Virüslerin izini takip edebilirsiniz! Hangi hastalık ne zaman belirti verir? Vücuda girer girmez...

Grip, nezle, soğuk algınlığı veya Covid gibi birbirinden farklı hastalık, aynı zamanda farklı süreçlerle ortaya çıkabilir. Enfekte kişinin bağışıklık sisteminin ne kadar sağlam olduğu ve kuluçka süresi, yani birine virüs bulaştıktan sonra semptomların ortaya çıkması için geçen gün sayısı gibi faktörlerin karşılıklı etkileşimine bağlıdır. Ancak en önemli faktörlerden biri, bir kişinin neden olduğu ikincil enfeksiyonların ortalama sayısına dayalı olarak, ne kadar bulaşıcı olduğunun bir ölçüsü olan patojenin üreme oranıdır (veya R oranı). R oranının 1 olması, enfekte olan her kişinin ortalama olarak bir başka kişiye hastalığı bulaştıracağı anlamına gelir. İlginç bir şekilde, en bulaşıcı hastalıklardan ikisi kızamık ve boğmacadır. en yüksek R oranları sırasıyla 15-20 ve 15-17'dir. Bu, enfekte bir kişinin 20 kişiye kızamık, 17 kişiye de boğmaca hastalığını bulaştırabileceği anlamına geliyor. Her virüs ve bakteriye özgü olan kuluçka dönemi de bulunur. Bazı enfeksiyonlara (örn. soğuk algınlığı) maruz kaldıktan sonraki birkaç gün içinde belirtileri fark edebilirsiniz. Fakat diğerlerinde herhangi bir belirtinin ortaya çıkması birkaç hafta sürebilir. Örneğin; kızamık ve su çiçeğinin (üç haftaya kadar bir kuluçka süresi vardır. Enfekte bir kişinin kuluçka döneminde bulaşıcı olup olmadığı enfeksiyonun türüne bağlıdır; örneğin kızamık ve su çiçeği gibi, kişi enfekte olduğunun farkında olmayabilir ve kendi semptomları ortaya çıkmadan haftalar önce viral damlacıkları başkalarına yayıyor olabilir. belli olmak. Cardiff Üniversitesi'ndeki Soğuk Algınlığı Merkezi'nin emekli profesörü ve eski müdürü Ron Eccles, 'Bazılarının neden diğerlerinden daha uzun bir kuluçka süresine sahip olduğu açık değil, ancak bunun nedeni muhtemelen bağışıklık sisteminden kaçmalarıdır' diyor. Çoğu virüs bize aynı mekanizma yoluyla bulaşır. İster burun yoluyla, ister ağızdan ister deri yoluyla girsinler, hücrelere girerler ve çoğalmaya yardımcı olmak için mekanizmayı ele geçirirler. Eccles bu süreçle ilgili; 'Bu aşamada bağışıklık sisteminiz virüsü tespit etmeye başlıyor. İlk aşamada beyaz hücreler, patojenlere zarar verebilecek veya onları sindirebilecek peroksit kimyasalları salgılayacak, ancak beş ila on gün sonra, vücudu enfeksiyondan temizleyen, virüse özel antikorlar üretmeye başlayacaksınız. Titreme ve ateş gibi belirtiler ortaya çıkmaya başlayan da bu yanıttır: Bu durum, vücudun enfeksiyonla savaşmaya çalıştığının işaretleridir' açıklamasında bulundu. Manchester Üniversitesi'nden immünolog Profesör Sheena Cruickshank, genetik faktörlerin de enfeksiyona yakalanmanızda ve semptomlar geliştirmenizde rol oynayabileceğini ekliyor. Cruickshank yaptığı açıklamada; 'İnsanların laboratuvar koşullarında soğuk algınlığı gibi yaygın virüslere maruz kaldığı çalışmalarda, bazı insanlar virüslere yakalanmıyor, bazıları ise ciddi şekilde hastalanıyor Bu, bağışıklık sisteminizin ne kadar verimli olduğuna ve genetiğimize bağlıdır' diyor. İşte 'Hangi hastalık ne kadar sürede belirti gösteriyor?' sorusunun cevabı… KIZAMIK Morbillivirüs adı verilen bir virüsün neden olduğu bu çok bulaşıcıdır ve başlangıçta grip benzeri semptomlara, ardından ciltte kırmızı, lekeli bir döküntüye neden olur. R oranı (bulaşıcılık oranı) ise 15 ila 20'dir. Kızamık virüsü, öksürük ve hapşırıktaki damlacıklar yoluyla kolayca yayılır. Kızamık virüsü hava yoluyla yayılır ve enfekte bir kişi odadan ayrıldıktan iki saat sonra bile ona yakalanabilir. Kuluçka Dönemi (enfekte olduktan sonra semptomların ortaya çıkması ne kadar sürer): Yedi ila 18 gün. Ortalama olarak öksürük, ateş ve göz akıntısı veya kızarıklığı gibi belirtiler 10 ila 12 gün sonra başlar; bu belirtiler soğuk algınlığına çok benzeyebilir. Bundan üç ila beş gün sonra ciltte döküntü ortaya çıkacaktır. Yoğun bakım çocuk doktoru olan Dr. Samira Neshat, 'Kızamık döküntüsü genellikle kulakların arkasından başlar ve saç çizgisi boyunca vücuda yayılır'' diye açıklıyor. Bu gecikmiş yanıt, bağışıklık hücrelerinin virüse bağlanmasının zaman alması ve ciltte sıkışıp kalmalarından kaynaklanıyor; Profesör Eccles, 'bu süreç, lekelerin ortaya çıktığı zamandır' diyor. NE KADAR SÜRE BULAŞICISINIZ? Kızarıklığın başlamasından dört gün öncesinden, kızarıklığın ortaya çıkmasından dört gün sonrasına kadar virüsü saçabilir ve başkalarına bulaştırabilirsiniz. Dr Neshat, aşılanmadığınız veya bağışıklığınız olmadığı sürece kızamığın korkutucu bir hastalık olabileceğini, çünkü insanların yüzde 30'unda şiddetli ishal ve orta kulak enfeksiyonu gibi komplikasyonların ve ensefalit (beyin enfeksiyonu) gibi daha ciddi komplikasyonların gelişebileceğini söylüyor. Ölümcül risk taşıyabilen bu hastalığa karşı; 'Çocuğunuza aşı yaptırmanız çok önemlidir, çünkü iki aşıyla yapılan tam aşı buna karşı yüzde 97 etkilidir' açıklamasında bulundu. GRİP Yüzlerce farklı soğuk algınlığı virüsü bulunur; yaklaşık 200 tanesi, bunların yarısı rinovirüslerdir. 60'tan fazla grip virüsü vardır; dört ana tür A, B, C ve D'dir; mevsimsel gribe her yıl mutasyona uğrayan A ve B türleri neden olur. YAYILABİLİRLİK: Her ikisi için de R oranı 1 ila 2'dir ancak değişebilir. Soğuk algınlığı ve grip virüsleri kolaylıkla yayılır; muhtemelen hayatınız boyunca diğer hastalıklardan daha fazla soğuk algınlığına yakalanacaksınız. Profesör Eccles, 'Bunun nedeni, soğuk algınlığının genellikle hafif bir hastalığa neden olması ve insanların işe ve okula gitmesi ve virüsleri yaymaya devam etmesidir' diyor. 'Grip virüsleri her yıl yenileri ortaya çıktığı için biraz daha bulaşıcıdır, dolayısıyla onlara karşı bağışıklığınız olmaz ve sonuç olarak başarılı bir şekilde yayılma şansları artar. 'Soğuk algınlığı veya gribe, virüs parçacıklarını, genellikle enfekte olmuş bir kişinin mukus damlacıklarını öksürme veya hapşırma yoluyla soluyarak, aynı zamanda bu damlacıklarla kontamine olmuş yüzeylere dokunarak yakalanırsınız. 'Virüsler burnun arkasındaki hücrelere yapışabilir ve burası genellikle enfeksiyonun ilk belirtilerini (örneğin boğaz ağrısı veya gıdıklanması) alacağınız yerdir. 'Grip virüsü soğuk algınlığı virüsünden biraz daha bulaşıcı olsa da, soğuk algınlığının sorunu nispeten hafif bir hastalığa neden olması ve güçlü bir antikor tepkisine neden olmamasıdır, dolayısıyla aynı virüsü birkaç hafta sonra tekrar yakalayabilirsiniz.' Kuluçka Süresi: Her iki enfeksiyon türünden biriyle enfekte olduktan sonra 12 saat ila üç gün. NE KADAR SÜRE BULAŞICISINIZ? Semptomların başlamasından 14 gün sonraya kadar, hatta 1-2 gün öncesine kadar. Belirtilerin başladığı ilk üç günde en bulaşıcı olursunuz, daha sonra bağışıklık sisteminizin tepkisi devreye girdikçe yavaş yavaş azalır. Profesör Eccles, 'Teknik olarak enfeksiyon kapmış olabilirsiniz ve hiçbir belirti göstermeseniz de hastalığı yayabilirsiniz; ancak bu olağandışı bir durum' diyor. NOROVİRÜS Norovirüs, kusma ve ishale neden olan son derece bulaşıcı bir virüstür. Evlerde, hastane koğuşlarında, bakım evlerinde ve okullarda hızla yayılabilir. YAYILABİLİRLİK: R oranı 1,1 ila 7,2'dir. Sizi hasta etmek için yalnızca 100'den az parçacık gerekir ve insanlar dışkıları ve kusmukları ile milyarlarca parçacık dökerler. Hava yoluyla taşındığından, soluduğunuzda da enfekte olabilirsiniz, ayrıca enfekte yiyecek, su ve kontamine yüzeylerden de enfekte olabilirsiniz. Bu virüs, sert yüzeylerde 12 saate kadar, halı gibi yumuşak yüzeylerde ise 12 güne kadar yaşayabilir. Kuluçka Süresi: 12 ila 48 saat NE KADAR SÜRE BULAŞICISINIZ? Uzmanlar, belirtileriniz durduktan sonra 48 saat boyunca hala bulaşıcı olduğunuzu söylüyor; ancak bazı çalışmalar virüsü birkaç hafta sonra da yayabileceğinizi öne sürüyor. Profesör Cruickshank, norovirüsün bu kadar bulaşıcı olmasının nedeninin, çok fazla bulaşma yönteminin olması ve bir süre vücut dışında kalması olduğunu söylüyor. COVID-19 SARS-Cov-2 virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Vücudun her yerindeki hücrelere yapışarak sürekli öksürük ve nefes darlığından ishal ve kusma gibi bağırsak sorunlarına kadar çok çeşitli semptomlara neden olabilir. YAYILABİLİRLİK: R oranı 1,9 ila 3,9'dur. Pek çok virüs gibi, Kovid de öksürük ve hapşırıktaki küçük damlacıklar yoluyla ve daha az ölçüde de enfekte bir yüzeye dokunma yoluyla kolayca yayılıyor Profesör Eccles, virüsün yüzeylerde bulaşıcılığını altı ila 12 saat içinde kaybettiğini söylüyor. Her ne kadar öncelikle bir solunum yolu enfeksiyonu olsa da, bu virüs vücudun her yerindeki reseptörlere bağlanma yeteneğine sahiptir. Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'nda bulaşıcı hastalık epidemiyolojisi profesörü Adam Kucharski, Kovid'in bu kadar etkili yayılmasının nedeninin, insanların semptomlar ortaya çıkmadan önce bulaşıcı olması olduğunu ve durumun hala böyle olduğunu söylüyor. 'Virüs bulaşması açısından bakıldığında, bu virüsün lehine işliyor, çünkü bir sürü insan bulaşıcı olduğunun farkında olmadan çok fazla virüs saçıyor. 'İnsanlar kamusal alanda birisinin uzun süren öksürüğünü duyduklarında endişelenebilirler, ancak bu aşamada bu onların enfeksiyonunun son noktası olabilir ve ortaya çıkan virüs miktarı (eğer varsa) daha düşük olabilir.' Bir kişinin enfekte olması durumunda, gerçek hayatta evdeki bir başkasının da enfekte olma riskinin yüzde 25 civarında olduğunu ekliyor. Kuluçka Süresi: 2 ila 14 gün. Profesör Eccles, 'İnsanlar artık bazı durumlarda iki gün içinde çok daha hızlı semptomlar geliştiriyor gibi görünüyor' diyor. NE KADAR SÜRE BULAŞICISINIZ? Bu, sahip olduğunuz bağışıklığın niteliğine ve miktarına (örneğin aşı veya önceki enfeksiyon nedeniyle) bağlı olarak değişir; NHS'ye göre, bazı insanlar beş gün sonra artık bulaşıcı değildir, ancak diğerleri on güne kadar bulaşıcı olabilir. Imperial College London'da bulaşıcı hastalıklar profesörü Danny Altmann, pandeminin dört yıl önce başlamasından bu yana Kovid virüsünün değiştiğini söylüyor. Yeni varyantlar vücuttaki hücreler arasında yayılma ve antikorlarımızdan kaçma konusunda daha iyi hale geldi. En son Kovid varyantı JN.1'in, hücrelere girme yeteneği ve hücreler arasında yayılma hızı açısından altı ay önceki varyanttan 'olağanüstü derecede daha iyi' olduğunu ekliyor. Ancak Profesör Kucharski, kolayca yayılmasına rağmen şunları söylüyor: 'Aşılama ve virüsü daha önce yakalama nedeniyle artık popülasyonda Kovid'e karşı çok daha fazla bağışıklık var, bu nedenle genellikle 2020'ye göre daha hafif bir hastalığa neden olacak.' BOĞMACA - ÖKSÜRÜK Bordetella pertussis adlı bir bakterinin neden olduğu akciğerleri ve solunum yollarını etkileyerek on haftaya kadar sürebilen öksürüğe neden olur. Yayılabilirlik: R oranı 15 ila 17'dir. Bakteriler burun içindeki silia tüylerinde bulunur ve hapşırma ve öksürme yoluyla kolayca havaya yayılır. Kuluçka Süresi: 5 ila 10 gün. NE KADAR SÜRE BULAŞICISINIZ? Kuluçka döneminden sonra soğuk algınlığı benzeri belirtiler başlar. İki hafta sonra, bunlar daha da kötüleşerek öksürük nöbetlerine dönüşebilir (ardından nefes almak için nefes alırken bir boğmaca sesi duyulur). Grip/soğuk algınlığı benzeri semptomların başladığı enfeksiyon kaptıktan altı gün sonra, öksürük nöbetlerinin başlamasından üç hafta sonrasına kadar bulaşıcısınız. On haftaya kadar semptomlarınız olabilir, ancak yine de bulaşıcı olmanız şart değildir. Tedavi antibiyotikleri içerir ve erken tedavi öksürük nöbetlerinin şiddetini azaltabilir. Dr Neshat şunları söylüyor: 'Birinin erken evrelerde boğmacaya yakalanıp yakalanmadığı her zaman belli olmuyor. Soğuk algınlığından başka bir şey gibi görünmeyebilir. Temel fark, bebeklerde solunumda hayatı tehdit eden duraklamalar olan apneye neden olabilmesidir.'

Virüslerin izini takip edebilirsiniz! Hangi hastalık ne zaman belirti verir? Vücuda girer girmez...

EN SON GALERİLER