Bizans oyunlarına rağmen büyüdük

Türkiye ekonomisi, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) hain darbe girişimi, PKK ve DEAŞ'in terör saldırıları, turizm sektöründe yaşanan daralma, sipariş not indirimleri gibi içeride ve dışarıdaki her türlü saldırıya, küresel ticarette zayıflama ve global piyasalarda oluşan dalgalanmalara rağmen 2016'da beklentilerin üzerinde yüzde 2.9 büyüyerek ne kadar dinamik bir ekonomi olduğunu gösterdi. Takvim etkisinden arındırıldığında bir önceki yıla göre yüzde 3.1'lik büyüme yaşandı. Geçen yılın son çeyreğinde ise büyüme, bir önceki dönemdeki daralmaya meydan okuyarak, beklentilerin neredeyse iki katına çıktı. Yüzde 3.5'lik performansta vergi teşviklerinin devreye sokulması, vatandaşın da her şeye rağmen ülke ekonomisine inancını kaybetmeyerek harcamaya devam etmesi etkili oldu. Zira, yılın üçüncü çeyreğinde daralma kaydeden Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) dördüncü çeyrekte yüzde 1.9 büyümesi bekleniyordu.
ÜLKESİNE GÜVENEN HARCADI
Özellikle geçen yıl son çeyrekte devletin özel tüketimi teşvik amacıyla getirdiği tedbirler, vatandaşın ülke ekonomisine güvenip harcama yapmasıyla birleşince ortaya bu tablo çıktı. Konutta ve otomobilde vergi indirimlerinin dopingiyle özel tüketim harcamaları son çeyrekte yüzde 5.7 arttı. Yine son çeyrekte hükümetin teşvikleri yatırımların ivmesini de yukarıya çekti. Son çeyrekte yatırımlar yüzde 2 büyüdü. Devletin nihai tüketim harcamaları da yüzde 0.8 arttı. 2016'nın tamamında ise hanehalkı harcamaları büyümeye yüzde 2.3 katkı sağladı. Vatandaşın tüketim harcamalarının GSYH'deki payı yüzde 59.5 oldu. En yüksek artış yüzde 7.3 ile devlet harcamalarında görüldü. Sabit sermaye oluşumları yüzde 3'te kalırken, ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu.

EN YÜKSEK KATKI İNŞAAT VE SANAYİDE
Sektörel bazda bakıldığında ise en yüksek katkı sanayiden geldi. Diğer sektörlerde ise genele yayılan kademeli bir toparlanma yaşandı. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2016'da bir önceki yıla göre yüzde 10.8 artarak 2 trilyon 590 milyar 517 milyon TL oldu. 2016'da tarım sektörünün toplam katma değeri, yüzde 4.1 azaldı, sanayinin yüzde 4.5 arttı. İnşaat sektörünün katma değeri yüzde 7.2 yükselirken, hizmetlerinki ise yüzde 0.8 düştü. 2016'nın dördüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre sanayi sektörünün toplam katma değeri yüzde 5 arttı. İnşaat sektörününki yüzde 3.7 ve hizmetlerinki ise yüzde 1.8 arttı. GSYH son çeyrekte cari fiyatlarla 734 milyar 393 milyon TL oldu.
KİŞİ BAŞI GELİR 10 BİN 807 $
TÜİK verilerine göre 2016 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 32 bin 676 TL, dolar cinsinden ise 10 bin 807 dolar olarak hesaplandı.

GSYH yüzde 2.9 büyüdü
SON ÇEYREKTE HIZLANDILAR
Üçüncü çeyrekte daralan sektörler yeniden 'motor' dedi. 2016'nın üçüncü çeyreğinde yüzde 2.6 daralan imalat sanayii son çeyrekte 4.4 büyüdü. Yine aynı dönemde yüzde 7.4 daralan hizmetler sektörü son çeyrekte 1.8 büyüme gösterdi. İnşaattaki büyüme yüzde 3.7 oldu.
BEKLENTİLER YUKARI REVİZE EDİLEBİLİR
Tuncay Turşucu/İntegral Yatırım Menkul Değerler: Türkiye 2015'te yüzde 6.1 büyümenin ardından 2016'yı yüzde 2.9 büyüme ile tamamladı. Bu veri ile birlikte 2017'ye yönelik yüzde 3-3.5 seviyelerindeki beklentilerde yukarı revizyonlar oluşabilir. Türkiye ekonomisinin ne kadar dinamik bir yapıda olduğunu bir kez daha gösterdi.
Kapital FX/Enver Erkan: Son çeyrek, biraz da devletin özel tüketimi teşvik eden ihtiyati tedbirleri sayesinde bir toparlanma dönemi oldu. Alt kalemlere baktığımızda büyümede sürükleyici gücün özel tüketim harcamaları olduğunu görüyoruz. Son çeyrekte özel tüketim harcamalarının yüzde 5.7'lik bir büyüme gösterdiği gözleniyor. Bu iç talep toparlanmasının kalıcı olup olmadığına bakmak lazım. Özellikle referandum sonrasına ilişkin periyotta gösterilecek performans önemli.