Petrolde alarm zilleri çalıyor

Petrol piyasasında önümüzdeki yıl büyük bir arz sıkıntısı yaşanacağı belirtiliyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) en büyükleri Libya, Nijerya, Venezüella, İran ve Irak halihazırda kapasitelerinin en yüksek seviyesinden piyasaya petrol pompalıyor. Irak, Libya gibi bölgelerdeki belirsizliklere, üretim ve arama yatırımlarının azalması da eklenince 2018 başından itibaren talep sıkıntısı yaşanacak. Ham petrol halen 2014 seviyelerinden yüzde 50 daha düşük fiyatta. OPEC üyelerinin petrol üretimini kısma yönündeki kararlarını ertelemeleri halinde bile talebe yetişemeyeceği belirtiliyor. Bu karamsar tabloya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) uluslararası piyasalara günlük 600 bin varil petrol ihracatını yapamama riski de eklenince sorun daha da derinleşiyor.

Petrolün küresel arzı 2017'de ortalamada günlük 32.7 milyon varil. Bu rakam 2016'daki arzdan 0.5 milyon varil daha az. Kuzey Irak ve diğer faktörlerde her şey yolunda giderse 2018 tahmini ise günlük 32.8 milyon varil. Bu rakam da 2017'ye göre 0.2 milyon daha düşük. 2019 senaryoları ise daha kötümser. Petrol üretiminin talebin 2-4 milyon varil altında kalabileceği belirtiliyor.
YATIRIMLAR AZALIYOR
Arama ve üretim yatırımları ile satış, pazarlama ve dağıtım yatırımlarında da sektörün birçok büyük şirketi temkinli. Petrolün 50 dolar seviyesindeki seyri nedeniyle uzun süredir kârlar eridi ve yeni yatırım gelmiyor. Üretici ülkelerin birçoğunda ya savaş nedeniyle sahaların elden geçmesi lazım ya da arzı artırmak için yeni modernizasyonlar gerekiyor. OPEC eylül ayı raporuna göre kapasite artırımı ile yeni arama ve üretim yatırımı yok denecek kadar az. Yine OPEC tahminlerine göre 2018 ve 2019'da da yatırımlar azalacak. Orta vadede 2021'e kadar 160 projeye 156 milyar dolarlık bir yatırım öngörülüyor. 2017'deki 45 milyar dolarlık yatırım miktarı 2021'de 20 milyar doların altına inecek.

EN BÜYÜK RİSK VENEZÜELLA
Konu hakkında SABAH'ın sorularını yanıtlayan Reuters Avrupa ve Afrika Petrol Tedarik Zinciri ve Hammadde Araştırmaları Müdürü Serkan Şahin, "İran'ın üretimi düşüşte. Artırmak için ciddi yatırım ihtiyacı var. Irak'ın kuzeyindeki sorunlar malum. Bunların da bir etkisi olacak. Onun dışında Irak merkezi yönetiminin de ihracat kapasitesi sorunu var. Basra limanı yetişemiyor" dedi. Libya'da ise güvenlik nedeniyle hâlâ karışık bir durum var. Ülkede 3-4 yıldır el değmemiş sahaların modernizasyonu gerekiyor.
Ancak uzmanlara göre en yüksek risk Venezüella'da. Petrol analisti Lefteris Sarris'in öngörülerine göre özellikle ambargo nedeniyle petrol sanayisinde kullanılan birçok kimyasal ürünün ülkeye girmesinde sorun yaşanıyor.