Kârın üçte ikisi finansmana gitti

İki yıl önce Merkez Bankası'nın rekor faiz artırımı ile sarsılan sanayici, 2015'te de kurdaki artışın etkisiyle finansmana çalışmak zorunda kaldı. İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) dün açıkladığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu - 2015 Yılı Araştırması"na göre borçluluk oranı, yüzde 60.1 ile tarihi zirveye ulaşan sanayi şirketleri, faaliyet kârlarının da üçte ikisini finansman giderine harcadı. İSO 500'de ilk 5'e Koç Topluluğu'na bağlı şirketler damga vururken, sanayinin zirvesinde 35.4 milyar TL ile üretimden satış rakamıyla 23'üncü kez üst üste yer aldı. Ford Otomotiv'in ikincilik koltuğuna oturduğu listede Arçelik üçüncü, Oyak Renault dördüncü, Tofaş ise 5'inci oldu. İSO 500'de yer alan şirketlerin üretimden net satışları yüzde 7 artarak 450.5 milyar TL'ye ulaştı. Her yıl sistemli olarak artan şirketlerin faaliyet dışı gelirleri ise ilk kez 2015'te azaldı. 2014'te 11.8 milyar lira olan faaliyet dışı gelirler, 2015'te 10.8'e indi. Sanayiciyi geçen yıl en fazla zorlayan konu ise yüzde 75 artış gösteren finansman giderleri oldu. 2014'te 15.9 milyar lira olan finansman giderleri, geçen yıl 27.9 milyara çıktı.
BÜTÇEDEN PARA VERİN
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, "Sanayici kârının yüzde 63.4'ünü finansman gideri olarak kaybediyor. Sanayicinin dişiyle tırnağıyla kazandığı paranın üçte ikisi finansmana gidiyor. Bankalar da bu durumdan mutsuz. Böyle bir modelle sanayinin çarkları sağlıklı olarak dönmez. Gerektiğinde bütçeden sanayiye kaynak sağlanmalı. Bunun için bir kalkınma bankası kurulmalı" diye konuştu. Kamu arazilerinin sanayicilere uzun dönemli kiralanmasını da isteyen Bahçıvan, "Artık ucuz arazi kalmadı. Fabrika arazilerinin metrekaresi 500-1.000 dolar arasında. Bir fabrika yatırımının sadece arazi ve inşaat maliyeti bile 20 milyon dolar. Uzun vadeli kiralama ile arazi sorunu çözülebilir" diye konuştu.
FAALİYET KÂRI ARTIŞI REKOR SEVİYEYE ULAŞTI
İSO 500'deki şirketlerin 2014'te 421.2 milyar lira olan üretimden net satışları 2015'te yüzde 7 artışla 450.5 milyar TL'ye çıktı. Faaliyet kâr-ı nın net satışlara oranı ise son yılların en yüksek düzeyi olan yüzde 8.7'ye ulaştı. 2014'te 30 milyar 457 milyon lira olan faaliyet kârı yüzde 44.9'luk artışla 44 milyar 144 milyon TL oldu. Araştırmaya göre 2014 yılı hariç son dört yıldır imalat sanayi ekonominin altında büyüdü. Buna göre 2015'te ekonomi yüzde 4, imalat sanayi ise yüzde 3.8 büyüdü.
CENGİZ ENERJİ LİSTEDE 323 BASAMAK YÜKSELDİ
İSO 500 Listesi'nde Cengiz Holding'in yükselişi dikkat çekti. Cengiz Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş. 323 sıra yükselerek 165'inci sıraya çıktı. Öte yandan 2014 yılı listesinde yer bulamayan 66 yeni şirket 2016 listesinde yerini aldı. Çalışmaya göre 2015 yılında en fazla sıçrama yapan şirket/ kurum, listeye 47'nci sıradan giren ve 453 şirketi geride bırakan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu oldu. En fazla düşüşü ise 218 basamak gerileyen Çayeli Bakır İşletmeleri gösterdi.
ŞİRKETLERİN AR-GE HARCAMALARI ARTTI
İSO 500'deki şirketlerin Ar-Ge harcamaları, bir önceki yıla göre yüzde 7 artarak 3.35 milyar TL ulaştı. Ancak üretimden satışlara oranı ise yüzde 0.74 olarak aynı kaldı. Şirketlerin teknoloji yoğunluğuna göre yarattıkları katma değer dağılımı 2014 yılı ile aynı düzeyde kaldı. 2015'te yaratılan katma değer içinde orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı yüzde 39'a çıkarken, düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı yüzde 38.9'a, orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 18.9'a indi. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise 3.2 ile geçen yıl ile aynı seviyede kaldı. İlk 500'de orta yüksek ve ileri teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki firmaların yarattığı katma değer payı yüzde 22.1'de kaldı.
İLK 10'DA OTOMOTİV AĞIRLIĞI
Listede yer alan ilk 10 şirketin 4'ü otomotiv sektöründe faaliyet gösteriyor. Diğer öne çıkan sektörler ise enerji ve demir-çelik olurken, en sert yükselen ve düşüş gösteren sektör madencilik oldu. Listede bulunup da isminin açıklanmasını istemeyen şirket sayısı ise 18 oldu. 15 şirketin sıralamadaki yeri eğişmedi.
İSO 500'ÜN LİDERİ DEĞİŞMEDİ: TÜPRAŞ
1-Tüpraş 35.4
2-Ford Otomotiv 14.7
3-Arçelik 9.9
4-Oyak Renault 9.8
5-Tofaş 8.4
6-Elektrik Üretim A.Ş. 6.7
7-Ereğli Demir Çelik 6.4
8-Hyundai Assan 6.2
9-İSDEMİR 5.8
10-İçdaş Çelik 5.7
(Üretimden satışlar-milyar TL)