Türkiye’den enflasyona karşı ortak mücadele

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın öncülüğünde başlatılan Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı'na destek günden güne büyürken, asgari yüzde 10 indirim taahhüdünü veren işletme ve kuruluş sayısı hızla arttı. Aralarında perakende otomotiv, gıda, mobilya, tekstil, sağlık, elektronik sektörlerinin dev markalarının da bulunduğu bin 500 üzerinde firma, dernek, oda ve kurum programa desteklerini ilan etti.

2020'DE ENFLASYON HEDEFİ TEK HANE
Geçen ay itibarıyla TÜFE yıllık bazda yüzde 24.52'ye yükseldi. Spekülatif ataklarla artışa geçen enflasyona karşı başta Başkan Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, ilgili bakanlar, piyasa düzenleyicileri, iş dünyası temsilcileri ve vatandaşlar birlikte harekete geçti. Erdoğan, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nca hazırlanan 2019-2021 dönemi Orta Vadeli Mali Plan'ı (OVMP) da onaylarken, planda fiyat istikrarı vurgusu öne çıktı. Geçen ay açıklanan Yeni Ekonomi Programı'nda (YEP) enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi ve fiyat istikrarının sağlanması öncelikli hedefler arasında yer alırken, yaşanan maliyet yönlü gelişmelerin gecikmeli etkileriyle tüketici enflasyonunun kısa vadede yükselerek bu yıl sonunda yüzde 20.8 seviyesinde gerçekleşme beklentisi programda yer aldı. Para ve maliye politikasındaki eş güdümün güçlendirilmesi ve alınacak ilave tedbirlerle enflasyonun 2020 sonunda tek haneye, 2021 sonunda yüzde 6'ya geriletilmesi hedef olarak konuldu.

PROGRAMA YOĞUN DESTEK GERÇEKLEŞTİ
Enflasyonla mücadele için en önemli adım ekonomi paydaşlarının ve vatandaşların destek verdiği Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın öncülüğünde açıklanan "Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı" oldu. Program kapsamında "enflasyonlamucadele.org.tr" internet sitesi yayına başladı. Türkiye'nin, enflasyonla mücadelesinde başarıya ulaşması için kamu öncülüğünde başlatılan bu programla özel sektörün gönüllülük esasına dayalı desteği hedeflenirken, katkı sağlamak isteyen tüm firmalardan ürün ve hizmetlerinde yıl sonuna kadar asgari yüzde 10 indirim yapmaları beklentisi ortaya konuldu.
BANKALAR DA PROGRAMA KATILDI
Tüm sektörlerdeki firma ve markaların desteklerinin yanı sıra bankalar ve kamu da iki önemli uygulamayla sürece katkı sağlayacak. Bankalar 1 Ağustos'tan geçerli olmak üzere yüksek faizle kullandırılmış kredilerin faiz oranlarında yüzde 10 indirim uygulayacak. Diğer bir katkı da yılın son 3 ayında, bekleyen KDV iadelerinin ödenme sürecinin hızlandırılması olacak. 2019 yılı başında iade başvuru tarihini takiben 10 iş günü içinde iade talebinin yüzde 50'si, incelemenin bitmesini beklenmeden mükellefe ödenecek.
TEDBİRLER DEVREDE
Program kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, finansman maliyetlerinden kaynaklanabilecek fiyat artışlarını aşağı çekmek için Finansman Destek Programı'nı hayata geçireceklerini, işletmelerin kullanacakları Türk Lirası cinsinden kredilere yüzde 14'e kadar finansman desteği sağlanacağını, ihracat yapacak KOBİ'lere 200 bin dolara kadar 180 gün vadeli libor oranında yeni bir destek vereceklerini, bu sayede yaklaşık 3 milyar liralık finansmana erişim sağlamayı planladıklarını bildirdi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, enflasyonla mücadelenin ekonomik büyümeyi engellememesi ve işverenleri desteklemek için "kısa çalışma ödeneği" enstrümanını yakın zamanda hayata geçirmeyi planladıklarını aktardı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli de program çerçevesinde enflasyonla mücadele için bakanlığa bağlı Et ve Süt Kurumu (ESK), Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü (AOÇ), TARKİM A.Ş., GÜBRETA.Ş. gibi kuruluşların ürünlerinde asgari yüzde 10 indirime gidileceğini, Çaykur'un ürünlerine zam yapmayacağını ve Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) indirimli pirinç fiyatlarında artışa gitmeyeceğini açıkladı.

EKMEK ZAMMI ENGELLENDİ
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ise haksız fiyat artışına yönelik bakanlığın 81 ticaret il müdürlüğü kanalıyla 3 bin 974 firmada, toplam 69 bin 200 ürünün denetiminin gerçekleştirildiğini belirtti. Bazı gıda ürünlerinde son dönemde meydana gelen fiyat artışlarının değerlendirilmesine yönelik ürün bazında günlük fiyat hareketlerini takip eden bakanlık, iç piyasada önemli ürünlerde enflasyona sebep olacak fiyat hareketlerine karşı gümrük vergisi düzenlemeleri kapsamında bazı tarımsal ürünlerin ve gıda maddelerinin gümrük vergilerini indirdi. Fiyat tarifelerinin belirlenmesinde ekmek fiyatlarına istisna getiren bakanlık, böylelikle ekmek fiyatlarının zamlanmasının önüne geçti.
HAL YASASI GELİYOR
Gelecek dönemde de Ticaret Bakanlığı, Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı'na denetimlerden Hal Yasası'na, yerli üretimden dış ticaret politika araçlarına kadar birçok koldan destek verecek. Sebze ve meyve ticaretinde köklü dönüşümler getirecek Hal Yasası ile ilgili düzenleme de bu ay Meclis gündemine gelecek. Düzenleme, gıda enflasyonunun düşürülmesine büyük katkı sağlayacak.
ZABITALARA ETKİN ROL
Son dönemde haksız fiyat artışları ve fiyat etiketi usulsüzlüklerine karşı mevzuat değişikliği yaparak tüketicinin korunması yönünde adımlar atan bakanlık tarafından büyükşehir belediyeleri başta olmak üzere, tüm belediyelerde zabıta daireleri bünyesinde "Tüketici Hakları Zabıta Amirliği" oluşturulmasına yönelik çalışma başlatıldı. Böylece, gelecek dönemde zabıtaların fiyat artışları konusunda daha etkin rol oynaması sağlanacak. Alo 175 Tüketici Danışma Hattı ve CİMER gibi diğer başvuru kanalları aracılığıyla tüketicilerin şikayetlerini de anında işleme koyan bakanlık, haksız fiyat artışı bildirimi uygulaması olan mobil şikâyet hattını da kısa sürede tüketicilerin kullanımına açacak.
MERKEZ BANKASI TEDBİR ALDI
Merkez Bankası birkaç aydır getirdiği tedbirlerle kurlardaki dengesiz ve spekülatif hareketleri kontrol altına almak ve enflasyonu hedefe yaklaştırmak için çeşitli adımlar attı. Ağustos sonunda bankaların ihtiyaç duyduğu likiditenin sağlanabilmesi için bankalar arası para piyasasında gecelik vadedeki işlemler için bankaların borç alabilme limitlerini 13 Ağustos öncesi limitlerin iki katına çıkaran Merkez Bankası, bununla birlikte döviz piyasalarının etkin işleyişine katkı sağlamak amacıyla VİOP'ta işlem yapılabilmesine ilişkin kararını açıkladı. Bu süreçte Cumhurbaşkanlığı kararıyla Türk Lirası mevduat hesaplarından alınan vergi oranı düşürüldü. 1 yıldan uzun vadeli mevduat hesaplarında oran sıfırlanırken ve döviz mevduatlarında ise vergi oranı artırıldı.
Krediler yapılandırıldı
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) de bankalar ve diğer finansal kuruluşlara toplam nakit kredi borcu 15 milyon liranın altında olan işletmelerden belli şartları sağlayanların, vadesi gelen taksitlerini 24 aya kadar vadelendirebilmesi yönünde tavsiye kararı aldı. BDDK ise kredi vadeleri, kredi kartı taksit sınırlandırması, kredilerin yeniden yapılandırılması ve bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptığı bir bacağı döviz, diğer bacağı Türk lirası olan swap işlemlerine getirdiği düzenlemelerle sürece katkıda bulundu. Söz konusu kuruluşlar da gelecek dönemlerde ihtiyaç duyulduğu takdirde gerekli adımları atmaya devam edecek.