Sipariş düşüş gece yarısı geldi

2003 yılında "Tezkere geçmezse notu indiririm" şantajında bulunan, Mayıs 2013'te ise ekonomideki performansı ile dünyaya örnek olan Türkiye'nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmak zorunda kalan Moody's, fabrika ayarlarına geri döndü. 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında 18 Temmuz'da Türkiye'nin notunu gözden geçirme sürecini başlatan, 21 Eylül'de "Ekonomi darbe girişiminin şokunu atlattı" yorumunu yapıp, borsanın yüzde 3 yükselmesini sağlayan Moody's, 23 Eylül'ü 24'e bağlayan gece beklenmedik bir not indirimi yaparak, aynı gün kredi derecelendirme kuruluşlarına 'dürüst olun' çağrısı yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı yine haklı çıkardı. Moody's, Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviyede bulunan Baa3 notunu, bir kademe aşağı çekerek Ba1'le spekülatif olarak adlandırılan seviyeye çekti.

Moody’s’in internet sitesini çökerttiler

RASTLANTI DEĞİL KASITLI KÖTÜLÜK
Moody's'in not indiriminin zamanlaması da gerekçesi de kararın siyasi olduğunun açık bir göstergesi. Not indirimi, ABD'nin tüm büyük şirketlerinin CEO'larının New York'ta bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan'a güvenlerini beyan etmelerinin ertesi günü geldi. Aralarında Rothchild ailesinin üyesinin de bulunduğu küresel finansın aktörleri de aynı gün Erdoğan'a "Size güveniyoruz" mesajı vermişti.
DÜNYA BEŞTEN BÜYÜKTÜR
Not indirimi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın egemen güçleri rahatsız eden açıklamalar yaptığı bir döneme de denk geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Kurulu için bulunduğu ABD'de, 'dünya beşten büyüktür' söylemini tekrarlarken, çeşitli düşünce kuruluşlarında yaptığı konuşmalarla Türkiye benzeri ülkeleri de harekete geçirerek, gelişmiş ülkelerin yerleşik çıkarlarına ters düşen söylemleri dile getirdi. FETÖ liderinin iadesi ile ilgili olarak da eleştirilerde bulunan Erdoğan aynı zamanda ABD'nin PYD'ye gönderdiği silahları ve Özgür Suriye Ordusu'nu bombalamasını da eleştirdi.
21 AB ÜYESİNİ SOLLADIK
Moody's tarafından yapılan not indirim kararına dış finansman yükümlülüklerine yönelik risklerin artması ile kurumsal yapılar ve büyümenin zayıflaması gerekçe gösterildi. Fakat, dünyanın neredeyse tamamında merkez bankaları ekonomik durgunluğa çare bulmak ve büyüyebilmek için seferberlik ilan ederken, Türkiye bu yılın ilk altı ayında yüzde 3.9 ile OECD'de en fazla büyüyen 5 ülkeden biri oldu. Türkiye ikinci çeyrekte yüzde 3.1'lik büyüme ile 21 AB üyesini solladı. Bu arada Moody's'in resmi web sitesi "moodys.com", Türk hackerlar tarafından hacklendi.
NOTÇULARI KİMSE UMURSAMIYOR
2001'de iflas eden ve 15 yıldır kreditörlerle anlaşmayan, 2 defa temerrüde düşmüş Arjantin 16 milyar dolar borçlanmaya çıktı. 65 milyar dolar talep geldi.
Moody's, 25 Şubat 2016'da Brezilya'yı yatırım yapılabilir seviyeden çöp seviyeye indirdi. Ülkedeki borsa endeksi o tarihten sonra yüzde 36 yükseldi.
Moody's düşük petrol fiyatları nedeniyle borç ödeme kabiliyetindeki zayıflığı sebep göstererek 5 Mart 2016'da Rusya ile Suudi Arabistan'ın notunu düşürdü. Brent petrol o günden sonra yüzde 56 arttı.
3 GÜNDE NE DEĞİŞTİ?
Moody's'in sipaiş üzerine aldığı not indirim kararının siyasi olduğunun en çarpıcı delili ise 21 Eylül'de kurum analisti tarafından yapılan açıklama. Moody's Küresel Ülke Riskleri Birimi Kıdemli Müdürü Alastair Wilson, yaptığı açıklamada 15 Temmuz darbe girişimi dolayısıyla Türkiye ekonomisindeki şokun büyük ölçüde ortadan kalktığını söylemişti.
6.4 MİLYAR DOLAR YABANCI GİRİŞİ OLDU
Moody's'in not indirimi için sıraladığı haksız gerekçelere şu ana kadar yabancı yatırımcılar da prim vermedi. Yabancı yatırımcılar 2016'da hisse senedi piyasasında 557 milyon dolar, tahvil-bono piyasasında ise 5.8 milyar dolarlık net alım yaparak, ülkeye ilişkin istikrar ve güven algılarını korudu. Not indiriminin ardından dolar sadece 1.5 kuruş yükselerek 2.96 TL'ye çıktı. Analistler, Türkiye'ye ilginin devam edeceği görüşünde.
27 ÇEYREK BÜYÜME
27 çeyrektir kesintiz büyüyen Türkiye'de dış finansmanda en küçük bir sıkıntı yaşanmıyor. Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu bu yıl 11 milyar dolar arttı. Hazine 4 milyar dolarlık dış borçlanma yaptı. Bütçe fazlası 7.5 kat arttı. Moody's'in Türkiye'nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkardığı 2013'te yüzde 7.7 olan açığın milli gelire oranı şu an yüzde 4.5.
3-5 KREDİ KURULUŞU BİZİ HİZAYA SOKAMAZ
Başbakan Binali Yıldırım, Moody's'in kararına şu sözlerle tepki gösterdi: "Türk ekonomisinin 15 Temmuz şokundan kolayca çıktığını söylüyorlardı. 2 günde ne değişti? Türk ekonomisi 3-5 değerlendirme kuruluşunun raporlarına göre hizaya girecek bir ekonomi değildir. Dünyanın hangi ülkesinde 27 çeyrek art arda büyüme sağlayan ülke var. Bu değerlendirmelerin çok tarafsız olduğunu düşünmüyoruz. Burada bir takım yönlendirmelerin Türk ekonomisi hakkında algı oluşturma gayretlerinin olduğunu görüyoruz."
TÜRKİYE GERÇEKLERİ
27 çeyrek kesintisiz büyüme
4 milyar $ Hazine dış borçlanması
Bütçe fazlası 8 ayda 7.5 kat arttı
% 1.2 bütçe açığı/milli gelir
% 4.5 cari açık/milli gelir
6.4 milyar dolar yabancı girişi
EKONOMİ YÖNETİMİ TEPKİLİ
Mehmet Şimşek/ Başbakan Yardımcısı
Rating kuruluşlarına vereceğimiz en iyi cevap yapısal reformları daha da hızlandırmak, mali disiplini korumak. Durmak yok, reformlara devam. Türkiye'nin temelleri sağlam ve şoklara karşı dirençli. Ekonomi küresel kriz sonrası dönemde yüzde 5.2 büyüdük.
Nihat Zeybekci/ Ekonomi Bakanı
Moody's'in almış olduğu indirim kararı Türkiye ekonomisinin temel makro dinamikleri ile hiçbir şekilde örtüşmüyor. Dünya ekonomisinin yavaşladığı bir ortamda, Türkiye ekonomisi yılın ilk yarısında yüzde 3.9 büyüdü. Aynı dönemde Türk ekonomisi hem cari açığını düşürmüş hem de bütçe fazlası vermiştir.
Nurettin Canikli/ Başbakan Yardımcısı
Eğer Moody's, Rusya ile kriz başladığında not indirimi yapmış olsaydı bir anlamı olurdu. Ancak, tüm risklerin ortadan kalkmaya başladığı, iç ve dış talebin önünün açılmaya, yatırımların hızlanmaya, faizlerin düşmeye başladığı bir dönemde not indirimi rasyonel ve ekonomik değil.
Bülent Tüfenkci/ Gümrük ve Ticaret Bakanı
Türkiye Varlık Fonu'nun oluşturulmasından tutun da otomatik bir tasarruf sistemine kadar tasarrufu artıracak tedbirlere yönelik bir çok düzenleme yapıldı. Biz derecelendirme kuruluşlarını her zaman şaşırttık ve mahcup ettik. Türkiye ile ilgili yapmış oldukları tahminleri bugüne kadar tutturamadılar.
Nail Olpak/ MÜSİAD Başkanı
Moody's'in kararını soğukkanlılıkla değerlendirmeliyiz. İki gün önce, bir ay içerisinde yeni bir değerlendirme yapılacağı söylendikten hemen sonra açıklanan bu kararın, objektiflikten uzak ve siyasi değerlendirmeler içermesi güçlü bir olasılık.
Mehmet Büyükekşi/ TİM Başkanı
Türkiye'nin makroekonomik göstergelerinde bir bozulma yok. Büyümede bizimle aynı kulvardaki ülkelerden daha iyi durumdayız. Hal böyle iken, Moody's tarafından alınan not indirim kararı ekonomik gerçeklerle kesinlikle bağdaşmıyor.
İbrahim Çağlar/İTO Başkanı
Türkiye artık aralarında Moody's'in de yer aldığı üçlü not çetesinin çıkar oyunlarıyla yatırımcıların gözünde gelgitler yaşayan bir ülke değil. Türkiye, yatırımcıya notun ötesinde bir yatırım potansiyeli sunuyor. Türkiye dik durdukça not silahını kullanıyorlar.