek hanelere inen faiz ve enflasyon oranları ve yatırım yapılabilir seviyede kredi notuna kavuşmamız hem sermaye piyasası kuruluşları hem de tasarruf sahipleri açısından yeni fırsatların kapısını araladı" dedi.
5 YILDA 100 MİLYAR DOLAR
1990 ve 2000 yılının sonunda sırasıyla 19 ve 70 milyar dolarlık piyasa değeri söz konusuyken, 2014 yılının sonunda piyasa değerinin 270 milyar dolara, işlem gören şirket sayısının ise 422'ye yükseldiğine işaret eden Dinç, "Şirketlerimizin, borsanın ilk faaliyete geçtiği 1986 yılını takip eden 15 yıl içinde birincil halka arzlar ve diğer sermaye piyasası araçlarının ihracı yoluyla sağladığı kaynak sadece 6 milyar dolar doları iken, 2010-2014 arası 5 yıllık dönemde toplam tutar 100 milyar dolara yükseldi" diye konuştu.
DÜNYADA DÖRDÜNCÜ
Türkiye sermaye piyasalarının, bu dönemde bölgenin ve dünyanın en likit hacimli platformlarından biri haline geldiğine dikkat çekmen Dinç, 2014 yılsonunda gerçekleşen 3.5 trilyon dolarlık işlem hacmi ile Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası'nın, tahvil ve bono piyasaları arasında dünyada dördüncü sırada olduğunu söyledi. Dinç, 2014 yılını 399 milyar dolar işlem hacmi ile kapatan Pay Piyasasının ise gelişmekte olan ülke borsaları arasında 7. sıraya yükseldiğini ifade etti.
GÜÇ DENGELERİ DEĞİŞECEK
Önümüzdeki dönemin, dünyada rekabetin üst düzeye çıktığı, ekonomik fay hatlarının hareket halinde olduğu, ekonomik güç merkezlerinin yer değiştirdiği bir dönem olacağının altını çizen Dinç, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yapılan araştırmalar 2025 yılında yıllık toplam geliri 1 milyar ABD dolarını geçen 15 bin global şirketten yüzde 50'ye yakınının gelişmekte olan ülkelerde yer alacağını gösteriyor. 2010 yılında bu kriteri sağlayan 8 bin şirketten yüzde 73'ünün gelişmiş ülkelerde olduğu düşünüldüğünde 2025 yılına kadar ortaya çıkacak her 10 global şirketten 7 tanesinin gelişmekte olan ülke menşeili olacağı gerçeği karşımıza çıkıyor."
PİYASA DERİNLİĞİ ARTACAK
Türkiye'nin 2023'teki 500 milyar dolarlık ihracat ve 2 trilyon dolarlık ekonomik hedeflerini hatırlatan Dinç, "Türkiye'nin böyle bir konjonktürde hedeflerine erişebilmesi; ülkemize gelmesi muhtemel yatırım talebine karşılık verecek finansal altyapının oluşturulması, Türkiye'den küresel çapta şirketler çıkmasına imkan sağlayacak sermayenin ilgili paydaşlara sunulması ve güçlü bir yatırımcı tabanının oluşturulmasıyla mümkün olacak. Bu noktada en büyük sorumluluk ise sermaye piyasalarımızın öncü kuruluşu olan Borsa İstanbul'a düşüyor. Borsa İstanbul, Türkiye sermaye piyasasının derinliğini arttırmak için çalışmalarını yoğunlaştırdı. 2023 yılı hedefi, 2014 yılsonu itibariyle yüzde 36 olan işlem gören şirketlerin piyasa değerinin GSYİH'ye oranını dünya ortalamaları ile mutabık olacak şekilde yüzde 60 ile 70 seviyelerine yükseltmek" diye konuştu.
BÖLGENİN VERİ MERKEZİ
Sektördeki yapısal ve teknolojik dönüşümün farkında olan Borsa İstanbul'un dünyanın en büyük borsa gruplarından Nasdaq OMX ile 2013 yılsonunda teknoloji tedarikine dayalı stratejik ortaklık anlaşması imzaladığını ifade eden Dinç, söz konusu ön anlaşma ile Borsa İstanbul'un dünyanın en seçkin borsalarında kullanılan yüksek standartlarda teknolojiye sahip bir işlem platformuna kavuşacağını; birden fazla varlık sınıfının, farklı para birimlerinde eş anlı olarak alınıp satılabildiğini ve işlem sonrası süreçlerle tam bir entegrasyonun sağlandığı bir altyapının devreye gireceğini kaydetti. Nasdaq OMX ile işbirliğinin borsanın uluslararası bilinirliğini arttıracağını ve marka değerine pozitif katkı yapacağını kaydeden Dinç, "Söz konusu işbirliği kapsamında, ilk olarak 2015 yılında Pay Piyasamızda uygulamaya alınacak yeni teknoloji, 2016 yılında diğer işlem platformlarında da devreye girecek. Teknoloji alanında bir diğer önemli adımda Birincil Veri Merkezi'nin açılması oldu. Bu girişimle birlikte, Borsa İstanbul sadece Türkiye'nin değil aynı zamanda bölgenin de veri merkezi olma yolunda büyük bir adım attı. Birincil Veri Merkezi'nin faaliyete geçişi ve yatırım kuruluşlarına eş yerleşim hizmetlerinin sağlanmaya başlanması, daha önce ülkemize yatırım yapmamış uluslararası yatırımcıları da Borsa İstanbul'a çekecek ve Türkiye sermaye piyasalarında var olan likiditeyi çok daha yukarılara taşıyacak" diye konuştu.
YENİ PAZARLAR DEVREDE
Borsa İstanbul'da yeni türev ürünler işlem görmeye başlarken, 2014 yılının en önemli gelişmelerinden birinin Özel Pazar'ın faaliyete geçmesi olduğunu vurgulayan Dinç, "Özel Pazar'ın açılması ile kurulan yeni platform, şirketlere halka açılmadan finansman bulma, payını satmak isteyen şirket ortaklarına likidite sağlama, yatırımcılara ise hem yeni yatırım seçenekleri, hem de yatırımlarını likide edebilme imkânlarını sunacak. 2014 yılında bir diğer önemli projede de önemli aşama kaydedilmiş, tescil işlemlerinin tamamlanmasıyla EPİAŞ 18 Mart 2015 tarihinde kuruldu. Doğal kaynaklar açısından zengin bir bölgenin merkezinde yer alan Borsa İstanbul, yakın zamanda tüm enerji türev sözleşmeleri için işlem platformu olacak ve elektrik, doğalgaz ve diğer birçok enerji ürününün en etkin ve şeffaf şekilde fiyatlandığı bir platforma dönüşecek" dedi. FİNANS
MERKEZİ OLMA YOLUNDA
Bölgesinde sermaye piyasası araçlarının işlem gördüğü bir merkez olmayı hedefleyen Borsa İstanbul'un, başta yakın bölge borsaları olmak üzere uluslararası borsa ve finans kuruluşlarıyla olan ilişkilerini her geçen gün daha da ileri noktalara taşıdığının altını çizen Dinç, "Bu kapsamda, Borsa İstanbul Saraybosna Borsası'ndaki payını yüzde 16.5 seviyesine çıkardı. LCH.Clearnet'e yüzde 2 oranında ortaklık süreci ise yakın zamanda tamamlandı. London Stock Exchange Group (LSEG) ile yapılan işbirliği de Türkiye sermaye piyasaları için önemli bir kilometre taşı oldu. BIST 30 endeksine ve pay senetlerine dayalı vadeli işlem ve opsiyon ürünlerinin Londra Borsası'nda yatırımcılara sunulması ve Londra Borsası iştiraki olan takas kuruluşu London Clearing House'un (LCH. Clearnet) bu ürünlere ilişkin işlemlerde merkezi karşı taraf işlevini üstlenmesi sermaye piyasamızın marka değerini destekleyecek, Borsa İstanbul'a olan yabancı yatırımcı ilgisini üst seviyelere çıkaracak. Saraybosna Borsası'nın temel endeksi olan SASX 10 endeksine dayalı işlem sözleşmelerinin VİOP'ta işlem görmeye başlaması ise Türkiye'nin bölgedeki lider konumu daha da pekiştirdi. Benzer şekilde, İslam Kalkınma Bankası'nın (IDB) yurt dışında işlem gören 6 milyar dolar değerindeki kira sertifikalarının Borsa İstanbul platformlarında işleme açılması Türkiye'nin bölgemizde İslami Finans alanında sahip olduğu potansiyeli net şekilde ortaya koyuyor" dedi. Dinç, tüm bu çalışmaların İstanbul'un bölgesel merkez ve küresel bir aktöre dönüşümüne büyük katkı yaptığına dikkat çekerek, "İstanbul, Z/YEN tarafından gerçekleştirilen Küresel Finans Merkezleri Endeksi'nde 2010 yılı Mart ayında 74. sıradayken Mart 2015 itibariyle 44. sıraya yükseldi. Şehrimiz, Doğu Avrupa ve Orta Asya Bölgesi merkezleri arasında ise birinci sırada" dedi.
2023 HEDEFLERİNE TAŞIYACAK
İstanbul'un, uzun yüzyıllar boyunca finansın ve ticaretin merkezi olma niteliğini taşıdığının altını çizen Dinç, "İstanbul Borsası'nın da esasında organize bir piyasa olarak 140 yıllık bir tarihi var. 1873 yılında önce Dersaadet Tahvilat Borsası, sonrasında ise Esham ve Tahvilat Borsası olarak kuruldu, zaman içinde Esham ve Tahvilat Borsası ve Kambiyo ve Nukut Borsası gibi çeşitli isimler aldı ve 1985'ten bu yana İstanbul Menkul Kıymetler Borsası adı altında faaliyet gösterdi. Diğer taraftan Altın Borsamız 1995'ten, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsamız 2005'ten beri hizmet vermekteydi. Bundan sonra bu üç güzide kurumumuzu bünyesinde birleştiren Borsa İstanbul, Türkiye'yi 2023 hedeflerine ve 'İstanbul Uluslararası Finans Merkezi' vizyonuna taşıyacak en önemli kurumlardan birisi olacak" dedi.