Dünyanın süper bilgisayarları ona emanet

Bilgisayar mühendisi Dr. Didem Unat'ın geliştirdiği yazılımlar dünya devi teknoloji firmalarının süper bilgisayarlarında kullanılıyor. Tersine beyin göçü kapsamında yurda dönüş yapan Unat, Avrupa Komisyonu'nca 1,5 milyon euro desteklenen yeni projesiyle, yazılım dünyasını bekleyen kaosa çözüm geliştiriyor. Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda süper bilgisayarlar için performans modelleme çerçevesi geliştiren Unat'ın bu modeli, Intel, AMD, Nvidia, IBM gibi birçok donanım firması tarafından Exascale süper bilgisayarların dizaynında kullanıldı. Unat'ın "BeyondMoore/ Moore Yasası Ötesinde Paralel Programlamaya Öncülük Etmek" isimli çalışması, Türkiye'den bilgisayar bilimleri alanında Avrupa Komisyonu'nca fonlanan ilk proje oldu. Proje bu yıl başlıyor.

Moore Yasası, Intel şirketinin kurucularından Gordon Moore'un 19 Nisan 1965 yılında Electronics Magazine dergisinde yayınlanan makalesi ile teknoloji tarihine kendi adıyla geçen yasa...
Moore Yasası'nın, işlemci performansının her 2-3 senede bir 2 katına çıkmasını öngördüğünü belirten Dr. Unat şu bilgileri aktardı: "Son 50 yılda Moore Yasası'nın öngörülebilir ve güvenilir eğilimi inanılmaz yeniliklere yol açmış ve insanlık için son derece üretken bir dönem yaşanmasını sağlamıştır. Bilgisayarlar sayesinde insan genomu sıralanmış, yeni materyaller bulunmuş ve fotoğrafları insanlardan daha hassas bir şekilde tanıyan programlar geliştirilmiştir. Sonuç olarak günlük hayatımızda kullandığımız birçok teknoloji Moore Yasasının sağladığı ucuz ve düzenli olarak artan bilgisayar performansına bağlıdır. Ancak son yıllarda işlemci üretiminin doğası gereği ve artan enerji tüketimi nedeniyle Moore Yasası artık geçerliliğini yitirmeye başlamıştır. Çözüm olarak alternatif işlemciler tasarlanmaya başlandı. Bu durum yazılım geliştirenler için bir kabus, bilişim dünyası için kaos ve kriz demek. Çünkü hali hazırdaki programların yeniden yapılandırılması ve adaptasyonunun sağlanması gerekiyor. Projemiz, yazılım geliştiricilerinin imdadına yetişen yenilikçi programlama modeli ve gerekli araçları dizayn ederek yazılımcıları bu kabustan kurtaracaktır."

İLK 500 SÜPER BİLGİSAYAR LİSTESİNE GİRECEĞİZ

20 sene önceki süper bilgisayarın hesaplama gücünün günümüz cep telefonları ile aynı olduğunu, bugün süper bilgisayar için geliştirilen yazılımların da 15-20 sene sonra halk tarafından günlük teknolojik aletlerde kullanılacağını ifade eden Dr. Unat, "Yani BeyondMoore projesinde geliştirdiğimiz yazılımlar sadece süper bilgisayar için uygulama geliştirmede değil, ileride sağlık, eğitim, hatta benim bile hayal edemeyeceğim birçok alanda kullanılacaktır" dedi. 2014 yılında Amerika'dan Türkiye'ye dönerken en büyük hedefinin Türkiye'de süper bilgisayar kültürünü oluşturmak olduğunu söyleyen Dr. Unat, "Devlet teşviklerinin yanı sıra özellikle özel sektörün süper bilgisayarlara yatırımlarının artması gerek. Süper bilgisayarlara yapılan her 1 dolarlık yatırım 69 dolar kar olarak geri dönüyor. Örneğin Çin süper bilgisayarların ekonomiye katkısını görmüş ve bu yönde ciddi yatırımlar yapan bir ülke; yaklaşık 250 tane süper bilgisayardan 200 tanesi özel sektör tarafından kurulmuş ve işletiliyor. Ülkemizde de süper bilgisayarlar konusunda önemli adımlar atılıyor ve çok yakın bir gelecekte en güçlü ilk 500 süper bilgisayar listesine girecek bir süper bilgisayarımızın olacağına inanıyorum" diye ekledi.

YAZILIMLARINI DÜNYA DEVLERİ KULLANIYOR

Dr. Didem Unat, süper bilgisayarlar alanında 30'dan fazla bilimsel makale yayınlamış ve 700'den fazla atıf almıştır. Dünyanın en prestijli üniversite, konferans ve araştırma laboratuvarlarında 50'den fazla sunum gerçekleştirmiştir. University of California San Diego'daki doktorası sırasında GPU programlamayı kolaylaştırmak için Mint Programlama Modelini geliştirmiştir. GPU'ları bilimsel simülasyonları hızlandırmak için ilk defa kullanan az sayıdaki araştırmacıdan biridir. Mint'in başarısı, Dr. Unat'ın Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'ndan çok prestijli olan Luis Alvarez doktora sonrası bursunu almasını sağlamıştır. Dr. Unat, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda süper bilgisayarlar için performans modelleme çerçevesi geliştirmiştir. Bu model daha sonra Intel, AMD, Nvidia, IBM gibi birçok donanım firması tarafından Exascale süper bilgisayarların dizaynında kullanılmıştır. Dr. Unat 2014'ten beri Koç Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'ndeki ekibiyle birlikte bilimsel araştırmalarına devam etmektedir. Avrupa Araştırma Konseyinin yanı sıra çalışmalarına bugüne dek Marie Curie Fonu, Royal Society, EuroHPC, Saudi Aramco ve TÜBİTAK fon sağlayarak destek olmuştur.