Katar'da proje bazlı ortaklık kurulmalı

Türkiye'nin savunma sanayisinde yüksek teknoloji ürünlerini tanıtacağı Katar'la iş yapmak isteyen şirketler için Savunma Sanayi Müsteşarlığı'ndan önemli ipuçları geldi. Katar'da izlenmesi gereken iş modelinin proje bazlı ya da hisse ortaklığı şeklinde olmasının çalışmaları hızlandıracağı belirtildi. Savunma Sanayi Müsteşarı İsmail Demir, Ortadoğu ülkelerinin Türkiye'nin savunma sanayi ürünlerine talep gösterilen ülke konumuna yükseldiğini söyledi. Demir, Körfez bölgesi ve fuarla ilgili sorularımızı cevapladı.
* Katar; Türk savunma sanayi için neler arz ediyor?
Türkiye'nin son dönemde Ortadoğu'daki problemli alanlara yaklaşımında kullandığı dış politika araçlarından birisi de savunma ve güvenlik alanındaki gelmiş olduğu pozisyondur. Bugün Türkiye, Ortadoğu'da savunma sanayi ürünlerine talep gösterilen, kullanılan ürünlerinden olumlu geri dönüşler alan bir ülke durumundadır. Katar da bölgedeki problemlere ülkemiz ile aynı istikametten yaklaşan stratejik ortak olarak gördüğümüz ülkelerin başında gelmektedir. Türkiye'nin savunma sanayi alanında göstermiş olduğu gelişmenin neticeleri olan üstün teknoloji sistem ve platformlarımız Katar ile de herhangi bir kısıt içermeksizin paylaşılabilir durumdadır. Katar devletinin problemlere karşı inisiyatif alan yaklaşımı savunma harcamalarının da bütçe içinde önemli bir yer tutmasına neden olmaktadır. Bu çerçevede Türk savunma sanayi firmaları için Katar, hem iyi bir işbirliği partneri hem de Körfez bölgesine açılmak için bir kapı niteliğindedir.
* Katar'da Türk firmalarının uygulaması gereken iş modeli ne olmalı?
Katar, kendi silahlı kuvvetleri sayıca çok olmayan, sistem ve platform ihtiyaçları görece az olan bir ülke olmakla birlikte, kendi kendine yeten bir savunma altyapısı kurmak istemektedir. Bu kapsamda Türk firmalarının, direkt sistem ve platform satışı yerine proje bazında ortaklık veya firmalara hisse ortaklığı modelleriyle Katar'da iş yaparak daha çabuk mesafe alabileceklerini düşünüyorum. Nitekim bunun BMC örneğinde olduğu gibi çok pozitif neticeleri olmaktadır.
* Katar ve Körfez bölgesi ülkeleri Türk savunma sanayi sektörü için nasıl fırsatlar ve tehditler içeriyor?
Körfez bölgesi bugün Asya-Pasifik bölgesi ile birlikte dünyada savunma harcamalarının yoğunlaştığı bölgelerin başında geliyor. Bu anlamda kendini muharip olarak ispat etmiş sistem ve platformlarımız için çok güzel fırsatlar içeriyor. Buradaki tek sıkıntımız bizim ürettiğimiz bazı platform ve sistemlerin alt sistemlerinin üçüncü ülkelerin ihraç kısıtlarına tabi olması. Bu sebeple de şu an, özgün platformlarımızın alt sistem bazında da özgünleştirilmesi en önemli gündemimiz diyebilirim.
* Türk savunma sanayisinin iç tehdit unsurlarına karşı gücünü nasıl değerlendirebilirsiniz?
Türkiye 30 yılı aşkın süredir bölücü terörle mücadele eden bir ülke. Bu kapsamda Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) NATO'nun 2. büyük ordusu olarak nizami harpte olduğundan belki de daha fazla gayrinizami harp konusunda tecrübeli ve başarılı. TSK'nın iç tehditle mücadelesinde, savunma sanayimiz anayurt güvenliği olarak adlandırdığımız konsept etrafında şekillenen sistemlere ağırlık vermiş ve anayurt güvenliği için gerekli kara araçlarından, sahil güvenlik botlarına, uzaktan kumandalı silah sistemlerinden elektro-optik cihazlara kadar geniş bir ürün yelpazesinde özgün, dışarıya bağımlılığı olmayan ürünler üretmiş durumdadır. Dışarıya bağımlılığı olan sistem ve sarf malzemesi için de Ar-Ge projelerimizi başlatmış durumdayız.
* Körfez Bölgesi'ndeki toplam 150 milyar dolarlık savunma sanayi pazarında Türkiye'nin yeri nedir? Türk şirketleri bu potansiyeli nasıl geliştirebilir?
Körfez bölgesinde ABD, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerin yanında Rusya, Çin ve G.Kore'nin de savunma sanayi pazarında etkin birer aktör olmaya çalıştıklarını müşahede ediyoruz. Bizim bu saydığımız ülkelerden temel farkımız bölge ülkeleri ile tarihi ve kültürel bağlarımızın olması. Buna rağmen, son yıllarda bölgede artan savunma harcamalarından almamız gereken payı aldığımız söylenemez. Bu durumu, bölge ülkelerinin de artık salt alıcı pozisyonunda olmak istememelerinden yola çıkarak iyileştirebileceğimizi düşünüyoruz. Bu kapsamda Savunma Sanayi Müsteşarlığı olarak, bölge ülkelerinin özel teşebbüsleri veya kamu şirketleri ile Türk savunma sanayi şirketlerinin Türkiye'de, bölgede veyahut üçüncü bir ülkede 'joint venture' şirketler kurması pazar payımızı önemli ölçüde artıracaktır.
* Katar etkinliğinde katılımcı firmalara önerileriniz nedir?
Firmalarımızın Katar'ı uzun vadeli işbirliği yapılacak bir ülke olarak görmeleri durumunda bölgedeki etkinliklerini artırabilir. Geliştirme aşamasında olan ve iyi bir pazar payına sahip olacağını düşündükleri ürünlerini Katar makamlarının beğenilerine sunmaları ve projelerine yatırım çekebilmeleri durumunda, sonraki dönem için başka ortaklıkların kapısı açılabilir.
* Son yıllarda savunma sanayisine yapılan yatırımlarla, sektördeki yerlilik oranı kaça çıktı? Kısa vadede hedefler nelerdir?
Sektördeki yerlilik oranımız yüzde 60'lara yaklaşmış durumda. Bununla birlikte biz daha çok yerlilik konusunun kalitatif yönüyle ilgileniyoruz. Kritik teknolojiler olarak tabir ettiğimiz, sahip olmadığımız ve yurtdışından transferinde ihracat kısıtları ile karşılaşılan teknolojiler bizim için öncelikli. Bu teknolojilerin parasal değerlerinden daha fazla önem verdiğimiz yanı bizim bağımlılığımızı azaltması. Yurtdışından tedarikinde herhangi bir kısıt olmayan ürünler haliyle rekabete açık ürünler olduğundan fiyatı tüm üreticiler için aynı. Ancak kritik teknolojilere sahip olmak, aynı zamanda parasal olarak ölçülen yerlilik oranlarını da artırıyor.