Petrolün laneti

Dünya bugüne kadar petrol zengini ülkeleri hep şanslı gördü. Ancak şu sıralar ibre tersine döndü. Petrolün verdiği 'doğal kaynak tembelliği' ile oluk oluk akan petro-dolarlar bu ülkelerin ekonomisini bağımlı hale getirdi. İthalata ve petrol gelirlerine dayalı ekonomiler şimdi kara kara bütçe açıklarını nasıl kapatacaklarını düşünüyor. Çünkü petrolün varil fiyatı 120 dolarlar seviyesinden 38'lere kadar indi. Petrol bir şanstan çok 'lanete' dönüştü. Vatandaşlarından vergi almayan Körfez ülkeleri artık vergi alacak. Rusya gibi kamu harcamalarının zirve yaptığı ülkeler kemer sıkmaya ve Suudi Arabistan gibi ülkelerdeki devasa rezervler hızla erimeye başlıyor. Çünkü bu ülkelerin GSYH'lerinin büyük bir kısmı petrole bağımlı. Suudi Arabistan ekonomisinin yüzde 56.8'i petrol gelirlerinden oluşuyor. Irak'ta bu oran 55.6 düzeyinde. Libya'da ise yüzde 45.7 düzeyinde bulunuyor.
GÜZEL GÜNLER GERİDE KALDI
Petrol ihraç eden ülkelerin eski 'refah toplumu' günlerine dönebilmesi için gereken varil fiyatı ise tam 106 dolar. Yani şu andaki fiyatın üç katı. Tüm petrol ihraç eden ülkelerin ortalama bütçe açığının GSYH'ye oranı yüzde 20'ler düzeyinde. En büyük açık ise iç karışıklarla uğraşan Libya'da. Libya'nın açığı yüzde 79.1'e kadar çıkmış durumda.
KÖRFEZ VERGİYLE TANIŞACAK
Petrol zengini ülkeler yıllardır vatandaşlarından vergi almıyor. Ancak Körfez'deki ülkeler ilk kez vergi almak zorunda kalacak. 40 doların da altını gören petrol varil fiyatı nedeniyle zor günler yaşayan Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ortak karar aldı. Körfez İşbirliği Konseyi tarafından alınan karar gereği artık KDV uygulamasına geçilecek. Ülkeler KDV'yi herhangi bir kaçak olmaması için aynı anda devreye sokacak. Alınan karar gereği eğitim ve sağlık kapsam dışında olacak. Ayrıca 94 gıda ürünü de yine kapsam dışında kalacak.
SUUDİ REZERVİ 5 YIL YETECEK
Petrol kaynakları ile 20'nci yüzyılın başından bu yana 'zengin Arap' imajı çizen Suudi Arabistan'ı bekleyen tehlikeyi de araştırma şirketi McKinsey bir raporla ortaya koydu. Rapora göre petrole bağımlı Suudi Arabistan 2030'da yüzde 20 işsizlik oranı ve yüzde 20 fakirleşme ile karşı karşıya kalacak. Petrol gelirleri ve kamu harcaması ile ayakta kalan ülkenin bu gidişatı engellemek için 4 trilyon dolarlık bir dönüşüme imza atması lazım. Çünkü bu harcama temposuyla 640 milyar dolarlık rezerv ülkeye sadece 5 yıl daha yetiyor. İşgücüne katılım oranının yüzde 41 olduğu Suudi Arabistan'da verimlilik oranı yüzde 0.8 düzeyinde. Bu oran gelişmekte olan ülkelerin bile altında.
RUSYA'DA 40 DOLAR KEMER SIKTIRDI
Petrol fiyatlarındaki hızlı düşüş üzerine Rusya 2016'da kemer sıkma önlemleri almaya başlıyor. Bütçe açığının 21.7 milyar dolara çıkacağını açıklayan Maliye Bakan Yardımcısı Maxim Oreshkin, petrol fiyatlarının 7 yıl daha 40-60 dolar arasında gideceğini öngören bir senaryo hazırladı. Bütçe açığının GSYİH'nin yüzde 2'sine çıkması ile birlikte kamu harcamalarında daha sıkı davranacaklarını belirten Oreshkin, gelirin 2016 için 204 milyar dolar giderlerin ise 238 milyar dolar olacağını kaydetti.
PETROL YATIRIMCISI BİR HAFTADA 240 MİLYAR FAKİRLEŞTİ
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) geçtiğimiz hafta aldığı üretimi kısmama kararının ardından yatırımcı bir haftada 240 milyar dolar fakirleşti. Petrol fiyatının yedi yılın en düşük seviyesini görmesi ile birlikte üretim, rafineri, boru hattı ve araştırma yapan firmaların değeri hızla düştü. 3 Aralık'ta 3.96 trilyon değerinde olan bu firmalar bir haftada 3.72 trilyon dolara geriledi. Dünyanın en büyük petrol firması Exxon Mobil'in bir haftalık kaybı 11 milyar dolar oldu.