Bürokratİk hantallığı başkanlık kaldırır

Ekonomide durgunluk yaşanıp yaşanmadığını, jeopolitik risklerin yabancı iştahını etkileyip etkilemediğini ve sektörlerin durumunu merak edenlerin ilk bakacağı yer fuarlar. Türkiye'nin en büyük fuarcılık şirketlerinden biri olan CNR Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Ceyda Erem ile sohbet ettik.
Fuarlar ekonomideki durumu en iyi anlatan yerler. Son dönemde herkes karamsarlık pompalıyor. Sizce ekonomide durum nasıl?
İhracatta bir düşüş var ama uygun pazarlara odaklanıldığında alıcı bulunuyor. Bakın, 2008 yılında küresel kriz olduğunda birçok firma fuarlara katılımı iptal ediyordu. O dönemde biz çok çalışıp, hangi ülkeden nasıl alıcı getiririz diye uğraştık. Hiçbir fuarı iptal etmedik. Hatta fuarlarımıza katılımcı sayısını artırdık. Başta İran olmak üzere küresel krizin etkilemediği ülkelere odaklandık. Alıcıları oradan getirdik. Fuarlarımıza katılan şirketler iş yaptı. Biz de 'Kriz var' diye ağlasaydık iş yapamazdık. Bugün de herkes karamsar bir tablo çiziyor. Karamsar olan otel yöneticilerine diyorum ki, merak etmeyin fuarlara gelen yabancı yatırımcılarla otelleriniz dolacak. Şu anda bana göre, iş dünyasının en büyük sıkıntısı bürokratik engeller.
PARASI OLAN AMBARGO DİNLEMEDİ
Rusya ile uçak krizi sonrasında getirilen ambargolar nedeniyle hem şirketlerin ticareti hem de turist sayısı düştü. Fuarlara katılan Rus alıcı sayısında bir azalma var mı?
Uçak krizinden sonra Rusya ile ticari ilişkilerimizde bir düşüş yaşandı. Ama enteresan bir şey oldu. Mesela, Boat Show'da Rusya ve Ukrayna'dan katılımcı sayısı geçen yıla göre yüzde 60 arttı. Boat Show'a genellikle bireysel yatırımcılar geliyor. Demek ki, cebinde parası olan Ruslar ambargo filan dinlemiyor.
BAŞKANIN İCRA GÜCÜ KRİZE DAHA HIZLI MÜDAHALE GETİRİR
Bürokratik engeller başkanlık sistemiyle çözülebilir mi sizce? Bence, parlamenter sistemin kuvvet dağınıklığı yüzünden Türkiye, potansiyelini tam olarak değerlendiremiyor. Önümüzde 2023 hedefleri var. Bu hedeflere ulaşmak için kurumlar arası diyalogun en üst düzeyde olması gerekir. Bürokrasinin hantallığının ortadan kalkması lazım. Başkanlık sisteminde yürütme ile yasama organı iç içe geçmemiş olacağı için başkan gerçek anlamda bir icra gücüne sahip olacak. İcra gücü sayesinde krizlere çok daha hızlı müdahale edilebilecek. Hatta istikrarsızlıklar daha ortaya çıkmadan engellenebilecek. Bu da yönetimde etkinliği artıracak, karar süreçlerini hızlandıracak. Başkana bağlı müsteşarlarla iş yürüyecek. Dolayısıyla bir sorun olduğunda çözümü daha kolay olacak. Sistem, iş dünyasının yatırım iştahını da yükseltir.
ALTYAPINIZ İYİYSE SORUN ÇIKMIYOR
2016 başından bu yana yaptığınız fuarlara yabancılar ilgi gösterdi mi? Yıla iyi başladık. Ocakta Mobilya Fuarı yaptık. Fuara toplam 150 bin ziyaretçi geldi. bunun 32 bini yabancı alıcıydı. Boat Show ve Kitap Fuarı'na da katılım oldukça iyiydi. Mesela geçen yıl 300 bin kişinin katıldığı Kitap Fuarı'nı bu yıl 400 bin kişi ziyaret etti. Körfez ülkelerinden de büyük ilgi vardı. Yani ziyaretçi altyapısını iyi kurarsanız bir sorun yaşamıyorsunuz.
Konuşmanın başında bürokratik engellerden bahsettiniz. İş dünyasında sık sık bunu duyuyoruz... Şu andaki hükümetin kadrosu çok başarılı. Ama iş dünyası sorunları ilettiğinde kabine üyeleri olumlu karşılasa da bürokraside işin çözülmesi zaman alıyor. Sistem tıkanıyor. Bürokratik hantallığı çözecek bir sistem gerekiyor.
KAMU HARCAMALARI DÜŞER, BÜYÜME ARTAR
Başkanlık sisteminin ekonomiye getireceği avantajlar neler? Kamu harcamalarının milli gelire oranı, parlamenter sisteme göre daha düşük olur. Bu da hem büyümeyi hızlandırır hem de daha verimli bütçe oluşturulmasını sağlar. Siyasal krizler yaşanmayacağı için uzun vadeli politikalar izlenir, seçim kaynaklı popülist politikalar bir kenara bırakılır, ülke sorunlarının çözümüne daha rahat odaklanılır. Siyasi istikrar ekonomik istikrarı da getirir. Mesela, Fransa'ya bakın. 1962'de yarı-başkanlık sistemine geçti, o zaman 76 milyar dolar olan GSYİH, bugün 2.6 trilyon dolara ulaştı.
KİŞİYİ SEVMEYEN SİSTEMİ KÖTÜLÜYOR
Türkiye'de başkanlık sistemi kişiler üzerinden tartışılıyor. Sizce bu sistemin doğru anlaşılmasını engelliyor mu? Başkanlık sistemini kişiler üzerinden değerlendirmek doğru değil. Türkiye'de o kişiyi seviyorsak bu sistem iyi diyoruz, sevmiyorsak kötülüyoruz. Sistemin özünü ve faydalarını tartışan yok. Sağlam temeller oluşturursanız, adaylar ortaya çıktığında halk o işi yapabilecek en uygun kişiye oyunu verir. Bir de başkanlık sisteminde keskin bir particilik olmadığı için kutuplaşmalar da gündeme gelmiyor. Hatırlayın, ABD'de Obama ile Clinton başkanlık için yarıştılar. Biri kazandı, diğeri kaybetti. Obama kaybeden kişiyi dışişleri bakanı yaptı.
UZAKDOĞU'DAN BÜYÜK İLGİ VAR
İran'da fuar planlıyordunuz. Başka ülkelerden de size teklif var mı? İran'da bir fuar planlıyoruz. İstanbul'da da eylülde İran EXPO yapacağız. Görüştüğümüz çeşitli ülkeler var. Kore, Çin ve Endonezya'dan büyük ilgi var. Birlikte çalışmak istiyorlar. Bu ülkelerden yabancı alıcıları getiriyoruz. Kasımda yapacağımız Emlak Fuarı'nda Real State SUMMIT yapacağız. Bu fuara Körfez'den yatırımcı getirebiliyoruz. Avrupa'daki ziyaretçiyi Türkiye'ye çekmek zor oluyordu. Düzenleyeceğimiz zirveyi MIPIM'de tanıttık. Avrupalı yatırımcılardan da ilgi gördük. Şimdi oradaki yabancı yatırımcılarla temas halindeyiz.