Dünyada sağlık sistemleri yeni bir arayış içinde

Son yıllarda sağlık alanında büyük yatırımlar yapan Türkiye, hızlandırılmış reformlarla da sağlık sistemini yeniden dizayn etti. Sosyal Güvenlik Reformu ile Genel Sağlık Sigortası sistemi yürürlüğe girerek vatandaşların sağlık hizmetlerine erişiminde kolaylıklar sağlandı. Yüksek sağlık harcamalarına karşı düşük gelir seviyeli kesim için mali koruma durumunda iyileşmeler görüldü. 2012 yılı itibarı ile tüm vatandaşların Genel Sağlık Sigortası sistemine dâhil olması zorunluluğu getirildi. 2000'li yıllarda sağlıkta yapılan yatırımlarla birlikte kamunun sağlık harcamalarındaki payı yüzde 10'dan fazla artarken 2012 itibariyle yüzde 76.8 ile OECD üye ülkeler ortalamasının üzerine çıktı.
Harcamalar 12 kat arttı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2000 yılında 8 milyon TL olan sağlık harcamaları, aradan geçen 15 yılda yapılan reformlarla birlikte 12 kat artarak 104.5 milyon TL'ye çıktı. Yine 2000'li yılların başında toplam sağlık harcamasının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 4.9 iken 2015'de bu oran yüzde 5.4'e yükseldi. Türkiye'de reformların getirdiği yatırımlarla birlikte sağlık kurumu sayısında da ciddi artışlar gerçekleşti. 2000'de 10 bin 747 olan sağlık kurumu sayısı, 15 yılda üç kat artarak 30 bin 449 adede ulaştı.
Türkiye sağlık hizmetlerinde 22'nci sırada yer alıyor
Sağlık sistemi, sağlık uzmanları, ekipman, personel, doktorlar ve maliyetler gibi genel kalitenin değerlendirildiği Numbeo tarafından yayınlanan 2017 Health Index'e göre Tayvan ve Güney Kore, sağlık sıralamasında ilk sırada yer aldı. Ankete göre Türkiye, aldığı puanla birlikte sağlık konusunda ciddi yatırımları olan Amerika, İsveç ve Kanada gibi ülkeleri geride bıraktı. Ülke olarak kriz döneminde bulunan Venezuela ise listede son sırada yer alıyor.
ABD gelişmiş ülkelerin gerisinde kaldı
Trump'ın Amerika başkanlığına seçilmesinin ardında değerlendirmeye aldığı konuların başında sağlık reformu bulunuyordu. Obama dönemi gerçekleşen 'Obamacare' sisteminin iptal etmek isteyen Trump, geçtiğimiz ay bir fark oyla yeni sağlık reformu görüşmeye başlamasını kabul etmişti. Dünya Sağlık Örgütü ve OECD verilerine göre Amerika en fazla sağlık harcaması yapmasına rağmen, performans ve hizmet kalitesi açısından Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, İsveç, İsviçre ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelerin gerisinde kalıyor. ABD'nin yılda kişi başına 8 bin 508 dolarlık sağlık harcamasıyla bu ülkelerden bazılarını ikiye katlaması ise göze çarpıyor. 11 ülke arasında hizmet kalitesi açısından birinci olan İngiltere'de kişi başına düşen yıllık sağlık harcaması 3 bin 405 dolar, ikinci İsviçre'de 5 bin 643 dolar, üçüncü İsveç'te 3 bin 925 dolar, dördüncü Avustralya'da 3 bin 800 dolar ve beşinci Almanya'da 4 bin 495 dolar seviyesinde bulunuyor.
En sağlıklısı İtalyanlar
Bloomberg tarafından hazırlanan Küresel Sağlık Endeksi'ne göre dünyanın en sağlıklı insanları İtalyanlar olarak belirlendi. 163 ülkeyi kapsayan endekste hastalık ya da yaralanma ile ölme ihtimali, çeşitli yaştaki yaşam süresi ve kilit durumlarda sağ kalma olasılığına dayanan bir 'sağlık derecesi' hesaplandı. Zarar verici davranışsal faktörler olan sigara, obezite ve çocukluktaki yetersiz beslenme, çevresel faktörler olan kirlilik ve temiz içme suyu eksikliği ölçülerek puanlama sistemi oluşturuldu. 93.11 puanlar birinci sırada yer alan İtalya'yı 91.21 puanla İzlanda, 90.75 puanla ise İsviçre takip etti. İtalya'nın birinci olmasındaki sebebin günlük olarak tüketilen taze sebze ve meyvelerin çokluğu, katkısız etler ve kalp sağlığına destek zeytinyağının mutfağından kaynaklandığı belirtildi.
Hong Kong'lu uzun yaşıyor
Her yıl toplandığı Davos'la özdeşleşen Dünya Ekonomik Forumu'nun Küresel Rekabet Araştırması'nda halklarının fiziki sağlığına ilişkin veriler yer aldı. Forumun raporunda ülkelerdeki ortalama yaşam beklentisine ilişkin veriler de paylaşılırken ekonomik olarak gelişmiş ülkelerde, sağlıklı beslenme nedeniyle ortalama yaşam süresi beklentisi daha yüksek çıktı. Ancak ruh sağlığına bağlı olarak intihar oranlarının yüksek olduğu bazı ülkelerde ortalama yaşam beklentisi tahmin edilenin altında çıktı. OECD verileriyle harmanlanan rapora dünyada yaşam süresinin en uzun olduğu ülke 84 yıl ile Hong Kong olarak belirlendi. Kanton geleneğinde saldırgan olmayan bir savaş sanatı olan Thai Chi ile insanların uzun süre aktif sağlıklı bir şekilde hayatlarını sürdürüyor. Raporda ikinci sırada ise 83.5 yıl ile Japonya yer alıyor. Kadın intiharlarının fazla olmasından dolayı sıralamada ikinciliğe gerileyen Japonya, beslenme tarzından dolayı yaşam beklentisinin uzun süre olduğu ülkeler arasında üst sıralarda yerini alıyor.
İspanya'nın sırrı Akdeniz diyeti
Listede üçüncü sırayı ise 83.1 yıl ile İspanya alıyor. İspanya doktorların sağlıklı ve uzun bir ömrün sırrı olduğunu söylediği Akdeniz diyeti ile ünlü. Taze sebze ve balık tüketilen ülkede, zeytin ve fındık yağı kullanılması nedeniyle şişmanlar da sağlıklı bir şekilde hayatlarını sürdürüyor. Gelişmiş ülkeler arasında yer alan İsviçre'de ise insanların yaşam beklentileri 82.8 yıl olarak belirlendi.
En az obez Fransa
Fransa'da ortalama yaşam süresi 82.4 yıl olarak belirlenirken, OECD ülkeleri arasında obezite oranının en düşük olduğu ülke olarak belirtiliyor. Lüksemburg'da da ortalama yaşam süresi 82.2 yıl. Küçük nüfuslu ülke Avrupa'nın geri kalanıyla karşılaştırıldığında kişi başına düşen gelir açısından daha yüksek bir düzeye sahip. Bu da iyi bir sağlık hizmeti ve sağlıklı beslenme anlamına geliyor. İzlanda'da ise ortalama yaşam süresi 82.1 yıl. Beslenme uzmanlarının yaptığı oylamaya göre İzlanda dünyanın en iyi beslenen ülkesi olarak belirlenirken sağlıklı yaşam diyabet ve kalp rahatsızlıkları riski azalıyor.